Uroloog Piet Hoebeke: ‘Bij een penisbreuk hoor je een krak en een paar minuten later hangt er een paarsblauwe aubergine tussen je benen’

Het cliché wil dat mannen de klok rond in gedachten bij hun penis zitten, maar het tegendeel is waar: ook al nemen ze hem meermaals per dag in de hand, het merendeel van de penisbezitters denkt totaal niet na over wat er tussen hun benen bengelt of – af en toe – staat. Mannen hebben daarom niet zelden een verkeerd beeld van wat normaal is en trekken vaak bezorgd naar de huisarts of uroloog met peniele problemen die er geen zijn. Wie al die onwetendheid al jaren met voordrachten, boeken en eindeloos veel geduld bestrijdt, is professor Piet Hoebeke, uroloog en decaan van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit Gent. De ideale expert om ons alles te vertellen over de fallus, fluit, roede, leuter dan wel pik, pielemuis, plasser, tampeloeres of hoe u (m/v/x) ’s mans dierbaarste, zij het soms onbegrepen vriend ook wilt noemen.

HUMO Het valt op dat de mens van alle primaten – zowel in verhouding tot de lichaamsgrootte als in absolute lengte – veruit met de grootste penis is bedeeld. De gemiddelde lengte bij de mens is 13,2 centimeter. Een chimpansee heeft in erectie een penis van 8 centimeter, een gorilla moet het stellen met een pietje van 4 centimeter.

PIET HOEBEKE «Het is niet zwart op wit te bewijzen, maar de algemene consensus is dat de homo sapiens veel minder indruk kon maken met zijn spieren. Vrouwen selecteren hun partners op het fysieke voorkomen: een man moet sterk en fit zijn om de overlevingskansen te vergroten, en een opgerichte penis kan grote indruk maken. Het is een teken van kracht, en dus aantrekkelijk voor het vrouwelijk geslacht.»

HUMO Ook al heeft de mens niks te klagen, nogal wat mannen zijn licht geobsedeerd door hun penislengte en vinden dat hun jongeheer te kort is, terwijl daar geen enkele reden toe is.

HOEBEKE «Dat blijkt ook uit de cijfers: de gemiddelde lengte bedraagt 13,2 centimeter. Een lengte van 9 tot 16 centimeter beschouwen we als normaal en daaronder valt 95 procent van de mannen.

»Wellicht heeft het te maken met hoe ons brein evolutionair is geprogrammeerd. Wat mij altijd verbaast, is dat mannen ook belang hechten aan de grootte in slappe toestand. Ik snap niet waarom ze het zo belangrijk vinden om naakt met een heen en weer zwiepend lid te willen rondlopen. Dat doet geen enkel ander mannelijk zoogdier. Als er niet gepaard moet worden, trekt een zoogdier het geslachtsorgaan naar binnen met de dartosspier. De mens heeft die spier trouwens ook.»

HUMO Dient ze bij de mens ook om de penis in te trekken?

HOEBEKE «Veel zoogdieren hebben onder de huid een spierlaag zitten. Je kunt het bijvoorbeeld zien bij koeien die hun huid laten trillen om vliegen te verjagen. Wij hadden ook zo’n spierlaag, maar het enige wat ervan is overgebleven, is een stukje spier in de lies, de hals, eentje in de hand, en in de huid van de balzak en de penis: dat is de dartosspier. Toen we nog naakt rondliepen, kon die spier de genitaliën dicht tegen het lichaam aan trekken als we op jacht waren. Zo gebeurden er geen ongelukken als we over scherpe rotspartijen of door doornstruiken kropen. Toen we kleren begonnen te dragen, bood een flink ontwikkelde dartosspier geen evolutionair voordeel meer. Maar ze zit er nog wel en bij sommige mannen is ze sterker ontwikkeld dan bij andere.

»Zet honderd mannen met een penis van 14 centimeter naast elkaar, en je zult een opmerkelijk verschil in lengte zien. Bij sommigen zal de penis 3 centimeter meten en bij anderen 14 centimeter, omdat de dartosspier bij sommigen de penis meer naar binnen trekt. Die spier is ook de reden waarom de balzak samentrekt en je zo’n kleine piemel krijgt als die met koud water in aanraking komt.

