Vikram Seth - Twee levens

'Je weet nog niet precies waar je straks over gaat schrijven. Waarom schrijf je niet over hém?' Zo kreeg Vikram Seth van zijn moeder het idee voor 'Twee levens' (Van Oorschot) in de schoot geworpen. De 'hem' is Shanti-oom, die zijn kop laat hangen sinds de dood van zijn vrouw - 't is dus zaak om de oude man 'een project om handen te geven'.

Eerst schoorvoetend, maar later steeds enthousiaster gaat de volgzame zoon aan de slag. Het wordt het verhaal van twee levens: dat van Shanti Seth en van diens overleden echtgenote Henny Caro. Over de titel heeft de auteur zich het hoofd niet gebroken, over de inhoud wel: de lezer krijgt er een ontluisterend beeld van de twintigste eeuw bovenop.

undefined

Shanti-oom wordt in 1908 geboren in India en trekt als jongeman naar Europa. Hij gaat studeren in Berlijn, waar hij een kamer huurt bij de joodse Henny en haar familie. We spreken eind jaren 30: Hitler bereidt driftig de komende oorlog voor. Omdat hij als buitenlander in Duitsland niet meer aan de slag kan, verkast Shanti naar Londen, en ook Henny pakt tijdig haar biezen. Maar de littekens die de oorlog hen toebrengt, zullen een onuitgesproken band tussen de twee blijven vormen: zij verliest haar moeder en zus, hij zijn rechterarm.

Het levensverhaal van zijn tante Henny heeft Seth als een rasechte voyeur gereconstrueerd op basis van haar nagelaten correspondentie. Veel van die brieven zijn integraal in het boek opgenomen, wat de leesbaarheid niet altijd ten goede komt, hoe aangrijpend ze ook zijn: Henny's moeder en zus worden steeds meer uit het sociale leven geweerd, tot ze uiteindelijk op transport naar Theresienstadt en Auschwitz worden gezet.

Seth doorspekt zijn verhaal met historische en filosofische uitweidingen, die soms moraliserend overkomen ('Als haat niet te vermijden is, laat ons dan tenminste groepshaat vermijden'), maar wel draagwijdte bieden. Dat maakt van 'Twee levens' in meer dan één opzicht een gewichtig boek: omvattend, zwaarmoedig en dik. Al is 'dik' een relatief begrip voor een auteur die naam maakte met 'A Suitable Boy', een 1.360 pagina's tellende liefdesqueeste door India. Overigens is dat meesterwerk - u vraagt zich af waarom? - nog niet in het Nederlands verschenen. Maar wanhoop niet: in afwachting bent u met 'Twee levens' enkele donkere avonden zoet.