Voorpublicatie: 'Jan Hoet. De luchtkunstenaar.'
Later dit jaar, in september, verschijnt de biografie van Jan Hoet door Jan Haerynck. Dit is een deel van het eerste hoofdstuk, waarin zijn vrouw en dochter vertellen hoe de dood voor het eerst kwam piepen in het leven van Jan Hoet.
Jan Hoet is op 27 juni 1936 niet uit de lucht gevallen, maar gewoon geboren in een Leuvense kraamkliniek. Zijn eerste stemverheffing was naar verluidt al een kreet van levenslust. Zijn moeder zaliger zei eens dat Jan een uur na zijn geboorte al rechtop wou zitten. Meer dan driekwart eeuw later was hij nog even vitaal, trilde hij van innerlijke spanning, blafte hij zijn vijanden weg.
Na zijn kindertijd in Geel, waar zijn vader psychiater was, studeerde Hoet kunstgeschiedenis aan de Gentse Universiteit. Van 1960 tot 1975 gaf hij les in diverse scholen en academies. In 1975 werd hij benoemd tot directeur van het Museum voor Hedendaagse Kunst in Gent. Op één van zijn eerste exposities was Panamarenko mee van de partij. The Aeromodeller.
Vliegen op eigen kracht, dat was de droom van de ongrijpbare Panamarenko. Het onmogelijke realiseren: hij maakte er een persoonlijke mythe van. Daarin herkende Jan Hoet zijn eigen verlangen: boven de realiteit uitstijgen, meer zweven dan lopen. En later: uit het groepsportret van de curatoren ontsnappen. Veertig jaar lang joeg hij zuurstof door de gelederen van de hedendaagse kunst; eerst de Belgische, later ook de internationale.
In juni 2011 kreeg Hoet van de Vlaamse Gemeenschap de Prijs voor Algemene Culturele Verdienste. Toevallig stond ik in de snikhete receptiezaal naast mevrouw Hoet. Al tien jaar knikte ze me vriendelijk toe wanneer ik haar ontmoette. Toch durfde ik haar niet aan te spreken. Na twee fruitsapjes onderdrukte ik mijn angst: of ze geen interview wou toestaan voor mijn Hoet-boek? Tot mijn stomme verbazing antwoordde ze: ‘Ja, graag. Maar dan samen met mijn dochter Martine.’
Bij Jan Hoet zelf moest ik langer aandringen om de toelating te krijgen met zijn vrouw Liliane te spreken. Het zou de eerste keer zijn dat ze iemand te woord stond over leven en werk van haar man.
Glans over de toekomst
In de relatief kleine villa achter het station van Gent staat Jan Hoet op het terras te roken. Zijn vrouw heeft hem al meermaals een rookverbod opgelegd, maar hij vindt altijd opnieuw gelegenheden en trucjes om dat te omzeilen. ‘Pfff, ik vind het een héél slecht idee dat je mijn vrouw interviewt,’ sneert hij naar mij. ‘Ik heb alles geprobeerd om dat gesprek te verhinderen, maar ze wil per se. Ze is nog koppiger dan ik.’
Jan en Liliane hebben drie kinderen: Jan junior, de galerist, Martine, ambtenaar bij de belastingdienst, en Marianne, die bij Christie’s actief is als ‘International director Post-War & Contemporary Art’. Martine, de jongste dochter, is er vandaag bij; ze zit naast haar moeder aan de keukentafel.
Martine draagt zowel haar moeder als haar vader op handen en is een echte flapuit. Ook haar moeder is behoorlijk recht voor de raap. Jan weet dat en verschijnt om het halfuur in de keuken om te luistervinken. Op een gegeven moment onderbreekt hij onze conversatie met ‘nieuws’: hij is gevraagd om een biënnale in China te leiden. Moeder en dochter ontploffen haast. Het is hem ten strengste verboden Europa te verlaten, omdat ze op elk continent een andere vorm van nierdialyse hebben. Bovendien is Jan al twintig keer geopereerd en is hij erg gevoelig voor tromboses. Vliegtuigen zijn verboden terrein. De luchtmens mag niet meer vliegen.
Jan Haerynck, 'Jan Hoet. De Luchtkunstenaar', De Bezige Bij. Verschijnt in september