»Ook door het stresshormoon kunnen de genitaliën naar binnen worden getrokken. Als we in de oertijd op de vlucht moesten slaan, was het handig dat de geslachtsdelen niet in de weg hingen. Dat is nu vooral vervelend voor mannen die stressen over de lengte van hun penis. Als ze hun broek uitdoen, krijgen ze nog méér stress, waardoor hun genitalia nog meer naar binnen trekken. Zo belanden ze in een vicieuze cirkel. Je kunt er ook niks aan doen, want over die spier heb je geen controle.»

HUMO De dartosspier kan soms ook té goed werken.

HOEBEKE «De penis lijkt dan helemaal verdwenen in het lichaam. Als kinderen naar mij gestuurd worden wegens een te kleine penis, gaat het in 99 procent van de gevallen om zo’n buried penis. Je hebt ook de disappearing penis, waarbij mannen zo psychotisch zijn dat hun genitalia volledig verdwijnen. Het komt vreemd genoeg vooral voor bij Japanse mannen.

»Een buried penis kun je perfect behandelen door de spier weg te halen. Het is ook echt een aandoening: bij mannen die er last van hebben, ziet het spierweefsel er heel anders uit.»

HUMO Veel mannen hechten veel belang aan de lengte van hun penis, maar de breedte is zeker zo belangrijk, en wordt vaak ook onderschat.

HOEBEKE «Dat kan iedereen nameten. In slappe toestand heeft de gemiddelde penis een omtrek van 9 centimeter. In erectie is dat 11 centimeter, dus niet veel minder dan de gemiddelde lengte. Bij vrouwen zit de gevoeligheid vooral in de clitoris, de kleine schaamlippen en de ingang van de vagina, en een brede penis prikkelt die zones veel meer. Er zijn weinig studies over seksuele beleving bij vrouwen en er is wat controverse rond, maar aan een brede penis lijkt een vrouw meer plezier te beleven dan aan een lang exemplaar.»

SNEL KLAAR

HUMO Aan het uiteinde zit de eikel. Heeft die een speciale functie?

HOEBEKE «De dikke rand zorgt voor een vacuümeffect, waardoor vaginale afscheidingen en eventueel sperma van een voorganger naar buiten worden gezogen. Zo wordt de weg vrijgemaakt voor het eigen zaad. Voorts dient de eikel om de bevruchting snel te laten plaatsvinden. Onze voorouders lagen niet in een met rozenblaadjes bestrooid hemelbed: het moest heel snel gaan. Zo verkleinde de kans dat je door één of ander hongerig roofdier te grazen werd genomen. Evolutionair was het een voordeel om snel klaar te komen en de eikel zorgde voor maximale stimulatie – niet alleen bij de vrouw, maar ook bij de man. De eikelrand zit vol gevoelige zenuwen, net als het toompje onderaan, het frenulum. De vaginawand waar de eikel tegen wrijft, is ook zeer onregelmatig, net om de prikkeling te verhogen.

»Snel klaarkomen of ejaculatio praecox is wellicht de normale gang van zaken: bonobo’s en chimpansees hebben een heel korte coïtus. Leeuwen en olifanten kunnen het zeer lang trekken, maar die dieren hebben weinig te vrezen.»

HUMO Voor wie zich er zorgen over zou maken: de kleur van de eikel kan enorm variëren.

HOEBEKE «Het bloed in de eikel stroomt zeer traag en is vergelijkbaar met de blauwe kleur van het zuurstofarme bloed in de aderen in je armen en handen. Hoeveel zuurstof het bloed bevat, bepaalt de kleur, en bij de ene is dat wat minder dan bij de andere. Daarom kan een eikel alle kleuren tussen blauw en rood vertonen. Bij kinderen is het slijmvlies rond de eikel heel dun, en dan zie je goed dat blauwe bloed doorschemeren. Dat is normaal. Die verkleuring zie je minder naarmate de puberteit vordert.»

HUMO Op de eikelrand staan soms bolletjes die een soort parelketting vormen, de zogenaamde glansparels.

HOEBEKE «Wellicht zijn dat restanten van stekels die op de zenuweinden zaten om de prikkeling te versterken, die in de loop van de evolutie verdwenen zijn. Ook dat is niks om je zorgen over te maken.

»Op de schacht van de penis of op de balzak kunnen ook witte bolletjes zitten. Dat zijn talgkliertjes op de plaats waar ooit haartjes stonden.»

HUMO De eikel zit in de voorhuid, bij wie er nog één heeft. Waarvoor dient die?

