Waarom er geen hiphop in 'De Tijdloze' van Studio Brussel staat
Nadat vorig jaar ‘Africa’ van Toto met succes in ‘De Tijdloze’ werd gekatapulteerd, is de tijd wellicht ook rijp voor een nóg gekker idee: hiphop in de lijst.
In dertig jaar kon nog geen enkel rapnummer een plaats bemachtigen tussen de Stairway to Heavens en Mia’s van deze wereld. Moeten we daar niet stilaan verandering in brengen? En welke rappers verdienen dan een plek? ‘Als ik míjn plaats moet afstaan aan Eminem, dan doe ik dat met plezier.’
Hiphop mag dan uitgegroeid zijn tot het populairste en invloedrijkste muziekgenre ter wereld, in ‘De Tijdloze’ is daar weinig van te merken. In dertig edities van Studio Brussels iconische lijst met de 100 beste songs aller tijden – de eerste dateert van 1987 – veroverden 310 verschillende nummers een plaats, maar geen enkele daarvan was een hiphopsong.
Roos Van Acker (Presentatrice van ‘De Tijdloze’) «Studio Brussel is met de lijst gestart in de hoogdagen van de rock, toen bands als Simple Minds, U2, The Cure en Dire Straits op het toppunt van hun succes stonden. Zij kregen al snel concurrentie van grungegiganten Pearl Jam en Nirvana, en sindsdien heerst de gitaar in ‘De Tijdloze’. Dat verandert wel geleidelijk aan: twee jaar geleden kwam de vaderlandse danceklassieker ‘Universal Nation’ van Push de lijst binnen, en vorig jaar stond die al op 42. Het kán dus, al is voorlopig nog geen enkele rapper erin geslaagd om een ‘tijdloze’ song af te leveren.»
Eppo Janssen (Pukkelpop-programmator en voormalig muzieksamensteller bij StuBru) «Niet alleen hiphop ontbreekt. In ‘De Tijdloze’ vind je nauwelijks zwarte muziek: funk- en soulklassiekers halen zelden de lijst. Michael Jackson staat er niet eens meer in, dan verbaast de afwezigheid van hiphop me niet.»
Kristof Michiels (DJ 4T4 van ’t Hof Van Commerce) «België is dan ook een overwegend blank land met een overwegend blanke smaak. In Nederland gedijt hiphop beter, want daar wonen meer mensen met uitheemse roots. In België heerst nog het cliché dat rappers gastjes zijn met een pet op en een gouden ketting rond hun nek die ‘Yo, yo, yo!’ zeggen.»
HUMO In de beginjaren van ‘De Tijdloze’ waren Dr. Dre, Notorious B.I.G. en Tupac supersterren in Amerika. Leefde dat dan niet in België?
Daan Stuyven (muzikant en twaalf keer opgenomen in ‘De Tijdloze’ met ‘Housewife’) «Eerlijk gezegd dacht ik eind jaren 80 dat hiphop niet meer dan een hype zou zijn. Er kwamen toen veel slechte rapnummers uit, waardoor het genre een cliché van zichzelf aan het worden was. Maar als ik nu Kendrick Lamar hoor, besef ik dat ik rap destijds grondig onderschat heb.»
Van Acker «Studio Brussel was toen een rockzender, maar draaide wél al hiphop. Wij hebben de Nederlandse crossovergroep Urban Dance Squad bijvoorbeeld een duwtje in de rug gegeven. Alleen volgden andere radiozenders ons niet.»
Michiels «België is vooral een afzetmarkt van het Verenigd Koninkrijk, en minder van Amerika. Het zijn nog steeds vooral Britten die het hier goed doen en dus ‘De Tijdloze’ halen: Muse, Editors, Arctic Monkeys, Coldplay.
»België staat ook niet hoog op de prioriteitenlijst van Amerikaanse rappers, terwijl jonge Belgische hiphoppers zoals Woodie Smalls wel naar daar reizen.»
HUMO Is Studio Brussel nog altijd de rockzender van dertig jaar geleden?
Van Acker «Dance heeft intussen ook een plaats gekregen, met ‘The Greatest Switch’ en ‘Studio Ibiza’. Hiphop en r&b draaien we steeds meer, maar rock voert nog altijd de boventoon.
undefined
»Ik ben zelf niet helemaal meer mee met alle nieuwe muziek. Ik heb het bijvoorbeeld niet zo voor Drake, maar van Yungblud hou ik wel: wéér gitaren. Tja, ik ben opgegroeid in het grungetijdperk, dat zit in mijn muzikale DNA.»
