Waarom de groene golf uitblijft

Groen gaat vooruit, maar maakt niet de grote sprong voorwaarts waarop het had gehoopt. Ondanks de wind in de rug van het klimaatprotest, kan de partij niet oogsten. Hoe komt dat? ‘We hebben steken laten vallen.’

Gejuich als de uitslagen uit Vlaams-Brabant, Brussel of Gent binnenkomen, dat wel. Maar in de zaal La Madeleine, vlak bij het Station Brussel-Centraal, waar nog gewacht wordt op de kopstukken, heerst geen feeststemming. De partij van Meyrem Almaci had gehoopt op een grote doorbraak, maar die blijft uit. Het ziet ernaar uit dat Groen zelfs net onder de grens van 10 procent zal blijven: dat kan je geen ‘groene golf’ noemen. De partij had gehoopt om het resultaat van de provincieraadsverkiezingen in 2018, iets meer dan 13 procent, minstens over te doen. Dat lukt niet. De doorbraak naar 15 procent en meer, waar sommigen van droomden, is al helemaal buiten bereik.

Groen heeft een lastige campagne achter de rug. Door het protest van de klimaatjongeren begin dit jaar startten ze aan de kiesstrijd met hoge verwachtingen, maar ze kregen al snel de wind van voren. “Zeker de laatste twee weken waren er te veel aan”, zucht een prominent partijlid. “Dat gevoel leefde wel.”

Uitgedaagd

De groenen werden door rechts uitgedaagd om hun klimaatambities ook hard te maken. Alleen, toen de uitgewerkte voorstellen op tafel kwamen, bleken die te gemakkelijk een schietschijf. Kamerfractieleider Kristof Calvo mocht nog voor de paasvakantie in de VRT-studio uitleggen hoe zijn partij het fiscale voordeel voor bedrijfswagens wilde afschaffen. Maar gingen de mensen nu nettoloon verliezen of niet? Er kwam geen duidelijk antwoord op die vraag. Later werd de communicatie bijgesteld, dat “niemand zou achteruitgaan”. Maar hoe dat juist betaald moest worden? Tijdens de hele campagne werden de groenen op die onduidelijkheid gewezen, tot op het voorzittersdebat gisteravond.

“We hebben steken laten vallen”, klinkt het intern. “We hadden beter gezegd waarop het stond. Nu bleef het ons maar achtervolgen.” Groen zegt een aanbodpartij te zijn, die resoluut gaat voor het eigen verhaal. Die claim kon de partij onvoldoende waarmaken.

Ook bleef hun voorstel voor een vermogensbelasting kleven. Gingen ze ook dure wijn- en boekencollecties in rekening nemen? Dat stond in het eerste voorstel dat ze overmaakten aan de Raad van State, maar belandde niet in hun partijprogramma. Groen slaagde er niet in om de kritiek van tafel te vegen.

Bagger

“We hebben ook wat bagger over ons heen gekregen”, zegt een lokale topper. Vooral N-VA en Open Vld waarschuwden dat Groen “een belastingtsunami” zou veroorzaken. Ook waren er persoonlijke aanvallen op Kristof Calvo. N-VA-voorzitter Bart De Wever noemde hem een ‘dreumes’, Theo Francken verweet hem niet eens een rijbewijs te hebben.

Maar hoe reageer je daarop? De groenen hebben zich te veel op stang laten jagen, is de analyse nu. “Dan hebben ze ons waar ze willen: in de verdediging”, klinkt het. Dat Calvo en Almaci zelf uitvielen naar N-VA en Open Vld, werd intern niet altijd evenzeer gewaardeerd. “Ze hebben ons gepest”, zegt een parlementslid. “En we zijn bang geworden.”

Groen ondervond wat het is om niet langer als kleine uitdager de arena te betreden, maar vol het gewicht van een campagne te dragen. En dat is nog even iets anders. Ze klagen dat ze met de kleine budgetten van een ‘8 procent’-partij moesten opboksen tegen campagnemachines als N-VA. Maar vooral: onder de grote jongens gaat het er soms hard aan toe, en daar waren ze onvoldoende op voorbereid. Om echt de kwantumsprong te maken, woog de partij te licht.

Toch zijn er duidelijke opstekers. Vooral in de grote steden doet Groen het goed: in Leuven schuurt de partij tegen de 20 procent aan, net als in Gent. Ook in Antwerpen haalt Groen vlot 17 procent. Alleen, dat vertaalt zich niet in de grote sprong voorwaarts in de héle provincie. Het platteland blijft achter. Enige uitzondering is Vlaams-Brabant.

In Brussel lijkt de partij wel degelijk vooruit te schieten. En Groen kan zich optrekken aan het resultaat van de Franstalige vrienden van Ecolo, die verzamelen in dezelfde zaal. Toch overheerst de teleurstelling, die nog vergroot wordt door de steile klim van Vlaams Belang.

Ⓒ De Morgen