HOEBEKE «De voorhuid maakt een vlottere penetratie mogelijk. Het is niet zeer woke om te zeggen, maar bij een verkrachting kan een penis met een voorhuid makkelijker binnendringen bij een vrouw die niet vochtig is. Maar de belangrijkste functie is de bescherming van het gevoeligste deel van de penis en het vochtig houden ervan, zodat het microbioom, de kolonie bacteriën die de eikel huisvest, gezond blijft. Bij besneden mannen verhoornt het slijmvlies wat en neemt de gevoeligheid van de eikel af. Uit een studie die we hebben gedaan, blijkt dat de voorhuid van een niet-besneden man gevoeliger is dan de eikel van een besneden man. Besneden mannen zijn dus een gevoelig deel van de penis kwijt.»

HUMO Wereldwijd is 30 procent van de mannen besneden. Of dat nu goed of slecht is, daarover zijn de meningen verdeeld.

HOEBEKE «Sommige mannen houden er ernstige complicaties aan over. Ik heb ook al hele of halve amputaties gezien, omdat de uitvoerder van de besnijdenis iets te enthousiast te werk was gegaan. Maar doorgaans hebben besneden mannen weinig last. Persoonlijk vind ik dat je een individu best zelf over zo’n ingreep laat beslissen en pas een besnijdenis uitvoert als hij 16 of 18 is.»

HUMO Nog een wijdverbreid misverstand is dat je de voorhuid bij jongetjes vlot moet kunnen terugtrekken. Maar bij de helft is die vernauwd of aan de eikel verkleefd.

HOEBEKE «Tot aan de puberteit moet je de eikel niet kunnen zien, tenzij er sprake is van ontstekingen of huidveranderingen. Hygiënisch is er ook geen probleem. Door de kliertjes onder de eikelrand wordt smegma, een soort eikelsmeer, geproduceerd. Als de voorhuid verkleefd is, kan die zich ophopen tot een soort wit bolletje en dat kan ontsteken. Elke man maakt smegma aan, zodat de huid daar niet kan vastkleven. Sommigen maken overmatig veel smegma aan. Dan kan een besnijdenis een oplossing zijn.»

HUMO Als we afdalen, komen we bij de testikels terecht.

HOEBEKE «Die vormen een buizensysteem waarin de zaadcellen worden aangemaakt. Als ze volgroeid zijn, gaan ze klaarzitten om bij ejaculatie naar de zaadblaasjes getransporteerd te worden. Daar worden voedingsstoffen voor de zaadcellen, zoals zink en fructose, aan het ejaculaat toegevoegd. De prostaat levert de vloeistof die het sperma kleverig maakt: die is goed voor 30 procent van het ejaculaat. Ook dat gaat terug op primitievere tijden: als de vrouw zich na de coïtus snel uit de voeten moest maken omdat er gevaar dreigde, mocht het sperma niet uit haar lopen. De zaadcellen maken maar 10 procent van het ejaculaat uit.»

HUMO Bij de mens hangen de kwetsbare testikels uit het lichaam, opdat hun kostbare inhoud koel zou blijven. Maar bij andere zoogdieren, zoals olifanten, miereneters en walvissen, zitten de testikels wél veilig in het lichaam.

HOEBEKE «Dat heeft te maken met hoe de testikels functioneren. Bij de homo sapiens zijn ze temperatuurgevoelig, daarom zitten ze buiten het lichaam. Bij ons werkt de spermaproductie ideaal op 35 graden. Olifanten hebben totaal andere testikels: je kunt die niet met elkaar vergelijken.»

HUMO De linkerbal hangt altijd iets lager dan de rechter. Hoe komt dat?

HOEBEKE «Dat ligt aan de anatomie: aan de rechterkant is de ader van de teelbal aangesloten op de buikader, aan de linkerkant gaat de ader naar de nier, hoger in het lichaam. Waarom weten we niet, maar daarom hangt de linkertestikel lager. Spataderen op de teelballen zitten ook bijna altijd links, omdat de afstand die het bloed moet afleggen veel groter is, waardoor er meer druk kan ontstaan.»

HUMO Aan de onderzijde van de penis loopt een lijntje naar en over de balzak. Heeft dat een functie?

HOEBEKE «Dat heet het raphe. Het loopt van de aars tot de top van de penis. Omdat er zenuwuiteinden van twee kanten op samenkomen, is het supergevoelig. De mens is ooit een platte structuur geweest, een laag cellen die is beginnen op te rollen en is versmolten. Het raphe zou je als een naad kunnen beschouwen.»

