Verbranden we dit jaar sneller dan normaal? En heeft corona daar iets mee te maken?

Kan het zijn dat de huid dit jaar sneller verbrandt dan normaal? En heeft dat iets met ons door corona veranderde leefpatroon te maken?

Na een kwakkelend voorjaar was het de afgelopen weken eindelijk raak. Zonnebril op, T-shirts aan, sandalen uit de kast! Maar, zo vraagt een 28-jarige vrouw met een ‘van nature zeer lichte huid’ zich af, waarom verbrandt ze dit jaar sneller dan normaal? Vorig jaar had ze toch lang niet zo’n rode huid na een dagje junizon?

Daar kunnen een aantal redenen voor zijn, zegt dermatoloog Jorrit Terra van Isala Dermatologisch Centrum in Zwolle. Maar allereerst de basis: hoe verbrandt de huid? ‘In de zon zitten verschillende soorten uv-straling’, legt Terra uit. ‘Onder andere uv-A en uv-B. Uv-A dringt dieper in de huid door, en is verantwoordelijk is voor rimpels en huidveroudering. Als ezelsbruggetje kun je denken aan de ‘A’ van het Engelse ‘aging’. Uv-B is de straling waarvan je verbrandt, met de B van ‘burning’.’

Beide vormen van uv-straling zorgen bij overmatige blootstelling ook voor onzichtbare genetische schade aan de huid. Die opgelopen schade kan zich op termijn ontwikkelen tot huidkanker. ‘Je huid heeft als het ware een geheugen’, zegt Terra. Heeft je huid veel schade, dan is de kans op huidkanker op latere leeftijd groter. Al komt Terra ook steeds meer relatief jonge mensen tegen met huidkanker, waarschuwt hij. ‘Vroeger was het een ziekte voor 60-plus, nu zien we ook dertigers en zelfs twintigers.’ Zonnebrandcrème beschermt tegen uv-A en uv-B.

Terug naar die rode huid: die wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan uv-B. ‘Uv-B beschadigt het DNA van de huidcellen. Het lichaam wil die beschadigde cellen opruimen. Dat doet het met een ontstekingsreactie, waardoor de bloedvaten wijder worden en er meer bloed naar de ­beschadigde plek gaat. Dat veroorzaakt die pijnlijke, rode huid’, zegt Terra. Hoe vaker je verbrand bent geweest, des te groter de kans op huidkanker op latere leeftijd.

Hoe snel iemand verbrand door de zon, hangt samen met de zonkracht die dag - die tegenwoordig vaak in het weerbericht wordt genoemd, en je huidtype: een lichtere huid verbrandt sneller dan een donkerdere. Maar waarom verbrandt de vragenstelster dit jaar sneller dan normaal?

‘De eerste vraag is of dat echt klopt, of dat het haar perceptie is’, zegt Terra. Is het echt zo, dan zijn er een aantal mogelijke verklaringen. De eerste hangt samen met de zonkracht. ‘Roetdeeltjes en vliegwolken in de lucht blokkeren een deel van de uv-stralen. Het zou kunnen dat de zon nu krachtiger is, omdat de lucht schoner is door minder vlieg- en autoverkeer’, zegt hij.

Kwakkelweer

Ook zou het volgens Terra kunnen dat de vrouw minder buiten geweest is de afgelopen maanden, en dat haar huid daardoor na de winter niet voorzichtig aan de zon gewend is geraakt. Misschien vanwege alle coronaregels en -adviezen, zoals het advies om thuis te werken. En wie weet heeft ook het kwakkelweer van afgelopen voorjaar een rol gespeeld.

‘Het is van belang je huid te laten wennen aan de zon’, legt Terra uit. ‘De cellen delen zich dan, en de huid wordt iets dikker. Dat levert een natuurlijke bescherming op, waardoor je minder snel verbrandt.’

‘Dat wennen kun je best – gedoseerd – onbeschermd doen’, zegt Terra. Maar alleen als de zon niet zo krachtig is. Wanneer het veilig kan, hangt af van iemands huidtype, het weer en het jaargetijde. Rond 9 uur ‘s ochtends of 17 uur ‘s middags in het vroege voorjaar is het redelijk veilig. Wie dus van en naar zijn werk fietst, doet het eigenlijk vanzelf al.

(Trouw)