‘Waardeloos.’ Instagram lijkt plots TikTok geworden en gebruikers reageren verbolgen

Video’s en foto’s over de hele lengte van je scherm en een nieuwe feed met meer ‘aanbevolen’ content dan foto’s van je vrienden. Instagram haalde voor zijn nieuwe update duidelijk inspiratie bij concurrent TikTok. Maar gebruikers zijn niet blij.

Als de volgende keer dat u Instagram opent de foto’s van uw vrienden een pak groter verschijnen en de hele app in donkere modus lijkt, schrik dan niet: u bent gekozen als proefkonijn voor de nieuwste update van Instagram. Die update zou het volgens Mark Zuckerberg, de CEO van Meta (waarvan Instagram deel uitmaakt), makkelijker maken om «content te ontdekken en contacten met vrienden te leggen».

Instagram, dat ooit begon als digitaal fotoboek, neemt zo afscheid van de vierkante foto’s waarmee de app groot werd. Met de update krijgen gebruikers slechts één foto of video te zien die het hele scherm bestrijkt, waarna je met een veeg naar de volgende gaat. Captions en commentaren worden niet langer onder de foto geplaatst, maar zijn voortaan op de foto zelf terug te vinden.

Wat verandert er nog? Voortaan worden video’s en reels die op je video’s standaard op het maximale geluidsniveau afgespeeld, zelfs als je telefoon stiller staat. Muziek luisteren en tegelijk door Instagram scrollen wordt zo een stuk moeilijker, want de video’s spelen ook nog eens automatisch af.

Ook de feed ziet er anders uit. Gebruikers van de nieuwe versie merken dat ze veel meer aanbevolen - lees: gesponsorde - content te zien krijgen van influencers en andere kanalen die ze niet in hun vriendenlijst hebben staan. Dat zei Adam Mosseri, hoofd van Instagram, al in een video in mei: «Een groter deel van de feed zal bestaan uit aanbevelingen van dingen die je leuk kunt vinden maar waar je misschien nog niet van gehoord hebt.»

Eén ster

Toch zijn Instagram-gebruikers zelf weinig enthousiast. In de App Store van Apple of de Play Store van Google regent het recensies van één ster, vele gebruikers vragen openlijk terug te kunnen gaan naar de vorige versie. «Ik zie alleen nog maar reclame en filmpjes van accounts die ik niet volg», «De nieuwe app is waardeloos», «De nieuwe app crasht voortdurend» zijn maar enkele van de commentaren.

Ook op sociale media is de nieuwe update voer voor discussie. «Instagram snapt helemaal wat ik graag wil: geen enkele foto van mijn vrienden, TikToks van meme-accounts die ik niet volg, honderdmaal meer reclame en alles op maximaal volume zonder mijn toestemming», schrijft journalist Meg Watson in een tweet die in een mum van tijd meer dan 142.000 likes verzamelde.

De grotere focus op video’s en interactie, de nieuwe feed met ‘aanbevelingen’: Instagram doet weinig moeite om te verbergen dat het heeft afgekeken bij TikTok, de Chinese video-app en zijn grootste concurrent. «Meta, het bedrijf achter Instagram, heeft schrik van TikTok, omdat ze zien hoe die app geweldig populair is bij jonge gebruikers», ziet hoogleraar sociale wetenschappen Jo Pierson (UHasselt/VUB), die gespecialiseerd is in sociale media. «De nieuwe updates zijn duidelijk een poging om dichter bij de beleving van TikTok te komen.»

Strijd

Volgens Pierson gaat Meta de strijd met concurrenten telkens volgens hetzelfde stramien aan. Eerst probeert het de concurrent zo klein mogelijk te houden, door content van die apps zoveel mogelijk tegen te houden op het nieuwsoverzicht. Wordt de concurrent toch groot, dan koopt Meta het bedrijf gewoon over, zoals het deed met WhatsApp en Instagram. Als ook dat niet lukt, neemt Meta de belangrijkste functies over. Nadat Snapchat meerdere keren een overnamebod door Facebook (nu Meta) geweigerd had, voegde Facebook doodleuk Instagram Stories toe aan de Instagram-app. Een toevoeging die duidelijk afgekeken was van Snapchat Stories, de video’s en foto’s die gebruikers kunnen delen en 24 uur online blijven.

Nu jong en oud meer en meer warmlopen voor TikTok past Meta dus zowel de startpagina van Facebook en Instagram aan om zoveel mogelijk gebruikers terug te winnen. De vraag is of dat met deze updates gaat lukken. Waar de toevoeging van verhalen op Instagram de app persoonlijker en alledaagser maakte - de fotogalerij die het voordien was, was vooral een verzameling van picture perfect hoogtepunten uit iemands leven - lijkt het nieuwe algoritme de app net commerciëler te maken. Zo is Instagram in de Verenigde Staten ook begonnen met een testproject waarbij gebruikers moeten betalen voor een abonnement op exclusieve video’s van hun favoriete sterren.

Grootste influencers

«Daaraan zie je dat Instagram probeert om de grootste influencers aan het medium te binden door hen meer inkomsten aan te bieden», zegt hoogleraar communicatiewetenschappen Karolien Poels (UAntwerpen). «Alle mediabedrijven denken na over hoe ze meer commerciële content tussen gewone video’s en foto’s van vrienden kunnen toevoegen. Maar als die commerciële content te prominent aanwezig is, gaat dit ten koste van de gebruikerservaring. Gebruikers gaan dan minder naar het platform terugkeren of op termijn zelfs helemaal wegblijven.»

Toch is het volgens Pierson te vroeg om te concluderen dat Instagram de mist ingegaan is met de updates. «Ophef over nieuwe functies is er altijd. Maar Meta lanceert nooit updates zonder die eerst uitgebreid te testen op bepaalde groepen. Niemand weet beter wat aanslaat of niet dan dat bedrijf.»

(DM)