NETJES GESCHOREN

HUMO De penis is donkerder gekleurd dan de rest van het lichaam. Heeft dat een reden?

HOEBEKE «De penis bruint zonder zon. Hij heeft een heel dunne huid, omdat hij gevoelig moet zijn, maar dat betekent ook dat hij makkelijker verbrandt. Om de penis te beschermen, bevat de huid daarom veel melanocyten, de cellen die ervoor zorgen dat we bruin worden. Die geven spontaan die donkere kleur. Ook het schaamhaar heeft een beschermende functie. Voorts produceren de zweetklieren aan het schaam- en het okselhaar een specifieke geur die een rol speelt bij de seksuele opwinding.»

HUMO Je scheert het schaamhaar dan beter niet af?

HOEBEKE «Dat maakt geen verschil. Ook als je geschoren bent, blijven de zweetklieren die stoffen produceren.»

HUMO Om de vrouw te kunnen bevruchten, moet de penis in erectie zijn. Andere primaten, zoals gorilla’s en chimpansees, hebben daar een penisbot voor. De mens heeft dat niet, en moet de penis met een inwendig hydraulisch systeem overeind zien te krijgen.

HOEBEKE «In de penis zitten drie zwellichamen, waarvan er twee belangrijk zijn voor de erectie. Het zijn een soort lederen buizen waar bloed in en uit kan stromen. Ze lopen door onder het schaambeen en zijn in het lichaam even lang als in de penis. In rust zijn de bloedafvoer en -toevoer in de zwellichamen in evenwicht. Als je seksueel geprikkeld raakt, gaat de uitvoer dicht en de invoer open: zo ontstaat er druk. Door de vollopende zwellichamen wordt de penis hard genoeg om een penetratie mogelijk te maken.»

HUMO Gezonde mannen krijgen per nacht zes tot acht keer een erectie: dat zou dienen om het mechanisme te onderhouden, zodat er geen sleet op komt.

HOEBEKE «Dat vermoeden we toch. We weten dat bij mensen met een stoornis of bij wie de erecties verminderen omdat ze antidepressiva nemen, de penis op termijn een centimeter korter wordt. Die nachtelijke erecties zijn dus een soort gymnastiek om de lengte en de functie te behouden. Ze vinden plaats tijdens de REM-slaap, en de ochtenderectie is gewoon de laatste van de reeks. Omdat de blaas ’s ochtends gevuld is, kan dat tot extra prikkeling leiden.»

HUMO Hoe verloopt een ejaculatie precies?

HOEBEKE «Alle spieren rond de achterste plasbuis en de prostaat trekken dan samen. De blaasuitgang gaat dicht en je krijgt een soort hogedrukkamer waardoor het zaad naar buiten wordt gejaagd. Dat kan met een snelheid tot 45 kilometer per uur zijn. Sommige mannen kunnen heel ver ejaculeren – het record staat op 9 meter – maar dat is zeker niet de norm. Door porno hebben mannen vaak een verkeerd beeld van wat normaal is. Dat geldt ook voor de hoeveelheid die wordt geëjaculeerd. Bij de meesten is dat tussen de 2 en 8 milliliter, of een gevulde koffielepel. In pornofilms zie je alleen mannen die abnormaal veel produceren, als het al niet fake is.»

HUMO De penis dient ook om te plassen. De meeste mannen doen dat staand, terwijl hurkzit eigenlijk de beste en natuurlijkste plashouding is.

HOEBEKE «Daarvoor hoeven we maar naar de primaten te kijken. Die staan ook niet tegen een boom te plassen. In veel Aziatische landen plassen mannen trouwens hurkend. In hurkzit ontspannen de bekkenbodemspieren beter. De plasbuis gaat van de blaas recht naar beneden en loopt zo volledig leeg. Als je rechtop staat, heb je een sifon: dan blijft er wat urine in de plasbuis staan en kan het nadruppelen.»

HUMO Het zal sommigen niet verbazen, maar één van de meest voorkomende peniele probleem is kromming.

HOEBEKE «Alle afwijkingen onder de 30 graden beschouwen we als normaal. Als de kromming te groot is, kan ze hinderlijk zijn, maar dat kunnen we verhelpen door de lange zijde korter te maken. De korte zijde langer maken is moeilijk: dan kunnen we de zwellichamen beschadigen.