Jean Atohoun (De helft van het Antwerpse hiphopduo blackwave.) «Willem (Ardui, red.) en ik luisteren zelden naar Studio Brussel. Een hiphopfan weet dat hij niet op de radio moet rekenen om nieuwe muziek te ontdekken. Dat kun je wel op Amerikaanse muziekwebsites als Pitchfork en The Needle Drop.»
Hiphop scoort niet alleen slecht in ‘De Tijdloze’. Het hoogst genoteerde hiphopnummer in de ‘Classics 1000’ van Radio 1 staat pas op de 800ste plaats: ‘The Message’ van Grandmaster Flash & The Furious Five. In de ‘1000 klassiekers’ van Radio 2 is Vanilla Ice de koploper, met ‘Ice Ice Baby’ op 202. De crossoverhit ‘Walk This Way’ van hiphoppers Run- DMC en rockers Aerosmith staat dan weer op 369 in Joe’s ‘Top 2000’. Alleen in de ‘MNM1000’ scheert hiphop hoge toppen, al moeten de klassiekers het daar afleggen tegen hedendaagse hits: ‘Niggas in Paris’ van Jay-Z en Kanye West staat op 30, Boef op 58, Drake op 70 en Jebroer op 84.
'Muziek hoeft niet stoffig te zijn om tijdloos te zijn. Van dat idee moeten we af' Roos Van Acker
Van Acker «MNM is een veel jongere zender dan StuBru. Draaien zij ooit Pink Floyd? Wie stemt voor ‘De Tijdloze’ is doorgaans al wat ouder, en jongeren die stemmen, grijpen terug naar de muziek van hun ouders. Daar moeten we een beetje vanaf: muziek hoeft niet stoffig te zijn om tijdloos te zijn. Arctic Monkeys is ook tijdloos.»
Janssen «Het is niet omdat hiphop niet in ‘De Tijdloze’ staat, dat het genre hier niet leeft. Integendeel: rocknummers halen nog maar zelden de Ultratop, het aantal urban acts op Dour, Les Ardentes, Pukkelpop en Rock Werchter is fors gestegen, én ze staan steeds hoger op de affiche. Ook in ‘De afrekening’ scoren rappers steeds beter: Kendrick Lamar stond in 2017 enkele weken op één met ‘Humble’.»
HUMO Waarom zie je dat dan niet in ‘De Tijdloze’?
Janssen «Hoe langer een nummer in ‘De Tijdloze’ staat, hoe tijdlozer het wordt. ‘De Tijdloze’ begon toen StuBru vooral een rockzender was, dus diezelfde artiesten blijven terugkeren. Al vind je ‘Fight the Power’ van Public Enemy een fenomenale song, je zult er niet snel op stemmen, omdat je denkt dat niemand anders dat zal doen. Als ‘De Tijdloze’ nu pas begon, zou hiphop veel meer kans maken.»
Atohoun «Ik verwacht niet dat daar verandering in zal komen, want dan moet je mensen die al jaren stemmen op Dire Straits of Metallica overtuigen dat hiphop evenwaardig is. Dat lijkt me moeilijk.
»Ik zou ‘De Tijdloze’ niet beschouwen als een lijst met de 100 beste songs aller tijden, maar als een lijst met de grootste klassiekers van één genre: rock. Dat is niet erg, hiphopfans hebben eigen lijstjes om naar uit te kijken.»
Kwaad en opstandig
HUMO Opmerkelijk: rappers doen het wél goed in de ‘Album 500’ van StuBru, de lijst met de beste platen. In 2017 stond Kendrick Lamar op 9 met ‘To Pimp a Butterfly’ en Snoop Doggy Dogg op 67 met ‘Doggystyle’.
Janssen «Kendricks platen hebben een concept, net als die van Eminem, waardoor ze in hun geheel een grotere impact hebben. Ik vind het ook gemakkelijker om een hiphopplaat tot klassieker te bombarderen dan een song. ‘Endtroducing’ van DJ Shadow vind ik bijvoorbeeld één van de beste platen ooit, maar ik zou die niet kunnen reduceren tot één iconische song.»
Michiels «Een rapper vertelt een verhaal en dat lukt het best op een hele plaat. Ik ken genoeg hiphopalbums die het verdienen om naast ‘Abbey Road’ of ‘Pet Sounds’ te staan.»
HUMO Kendrick Lamar was de headliner van Pukkelpop vorige zomer. Voelt het anders om hem te programmeren dan bijvoorbeeld Queens of the Stone Age of Arcade Fire?
Janssen «Nee, maar dat komt omdat Kendrick Lamar optreedt met een liveband en in de studio samenwerkt met gerespecteerde muzikanten als Kamasi Washington en George Clinton. Een rocker heeft daar meer respect voor dan voor een mc die gewoon met een dj op het podium staat.
