Voorbij het haarstukje: Paolo Sorrentino kijkt in de ziel van Silvio Berlusconi

Machtsmisbruik, maffiaconnecties, seks met minderjarige meisjes, bungabungafeestjes in protserige villa’s: Paolo Sorrentino heeft de strapatsen van Silvio Berlusconi nu verfilmd in ‘Loro’. ‘Zoals hij de tv-kijker verleidde met zijn shows vol blote bimbo’s, zo verleidde hij de kiezers met de belofte van een leven vol hedonistisch plezier.’

'Wees op je hoede voor politici die meer bezig zijn met hun imago dan met het welzijn van de burger'

Paolo Sorrentino, de man van ‘Youth’ en het met een Oscar bekroonde ‘La grande bellezza’, doet de Italiaanse grote meneer Toni Servillo schitteren in de rol van de immer grijnzende gladjanus met de zwartgeverfde haarimplantaten.

HUMO Meneer Servillo, u vertoont in ‘Loro’ een griezelige gelijkenis met Berlusconi. Hoe hebt u de rol aangepakt?

Toni Servillo «De uitdaging bestond erin om de karikatuur te vermijden. Het zou erg makkelijk zijn geweest om Berlusconi neer te zetten als een lachwekkend typetje, maar dat is al vaak gedaan, en bovendien is ‘Loro’ geen komedie. In zijn hoogdagen was Berlusconi een erg machtige man die het politieke bestel gigantisch veel schade heeft toegebracht: daar valt niet mee te lachen. Concreet ben ik begonnen met mijn uiterlijk aan te passen, waarbij ik werd geholpen door een briljant team van make-upartiesten. Mijn personage moest in één oogopslag herkenbaar zijn. Zodra ik in beeld verschijn, moet de toeschouwer denken: ‘Ja! Het is Berlusconi!’ En de lach op mijn gezicht was cruciaal. Op het moment dat ik me die typische grijnslach van Berlusconi eigen had gemaakt, wist ik dat ik op het juiste spoor zat. Het is immers zijn lach, zo ontdekten Paolo en ik tijdens onze research, die hem definieert. Berlusconi is voortdurend bezig met mensen te verleiden. Hij richt zijn lach tot televisiekijkers, vrouwen en kiezers. Paolo heeft ooit terecht opgemerkt dat Berlusconi door die eeuwige lach iets wegheeft van de joker, de altijd lachende figuur uit het kaartspel.»

HUMO Sommige critici hebben geschreven dat ‘Loro’ te mild is voor Berlusconi.

Paolo Sorrentino «O, ja? Ik denk dat de film nochtans duidelijk maakt wat we van Berlusconi denken.»

undefined

HUMO De film blijft wel ver weg van de politieke schandalen. De maffiaconnecties, de fiscale fraude, zijn politieke verwezenlijkingen: het komt nauwelijks aan bod.

Sorrentino «Dat hoefde ook niet. Zijn politieke carrière en gerechtelijke besognes zijn elders al uitgebreid belicht. En over welke politieke verwezenlijkingen zouden we het moeten hebben? Berlusconi heeft op politiek vlak nooit iets relevants gedaan. Hij heeft veel beloofd en honderden intentieverklaringen afgelegd, maar daar is nooit iets concreets uit gekomen. Nee, dan is zijn privéleven véél interessanter. Ik wilde naar zijn motieven peilen, en naar zijn huwelijksproblemen, die tot nu toe bijna nergens aan bod zijn gekomen. In ‘Loro’ kijken we voorbij de ijdelheid, voorbij het ego, voorbij het haarstukje, en proberen we zijn persoonlijkheid te doorgronden. Slechts af en toe vangen we een glimp op van de publieke machtsmens die hij was. Wat ik veelzeggend vind, is dat Berlusconi is begonnen als verkoper van luxeappartementen in Milaan, waarbij zijn verkooppraatjes ongeëvenaard waren. Als politicus paste hij dezelfde verkooptechnieken toe. Hij verkocht het volk hoop, dromen en illusies, en behandelde Italië als een product.»

HUMO Valt hij te vergelijken met Trump?

Sorrentino «Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze de politiek zien als een verlengstuk van hun zakenimperium. Zoals Berlusconi in de film zegt: ‘Waarom laten ze mij Italië niet runnen zoals ik mijn bedrijven run?’ Het probleem is dat die mentaliteit alleen maar kan leiden tot machtsmisbruik en corruptie.»

HUMO De eerste helft van de film laat zich bekijken als één grote, spetterende orgie met veel muziek, drank, coke en vooral veel vrouwelijk bloot. Iemand bestempelde ‘Loro’ zelfs als een vulgaire pornofilm.