»Er zijn twee grote groepen: de aangeboren krommingen, waarbij van bij de geboorte de zwellichamen niet gelijk zijn, en de verworven krommingen. Onder die laatste valt de ziekte van Peyronie. Dan is na een trauma een bloeduitstorting tussen de zwellichamen ontstaan en heeft het lichaam te heftig gereageerd. Dat veroorzaakt een ontstekingsreactie met verkalkingen, waardoor een plek ontstaat die bij een erectie niet meer strekt. Het gevolg is dat penis kromtrekt, meestal naar boven. Hij wordt in zo’n geval soms gestrekt met vacuümapparaten, maar dat werkt niet zo goed. Het beste is de lange zijde te verkorten.

»Aangeboren krommingen worden beter vóór de puberteit gecorrigeerd, omdat er dan nog geen nachtelijke erecties zijn die het genezingsproces kunnen bemoeilijken.»

HUMO Er bestaat ook zoiets als een penisbreuk. Dat klinkt redelijk gruwelijk.

HOEBEKE «Dat valt wel mee, hoor (lacht). Het gaat om een scheur in het zwellichaam. Het gebeurt meestal tijdens de coïtus, met name bij de amazonepositie, als de partner bovenop zit. Je hoort een krak, voelt een snerpende pijn en een paar minuten later hangt er een paarsblauwe aubergine tussen de benen. Met een operatie kunnen we de scheur dichtnaaien en herstelt de penis meestal ook. Het komt niet vaak voor, maar toch wel af en toe.»

VACUÜM GETROKKEN

HUMO Ook een frequent probleem is een plasbuisvernauwing. Hoe ontstaat die?

HOEBEKE «De oorzaken kunnen infecties zijn, soa’s zoals gonorroe, een trauma, bijvoorbeeld door met je perineum – de zone tussen de balzak en aars – op je fietsbuis te vallen, schade door medische instrumenten, als artsen te bruusk de plasbuis zijn binnengegaan, of urethrale masturbatie, waarbij men voor het eigen genot allerlei dingen in de plasbuis steekt. Het kan ook aangeboren zijn. Als de weg niet vrij is, moet de blaas hard werken, waardoor ze schade kan oplopen of het zelfs kan opgeven. De symptomen zijn moeilijk of traag plassen, druppelen...»

HUMO Het gebeurt ook dat het plasgaatje niet op de juiste plek zit. Dat is bij één op de honderd jongens het geval.

HOEBEKE «De medische term daarvoor is hypospadie. Het plasgaatje zit dan ergens aan de onderkant van de penis, gaande vanaf de balzak tot ergens op de eikel. Het gaat vaak gepaard met een kromming, doordat de onderkant van de penis niet goed is ontwikkeld. De sluiting waarbij het raphe wordt gevormd, is dan niet goed gelukt. We opereren het alleen maar als het om een ernstige afwijking gaat.»

HUMO Nogal wat mannen, en niet alleen ouderen, kampen met erectiestoornissen. Wat kan daar de oorzaak van zijn?

HOEBEKE «Om te beginnen kan het aangeboren zijn: je kunt een afwijking in een bloedvat hebben waardoor de uitvoer van de zwellichamen niet goed sluit. Je krijgt dan wel een erectie, maar je kunt het bloed uit de penis knijpen tot hij weer slap is. Bij de meeste aandoeningen wordt de bloedtoevoer naar de penis verminderd of is het bezenuwingsapparaat verstoord, bijvoorbeeld bij niet goed verzorgde diabetes. De bloedvaten van de penis zijn zo fijn dat erectiestoornissen de kanarie in de koolmijn zijn. Het is vaak het eerste teken dat er iets mis is met de bloedvaten.

»Erectieproblemen kunnen ook een hormonale oorzaak hebben: om de machine in gang te houden, is er een minimale productie van testosteron nodig. De oorzaak kan ook medicatie zijn die op de bloedvaten of het zenuwstelsel inwerkt, zoals psychiatrische medicijnen.»

HUMO Hoe kunt u erectiestoornissen verhelpen?

HOEBEKE «In veel gevallen zijn erectiepillen de oplossing. Een erectie is een kwestie van chemie, en de belangrijkste molecule in dat proces is stikstofmonoxide. Dat kleurloze gas doet de bloedvaatjes verwijden, waardoor de zwellichamen zich met bloed kunnen vullen. Stikstofmonoxide wordt echter snel door het lichaam afgebroken. Sildenafil, beter bekend als viagra, en andere erectiepillen vertragen die afbraak.