»Begin jaren 90 deed hiphop het al goed op de Belgische festivals: onder meer Beastie Boys en Public Enemy speelden toen op Pukkelpop. Maar de garde rappers die volgde, leek geen zier om optreden te geven. Ze hadden weinig podiumervaring, staken geen moeite in een entertainende show en zegden vaak op het laatste nippertje af. De Wu-Tang Clan waren met z’n tienen, maar als je hen boekte, mocht je blij zijn als er vijf kwamen. Pas de laatste jaren zijn hiphoppers professioneler geworden en dagen ze meestal op.»
HUMO Heeft Travis Scott niet op het allerlaatste moment zijn optreden op Pukkelpop 2018 afgezegd?
Janssen «Ik zei ‘meestal’ (lacht).»
Michiels «Je kunt het rappers best kwalijk nemen dat ze in het livecircuit een slechte reputatie hebben. Je hoeft nochtans geen liveband mee te hebben om te knallen. Met ’t Hof Van Commerce treden we op als twee mc’s en één dj, en dat werkt. Waar de meeste rappers het podium op slenteren, wat roepen in hun micro en vervolgens in de coulissen hun geld gaan tellen, hechten wij wél belang aan onze liveshows.»
HUMO Hiphopnummers bestaan vooral uit samples en hebben geen virtuoze gitaarsolo’s. Komen ze daardoor minder snel ‘tijdloos’ over?
Atohoun «Veel mensen vinden rap met samples geen échte muziek. Als je als rapper en dj de hort op gaat, raak je niet ver in België. Daarom hebben we met Blackwave van in het begin beslist om te touren met een liveband.»
Michiels «Hiphop draait rond kracht, energie en attitude: op dát vlak blinken rappers uit.
»Maar ik heb nog nooit een hiphopnummer gehoord met het vakmanschap dat Queen aan de dag legt in ‘Bohemian Rhapsody’.»
Stuyven «Drummachines fatsoenlijk instellen en smaakvolle samples kiezen en daar creatief mee omgaan lijkt mij nochtans moeilijker dan aan een piano zitten. Ik kan de genialiteit van een artiest als Kendrick Lamar soms niet bevatten.»
Van Acker «Rappen is ook een skill. Neem nu Eminem: volgens Guinness World Records is hij de snelste rapper ter wereld. In ‘Rap God’ spuwde hij 1.560 woorden in 6 minuten. Waanzinnig!»
HUMO Liedjes als ‘Mia’ of ‘Nothing Else Matters’ zijn ontroerend. Kan een hiphopsong gelijkaardige emoties uitlokken?
Michiels «Een rapper zal zich zelden zo breekbaar opstellen als Luc De Vos deed in ‘Mia’. Een emotionele song als ‘Juicy’ van Notorious B.I.G. vind ik niet per se ontroerend, maar wél ontwapenend: hij rapt niet over zijn onzekerheden, maar over alle obstakels die hij heeft overwonnen. Er zijn uitzonderingen: ‘Stan’ van Eminem, al krijgt hij daar wel hulp van zangeres Dido.»
Van Acker «Of ‘Dear Mama’ van Tupac: wat een heftig nummer!»
Stuyven «Of ‘Ms. Jackson’ van Outkast. Maar ik vind hiphop op zijn best als die kwaad en opstandig is.»
Van Acker «Protestmuziek kwam vroeger van folk- of rockartiesten. Maar vandaag zingen rockers vooral over de liefde. Het zijn de rappers die zich nog kwaad durven te maken. Net dát maakt hiphop anno 2018 zo belangrijk.»
Weergaloze beat
HUMO Dankzij een internetcampagne haalde ‘Africa’, het iconische jaren 80-nummer van Toto, vorig jaar ‘De Tijdloze’. Als we nu een actie zouden starten om hiphop in de lijst te krijgen, welke songs of artiesten verdienen dan een plaats?
Van Acker «De Beastie Boys horen in ‘De Tijdloze’. Er ging een wereld voor mij open toen ik hen leerde kennen. ‘Changes’ van Tupac mag er ook in, want dat is een prachtig nummer met een sterke boodschap. En ‘Lose Yourself’ van Eminem.»
undefined
Atohoun «Eminem verdient absoluut een plaats. Zijn techniek is ongeëvenaard en hij heeft wereldhits die iedereen kent.»
Stuyven «Ik ben nog steeds ondersteboven van ‘The Message’ van Grandmaster Flash & The Furious Five. Ik was een tiener toen die song uitkwam in 1982, en ik wist niet wat ik hoorde. De muziek was briljant en die rappers werden alleen maar kwader en kwader naargelang de song vorderde.»