Sorrentino «De eerste helft is dynamisch, sensueel en visueel explosief. Dat is heel bewust. Ik wilde laten zien dat de Italianen tijdens het Berlusconi-tijdperk in een soort roes leefden. Vooral de jongeren raakten massaal in de ban van die charismatische man die enerzijds ontzettend rijk was, en anderzijds heel toegankelijk. Die toegankelijkheid is wat hem zo onweerstaanbaar maakte. Roem, succes, rijkdom: hij hield ons voor dat het allemaal binnen handbereik lag. Zoals hij de televisiekijker verleidde met zijn extravagante shows vol blote bimbo’s, zo verleidde hij de kiezers met de belofte van een leven vol hedonistisch plezier. De naakte lichamen die ik in de eerste helft laat zien, staan symbool voor het plezier dat hij de jongeren beloofde. Maar wanneer we in de tweede helft zijn privésfeer binnentreden, vertraagt het ritme en is het alsof je wakker wordt uit een droom. Zodra de roes verdwenen is, zien die jongeren in dat hij hun niets anders te bieden heeft dan bedrog, illusies en oppervlakkige pleziertjes.»

HUMO Hebt u Berlusconi ontmoet?

Sorrentino «Eén keer, voor we aan de opnames begonnen. Hij had mij uitgenodigd voor de lunch. Ik weet niet goed waarom hij me wilde ontmoeten. Misschien hoopte hij van mij te horen hoe we hem in de film zouden afschilderen. Berlusconi is een ijdel man, hè.»

HUMO Hij heeft niet geprobeerd om u tegen te houden?

Sorrentino «Nee. We hebben over politiek gepraat, en over koetjes en kalfjes, maar hij heeft op geen enkel moment bezwaren gemaakt tegen de film. Ook later heeft hij nooit geprobeerd om ons te censureren.»

undefined

HUMO Zou u uw linkerhand niet willen geven om zijn reactie op de film te zien?

Sorrentino «Zijn reactie interesseert me geen bal. Tegelijk ben ik me er wel van bewust dat het gewaagd is om een biografische film te maken over iemand die nog in leven is. Ik zou het wel begrijpen als hij onze film als een soort invasie in zijn leven zou beschouwen.»

HUMO Zowel ‘La grande bellezza’, ‘Youth’ als ‘Loro’ gaan over ouder wordende playboys. Wat fascineert u eigenlijk aan die mannen?

Sorrentino «Ik ben niet aan ‘Loro’ begonnen met het idee om weer maar eens een film over een oude knar te maken. Dit is echt toeval. Ik was geïnteresseerd in de historische periode waarin Berlusconi populair was, dat kleine stukje geschiedenis waarin ongeveer heel Italië onder de betovering kwam van die man. Er was toen veel chaos, maar het bruiste ook in mijn land, er gebeurde iets. Dat Berlusconi in die periode al een oude man was, is puur toeval.»

HUMO Zal Berlusconi dankzij ‘Loro’ niet nog meer een levende legende worden? En verdient die man dat wel?

Servillo «Ik denk niet dat onze film iets zal bijdragen aan de mythevorming rond Berlusconi. Wel integendeel, we brengen hem net terug tot menselijke proporties. Als we één boodschap willen meegeven aan het publiek, dan is het wel dat je op je hoede moet zijn voor politici die meer bezig zijn met hun eigen imago dan met het welzijn van de burger.»

HUMO Vandaag zijn de populistische Vijfsterrenbeweging en de extreemrechtse Lega Nord in Italië aan de macht. Heeft Berlusconi de weg vrijgemaakt voor hen?

Sorrentino «Ja, dat mag je wel zeggen. Er zijn trouwens veel gelijkenissen tussen Berlusconi en Matteo Salvini, de leider van Lega en de huidige minister van Binnenlandse Zaken. Net als Berlusconi gedraagt Salvini zich alsof hij constant op verkiezingscampagne is. Hij legt voortdurend ronkende statements af en belooft van alles, precies zoals Berlusconi toen die aan de macht was. In plaats van hard te werken en echt iets te doen voor het land, stond Berlusconi liever in de schijnwerpers. Maar eerlijk gezegd: het is nog te vroeg om over de huidige regering te oordelen. Laten we afwachten of ze iets realiseren.»

undefined

HUMO Koesteren jullie geen bewondering voor Berlusconi? Hij heeft het toch tot miljonair, mediamagnaat, voetbalmogul en eerste minister geschopt?

Sorrentino «Hij fascineert me. Maar bewonderen? Neen.»

Servillo «Als ze me zouden vragen om Jezus Christus te vertolken, ja, dán zou ik kunnen zeggen dat ik mijn personage bewonder (lacht). Maar ik hoef hem niet te bewonderen om hem te kunnen spelen, net zomin als ik Hitler, Pol Pot of Judas zou moeten bewonderen als ik hen vertolk. Berlusconi heeft de politiek alleen maar gebruikt voor zijn eigen doeleinden, waardoor hij de samenleving onnoemelijk veel schade heeft toegebracht. Voor zo iemand kan ik geen spatje sympathie voelen.»

‘Loro’ komt op 31 oktober in de zalen.