Waarom de strijd om Donbas een slijtageslag wordt

De Russen proberen met een zwaar offensief in de Donbas de Oekraïense verdedigers in de tang te nemen. Maar daar stuiten ze op de best getrainde Oekraïense troepen, die volop tijd hebben gehad om zich in te graven.

Het verwachte Russische offensief in het oosten van Oekraïne is maandag begonnen. Het is nog onduidelijk waar het zwaartepunt ligt, maar er worden hevige gevechten gemeld bij de plaatsen Roebizjne, Popasna en Marjinka. Deze liggen ten zuiden van het stadje Izjoem, dat eerder al door de Russen werd ingenomen, en langs het front in de regio Donbas.

Lokale Oekraïense autoriteiten bevestigden dinsdag dat de Russische invasiemacht de plaats Kreminna heeft veroverd. Volgens de gouverneur hebben de verdedigers zich teruggetrokken en zich ‘op nieuwe posities ingegraven’.

Door Rusland gesteunde rebellen beheersen sinds 2014 delen van de provincies Donetsk en Loegansk, die samen de Donbas vormen. Deze industrieregio, waar kolen en staal worden geproduceerd, is al jaren het brandpunt van Russische pogingen om buurland Oekraïne te destabiliseren. Na een mislukte poging in februari en maart om met een offensief vanuit het noorden de Oekraïense hoofdstad Kiev te veroveren en een marionettenbewind te installeren, lijken de Russen nu volop in te zetten op de verovering van de rest van de Donbas.

Russische doctrine

Moskou trok de afgelopen weken zijn troepen terug uit het noorden van Oekraïne en dirigeerde een deel ervan naar het oosten. De laatste dagen voerden de Russen artilleriebeschietingen en luchtaanvallen uit op de verdedigers in de Donbas.

“Dat is een vast onderdeel van de Russische doctrine”, zegt Peter Wijninga, veiligheidsexpert van denktank HCSS. “Ze voeren voorafgaand aan een offensief meestal zeer zware artilleriebeschietingen uit. Daarbij verschieten ze heel veel munitie.”

Dat kan nog een probleem worden, zegt Wijninga. “Want ze moeten dus ook ongelooflijke hoeveelheden munitie aanvoeren. En in het noorden bleek logistiek juist een zwak punt bij de Russen. In de Donbas is het wel iets makkelijker, omdat de regio tegen Rusland aanligt. Maar de wegen gaan vollopen met trucks met munitie. Die kunnen kwetsbaar zijn.”

Rusland lijkt de Oekraïense militairen in de Donbas in de tang te willen nemen. De Russen trekken vanuit Izjoem op naar het zuiden. Tegelijk proberen ze het laatste verzet te breken in de strategische havenstad Marioepol. Als ze die geheel in handen hebben, komen duizenden manschappen vrij om op te rukken naar het noorden, om de Oekraïense verdedigers ook van deze kant in te sluiten.

Open terrein

Het relatief open terrein in de Donbas is in het voordeel van de Russen met hun vele tanks en ander zwaar materieel. Ze kunnen er makkelijker manoeuvreren, ook buiten de wegen, en zijn er minder kwetsbaar voor hinderlagen.

Maar de Russische legerleiding heeft de gehavende eenheden uit het noorden weinig tijd gegeven om te herstellen. Het moreel lijkt laag. Terwijl de Russen in de Donbas juist stuiten op de best getrainde Oekraïense troepen, die volop tijd hebben gehad om zich in te graven.

“Het is te vroeg om te voorspellen hoe dit afloopt”, zegt generaal buiten dienst Mart de Kruif, oud-commandant van de Nederlandse landmacht. “Maar ik vermoed dat de strijd in deze intensiteit niet langer dan een aantal weken, of hooguit een paar maanden, kan duren. Beide kanten gaan zulke grote verliezen lijden, zowel in mensen als in materieel, dat ze het niet lang kunnen volhouden.”