Janssen «In 2014 kon je stemmen voor de 100 beste hiphopnummers op Studio Brussel, die lijst heette ‘Rapper’s Delight’. Tupac stond op één met ‘Changes’. ‘Still D.R.E.’ van Dr. Dre op twee, ‘Juicy’ van Notorious B.I.G. op drie, ‘99 Problems’ van Jay-Z op vier en Kendrick Lamar op vijf met ‘Bitch, Don’t Kill My Vibe’. Die vijf nummers mogen in ‘De Tijdloze’. Op fuiven doen ‘Intergalactic’ van de Beastie Boys en ‘King Kunta’ van Kendrick de boel altijd ontploffen, dus dat zijn ook grote kanshebbers.»
'Een goed rapnummer kan net zo iconisch worden als 'Stairway to Heaven', maar dan moet het wél eerst in de lijst geraken' Roos Van Acker
Atohoun «Kendrick Lamar heeft al potentiële klassiekers geschreven, maar is het niet te vroeg om hem al tijdloos te noemen?»
Van Acker «Arctic Monkeys stond er vorig jaar in met ‘Do I Wanna Know’, een nummer uit 2013. Kendrick bracht zijn doorbraakplaat ‘Good Kid, m.A.A.d City’ een jaar eerder uit, dus waarom niet?»
HUMO En de Belgen?
Van Acker «Op een Belgische hiphopklassieker moeten we nog even wachten, vrees ik.»
Michiels «Ik kan me moeilijk voorstellen dat een Belgische hiphopsong ‘De Tijdloze’ zal halen. Anders had ’t Hof er wel al ingestaan (lacht).»
Janssen «Als ik eentje moet kiezen, zou dat wel ‘Dommestik en levrancier’ van ’t Hof Van Commerce zijn. Twintig jaar geleden was het een monsterhit op Studio Brussel. Ik vind het een cool nummer, al begrijp ik er nog steeds geen bal van (lacht).»
HUMO Roos, heb jij tips vooraleer we gaan stemmen?
Van Acker «Stem niet op obscure nummers. Emotionele ballades van metalbands doen het vaak beter dan hun hardere werk, dus dat kan ook gelden voor hiphop. En een vroege dood helpt natuurlijk ook, denk maar aan Nirvana of Gorki.»
Stuyven «Een carrièremove om twee keer over na te denken.»
Van Acker «Ook belangrijk: bands met véél goede nummers, zoals The Beatles of U2, hebben vaak een nadeel, want fans verdelen hun stemmen over verschillende songs. Daarom werkte die actie voor ‘Africa’ zo goed: die focuste op één lied.»
HUMO Hebben de Beastie Boys, Dr. Dre of Eminem dan één iconische song zoals Led Zeppelin ‘Stairway to Heaven’ heeft?
Van Acker «Niet in diezelfde mate. Ik zou op ‘No Sleep Till Brooklyn’, ‘Sabotage’ en ‘Intergalactic’ van de Beastie Boys kunnen stemmen.»
Michiels «Dr. Dre heeft ‘Still D.R.E.’ én ‘Nuthin’ But a G’ Thang’ én ‘Next Episode’. Hij is de potentiële koning van de tijdloze hiphop. Als ik er maar één mag kiezen, dan ‘Next Episode’: iederéén kent die weergaloze beat.»
Atohoun «Eminem heeft een drietal kanshebbers met ‘Stan’, ‘Lose Yourself’ en ‘My Name Is’.»
Van Acker «Dat ‘Stairway to Heaven’ ondertussen dé iconische song van Led Zeppelin is, komt natuurlijk ook omdat die song al dertig jaar in ‘De Tijdloze’ staat. Een hiphopnummer kan net zo iconisch worden, maar het moet dan wél eerst in de lijst raken.»
HUMO Zouden jullie Dr. Dre op dezelfde hoogte plaatsen als Pink Floyd?
Janssen «Dr. Dre of de Beastie Boys hebben een even grote impact op de muziekgeschiedenis gehad als Pink Floyd, dus waarom niet?»
Michiels «Belgen zijn te serieus. Wij willen dramatische muziek die ons diep in de ziel raakt, met een complexe compositie en veertien gitaarsolo’s. Hiphop is speels en rechttoe rechtaan, maar daarom niet minderwaardig aan een rockopera.»
Stuyven «Hiphop is één van de meest directe manieren om je uit te drukken en daar heb ik veel respect voor.»
HUMO Daan, jij staat sinds 2006 in ‘De Tijdloze’ met ‘Housewife’. Wat als jij nu plaats moet ruimen voor Eminem?
Stuyven «Dan doe ik dat met plezier: ik vind hem geweldig.»
Onze pannelleden kozen ten slotte elk één song die absoluut thuishoort in 'De Tijdloze'. Ontdek hier welke. Laat uzelf erdoor inspireren, want vanaf vandaag kan u hier stemmen voor 'De Tijdloze'.