»Als mannen niet reageren op pillen, kun je de werkzame stof in de penis injecteren, en als dat ook geen resultaat oplevert, moet een prothese worden geplaatst. Dat gebeurt ook als de penis naar de vaantjes is. Dat kan door priapisme, waarbij de erectie abnormaal lang aanhoudt. Het kan de bijwerking van sommige geneesmiddelen zijn, maar ook doordat de bloedafvoer is geblokkeerd. De penis krijgt dan te weinig zuurstof en als dat langer dan 24 uur duurt, gaat hij stuk. Dan krijg je het mechanisme nooit meer aan de praat.»

HUMO Wat moeten we ons bij zo’n penisprothese voorstellen?

HOEBEKE «Dat is een hydraulisch systeem waarbij in de buik een waterreservoir wordt aangebracht. Via een pomp in de balzak kan water in siliconen versies van de zwellichamen stromen, zodat ze hard worden. Je bedient het met een knopje. Iets omslachtiger is de vacuümpomp: dan breng je over de penis een soort huls aan, waar je alle lucht uit zuigt. De penis trekt dan bloed aan. Er bestaan zowel handmatige systemen als versies met een motortje.»

KLEINE JONGEHEER

HUMO U zei het daarnet al: snel klaarkomen is eigenlijk normaal. Maar het kan ook té snel gaan. Bij wie last heeft van ejaculatio praecox kan het al na enkele seconden zover zijn.

HOEBEKE «Tussen de penetratie en het klaarkomen liggen twee à drie minuten. Onder de twee minuten spreken we van een ejaculatio praecox. De behandeling is moeilijk. Soms worden antidepressiva voorgeschreven: die remmen de prikkels in de hersenen af, waardoor je minder snel klaarkomt, maar ze hebben veel bijwerkingen, zoals erectiestoornissen en een verminderd libido. Dan schiet je er ook niks mee op.

»Andere mogelijkheden zijn verdovende crèmes, een condoom, een besnijdenis, de training van de bekkenbodemspieren of de knijptechniek. Je kunt jezelf ook hard knijpen net voor het moment suprême, zodat het brein even is afgeleid. Of je kunt net voor het point of no return aan een dood konijntje denken en zo wat uitstel afdwingen (lacht).

»Het kan echter wel degelijk een groot probleem zijn. Er zijn jongens die al klaarkomen als ze nog maar een meisje zien. Daar is echt niks aan te doen. Er zijn ook pillen die 200 procent verbetering beloven. Als je normaal na 10 seconden klaarkomt, wordt dat 30 seconden. De vraag is of dat zoveel beter is.»

HUMO Penisproblemen kunnen ook van psychiatrische aard zijn. Bij een penile dysmorphic disorder hebben mannen een verstoord beeld van hun penis, en soms is het zelfs zo erg dat hun hele denken en doen erdoor wordt beheerst.

HOEBEKE «Ze lijden bijvoorbeeld aan het waanidee dat hun penis te klein is, vaak als gevolg van een traumatische gebeurtenis: een partner heeft hen uitgelachen omdat ze een kleintje hadden, iemand maakte een opmerking onder de douche in de sportclub, of erger, na kindermisbruik. Maar het kan ook liggen aan een fout referentiekader: hoe meer mensen rondneuzen op het internet, hoe gefrustreerder ze raken over hun eigen lengte. De meeste mannen meten bovendien verkeerd. Je moet de penis zover mogelijk uitrekken, en dan aan de bovenkant van de basis meten, waar hij het lichaam verlaat, tot aan de top van de penis. Die lengte komt overeen met de lengte in erectie.»

HUMO De penis kan ook écht te klein zijn.

HOEBEKE «Dat noemen we dan een micropenis. Daaronder valt alles wat bij de geboorte onder de 1 centimeter zit. Dat kan het gevolg zijn van hormonale verstoringen of een variatie in de seksuele ontwikkeling. Je kunt er weinig aan doen. Als het extreem is, kun je een surrogaatpenis aanbrengen, falloplastie noemen we dat. Veel transmannen, dus vrouwen die een man willen worden, kiezen ervoor om van hun clitoris een micropenis te laten maken, en velen hebben daarmee een goed seksleven. Dan kan het dus ook voor mannen met een micropenis. Je hoeft voor een bevredigend seksleven niet per se een grote piemel te hebben.

