VRT komt nu met het ‘Sorry aan de mensen die zich gekwetst voelen’-excuus dat ook Gert Verhulst graag gebruikt

Excusez le woordspeling zo vroeg op de dag, maar ‘FIRE’ is geblust. De controversiële reportagereeks van de VRT rond enkele jongvolwassenen die zo vroeg mogelijk op pensioen willen gaan, is weggehaald van VRTMAX, het streamingplatform van de openbare omroep.

De reden voor de verwijdering van de serie, net twee weken nadat ze online kwam, is simpel: een van de mensen die geportretteerd werden in ‘FIRE’ blijkt betrokken bij The Future Trade, een illegaal piramidespel dat degenen die erop intekenen een minimumrendement van 1,4 procent per dag belooft. Nu zal dat voor de meesten die ‘FIRE’ hebben gezien en niet in financiële sprookjes geloven geen verrassing zijn, en misschien ook niet voor de jongeman in kwestie zelf: die gebruikt zijn gouden laptop immers niet alleen om beurskoersen te volgen of om zichzelf in allerlei exotische decors te photoshoppen, maar ook om anderen ertoe te overhalen om hun geld te investeren in The Future Trade. En een piramidespel kan enkel blijven draaien als er genoeg nieuwe slachtoffers instappen, want het is met hun inbreng dat de ‘winsten’ van de anderen worden betaald.

Wel verrassend: de mededeling van de VRT op het einde van het uitgebreide artikel op VRTNWS over de onfrisse praktijken in ‘FIRE’. De openbare omroep laat weten dat de reeks van VRTMAX wordt gehaald maar blijkt zich nog steeds van geen kwaad bewust, laat staan dat men daar ondertussen denkt dat ‘FIRE’ in de eerste plaats nooit op VRTMAX had mogen komen. ‘Met ‘FIRE’ hebben we getracht een actueel, weliswaar controversieel, fenomeen te portretteren met reële verhalen en mensen’, klinkt het. ‘Dat niet elk verhaal in de reeks even geschikt is als te volgen voorbeeld, was voor elke aandachtige kijker duidelijk. FIRE was nooit bedoeld als een educatief programma.’ Ten eerste: de mééste verhalen in de reeks waren niet geschikt als te volgen voorbeeld, niet alleen dat van de jongeman in Dubai. Er waren een paar uitzonderingen - financieel expert Stefan vooral - maar rond het gros van de getuigen hing er een geurtje dat op een zwoele zomeravond de muggen weg zou jagen. Ten tweede: spijtig voor de mensen die door ‘FIRE’ zelf zijn gaan beleggen in cryptomunten of in The Future Trade en hun geld kwijt kunnen raken, maar die hebben gewoon niet goed genoeg geluisterd naar de paar experts die af en toe kort tegengas mochten geven tussen alle verhalen over bomen die tot in de hemel groeien. Moet je maar aandachtiger zijn.

‘Omdat de druk aanhoudt om de reeks toch een andere roeping toe te dichten dan bedoeld’, zo gaat het verder, ‘en omdat hiermee helaas ook het ruime, waardevolle educatieve aanbod van VRT wordt ondergraven, hebben we besloten om de reeks uit het aanbod te halen. De discussie rond FIRE is intussen een weg ingeslagen waar de reeks helemaal geen antwoord wou op bieden en die haar opzet onrecht aandoet.’ Dit is het zogenaamde ‘Sorry aan de mensen die zich gekwetst voelen’-excuus dat ook Gert Verhulst vorige week in ‘De tafel van vier’ gebruikte, en waarbij je de verantwoordelijkheid niet bij jezelf maar bij de anderen legt. Met de reeks zelf is niets mis, maar sommige mensen - misschien omdat zij dan weer te aandachtig hebben gekeken - halen er andere dingen uit dan bedoeld was. Dat er tussen die mensen onder meer economen, professoren en leden van de beurswaakhond FSMA zitten, doet er blijkbaar niet toe. En wat is dan precies dat opzet dat nu zo hartverscheurend veel onrecht wordt aangedaan? Je zou beginnen te denken dat ze bij de VRT een andere serie hebben gezien dan de rest van Vlaanderen; indien dat het geval is, dan mogen ze die reeks gerust wél op VRTMAX zetten.