»Bij penissen van 6 of 7 centimeter voeren we daarom bij voorkeur geen falloplastie uit. Je hebt beter je eigen kleine apparaat dat goed werkt, dan een grotere versie die hoe dan ook kunstmatig blijft.»

HUMO Veel artsen van allerlei niet noodzakelijk betrouwbaar slag beloven mannen een paar centimeter extra met een penisverlengende ingreep. Kan zo’n procedure echt een verschil maken, of is het hele of halve oplichterij?

HOEBEKE «Op het internet worden zelfs penisverlengende pillen aangeboden. Dat soort medicatie vergroot de bloedtoevoer naar de penis, zodat hij meer gezwollen lijkt en in rust wat langer is. Maar in erectie geeft het geen verschil.

»Chirurgisch worden er verschillende technieken toegepast: zo kun je het ligament doorsnijden waarmee de penis aan het schaambeen is bevestigd. Hij lijkt dan langer, maar hij hangt gewoon wat lager, en als je pech hebt, is de penis in erectie naar beneden gericht. In de zwellichamen kunnen ook lange prothesen geplaatst worden, maar dan maak je het erectiemechanisme kapot. Sommige artsen spuiten botox in de huid van de penis om de dartosspier te verlammen. Zolang het goedje werkt, ongeveer drie maanden, trekt de spier wat minder hard en lijkt het lid in slappe toestand iets langer. Ik ben er geen voorstander van: je spuit immers iets in de penis terwijl er medisch geen probleem is.

»Penisverlengingen zijn, kortom, altijd een slecht idee, omdat je de penis alleen maar langer kunt maken als je hem beschadigt. Bijna alle mannen die ooit zo’n chirurgische ingreep hebben ondergaan, hebben er achteraf spijt van.»

HUMO Als het een troost mag zijn voor de kleiner geschapenen onder ons: een te lange penis is ook niet goed.

HOEBEKE «Dan verhoogt de kans op breuken, gescheurde zwellichamen en halfslachtige erecties. De grootste penissen vind je in Afrika, maar heel wat mannen daar hebben problemen om hun penis volledig in erectie te krijgen. De druk die je kunt genereren, is nu eenmaal beperkt. Nog een nadeel is dat de kans op krommingen groter is en dat de kromming meer opvalt dan bij een korte penis. Ook voor de coïtus is een lange penis geen pluspunt, integendeel: de baarmoeder ligt in het buikvlies, wat een gevoelige structuur is. Als de baarmoeder voortdurend omhoog wordt geduwd, kan dat zeer onaangenaam aanvoelen.»

HUMO Ook in de geslachtsdelen kan kanker toeslaan. Komen penis- en teelbalkanker vaak voor?

HOEBEKE «Teelbalkanker is frequenter dan peniskanker. Ongeveer één op twintigduizend mannen krijgt er ooit mee te maken. Die is heel goed behandelbaar als hij snel wordt opgespoord. De kanker kan ook dramatisch uitzaaien, en dan ziet de prognose er veel slechter uit.

»Peniskanker is zeldzaam, en vooral het gevolg van een chronische infectie. Het gaat meestal om oudere mannen met een niet al te beste lichaamshygiëne. Amputatie is dan de enige optie. Heel zelden komt een tumor in de penis voor bij jonge mensen, en dat loopt meestal slecht af.»

HUMO Kunnen penispiercings tot problemen leiden?

HOEBEKE «Als de piercing door de plasbuis wordt geplaatst, zoals bij de prins Albert, krijg je een fistel op de plaats van de piercing. Ik heb al een heel aantal mannen moeten helpen als ze hun piercing beu waren: dan moest ik die fistel sluiten. Voor het overige zijn piercings relatief onschadelijk als ze correct en in steriele omstandigheden geplaatst zijn.»

DODELIJKE STRESS

HUMO Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de penis in goede conditie en zo lang mogelijk trots overeind kan blijven zwiepen?

HOEBEKE «De beste remedie tegen miserie is lichaamsbeweging en een gevarieerd dieet. Vermijd voeding die rijk is aan koolhydraten en verzadigde vetzuren. Zo voorkom je ook obesitas, wat nooit gezond is, ook niet voor de penis. Wel zeer goed zijn alle felgekleurde groenten en fruit, zoals blauwe bessen, spinazie, paprika, rode biet en tomaten: die zitten tjokvol antioxidanten die heilzaam zijn voor het lichaam, en dus ook voor de penis. Een interessant stofje is arginine (dat onder andere in chocolade, noten, tarwemeel, haver en soja zit, red.): het geeft het libido een boost, verbetert de doorbloeding en bevordert het vrijkomen van stikstofoxide, dat een rol speelt bij de erectie.»

HUMO Tabak en alcohol zijn wellicht niet de beste vrienden van de penis?

HOEBEKE «Tabak is slecht voor de bloedvaten, ook die in de penis. En wat alcohol betreft, verwoordde Shakespeare het in ‘Macbeth’ als volgt: ‘It provokes the desire, but it takes away the performance.’ Hetzelfde geldt voor de klassieke drugs, al las ik recent wel in een studie dat een héél lichte dosis cannabis het libido kan verbeteren.»

HUMO Kunnen yoga, meditatie en training van de bekkenbodemspier nuttig zijn?

HOEBEKE «Met yoga en meditatie kun je stress tegengaan. Stress is namelijk dodelijk voor het libido en kan ook op de bekkenbodemspier slaan, zodat je geen stevige erecties meer krijgt. Het trainen van de bekkenbodemspier kan ook nuttig zijn. Als je je urine probeert op te houden of het verlies van stoelgang probeert te vermijden, trek je de bekkenbodem samen. Die samentrekking kun je oefenen. Die spier speelt een belangrijke rol bij de seksualiteit. Je bekkenbodem is het enige stuur dat je zelf in handen hebt. Over de al de rest heb je geen enkele controle.

»Het kan ook geen kwaad om je, al dan niet tijdens de seksuele daad, te concentreren op wat je in je penis voelt. Wie weet komt het tantrische orgasme dan wel binnen handbereik. Vooral vrouwen kunnen zo’n orgasme krijgen. Dat het mogelijk is, betekent dat je mentaal met die organen kunt spelen.»

HUMO Bij welke symptomen consulteren we best een arts?

HOEBEKE «Als de apparatuur niet meer werkt zoals vroeger, terwijl je voor de rest gezond bent en ook een normaal libido hebt. Andere alarmsymptomen zijn plasklachten zoals meer dan één keer ’s nachts moeten opstaan, overdag heel vaak moeten gaan, valse plasdrang, een zwakke straal, het druppelen van urine of incontinentie. Ook bij pijn bij het plassen, etter- of bloedverlies uit de plasbuis en snel groeiende huidletsels ga je best naar de huisarts.»

HUMO Het gaat niet goed met de piemel. De gemiddelde lengte neemt al een tijdje af. Hoe alarmerend is de situatie?

HOEBEKE «Die is toch tamelijk zorgwekkend. Omdat men het vooral in de geïndustrialiseerde wereld vaststelt, vermoedt men dat de milieuvervuiling er voor iets tussen zit. En dan vooral de grote hoeveelheden hormoonverstorende stoffen, afkomstig van plastic of pesticiden, die in het milieu zitten. Die stoffen hebben een negatieve invloed op de fertiliteit, die bij mannen achteruitgaat, en mogelijk ook op de lengte van de penis. Men heeft het al gemeten bij alligators en ijsberen, en er is geen enkele reden waarom het bij de mens niet hetzelfde effect zou hebben.

»Een andere mogelijke factor is de pil. Die wordt sinds 1950 gebruikt en bevat kunstmatige vrouwelijke hormonen. Die worden deels via de urine uitgescheiden en komen in het milieu terecht, omdat ze moeilijk uit het afvalwater te filteren zijn. Bij de ontwikkeling van de genitalia spelen de mannelijke hormonen een grote rol. Als er hormoonverstoorders opduiken, kan de ontwikkeling belemmerd worden.»

HUMO Weten de meeste mannen – en ook vrouwen – wel genoeg over de penis?

HOEBEKE «Ik merk op de raadpleging dat er toch veel onwetendheid is, ook bij jongeren. Aangezien seksualiteit de laatste decennia een andere invulling heeft gekregen en een belangrijk onderdeel van relaties is geworden, is het toch nuttig om meer inzicht te verwerven over de werking van één en ander. Zeker over de penis als seksueel orgaan.»

Piet Hoebeke, ‘De penis. Weetjes en kneepjes voor dagelijks gebruik’, Borgerhoff & Lamberigts

Volgende week: De vagina