Waarom hij vlees eet en zij een glaasje wijn drinkt: ‘Met eten bouwen we een identiteit op’

De man staat achter de barbecue en de vrouw nipt aan de rosé. Het klinkt als een cliché, maar het plaatje klopt wel. Mannen en vrouwen eten en drinken verschillend. Dat wordt hun namelijk aangeleerd.

Bestel in een restaurant oesters, en er worden aan tafel al snel kokette grapjes gemaakt. Want oesters hebben de reputatie een afrodisiacum te zijn. Wie aan zijn vrienden vertelt dat hij vegetariër is, heeft zijn reputatie gevestigd: ‘als je geen vlees eet ben je een watje’. Ideeën over voedsel hangen aan elkaar van vooroordelen, clichés en halve waarheden.

‘Met ons eten bouwen we onze identiteit op. Je laat zien bij welke groep je hoort,of juist niet wilt horen’, stelt de Franse schrijfster en journalist Nora Bouazzouni in haar jongste boek ‘Steaksisme’. Het gaat over hoe mannen en hoe vrouwen eten; en waarom ze dat verschillend doen. Want het is waar: mannen eten doorgaans stoer en zwaar, en vrouwen eten licht en luchtig.

Bouazzouni verwijst naar een grootschalige studie die is uitgevoerd in 23 landen. Daaruit bleek dat vrouwen banger voor vet zijn dan mannen. Ze eten meer groenten en vezels, en ze volgen vier keer zo vaak als mannen een dieet om af te vallen. Maar die verschillen zijn nauwelijks nodig. ‘Het is bijvoorbeeld een hardnekkige mythe dat mannen meer vlees nodig hebben dan vrouwen vanwege de proteïnen, of dat ze meer moeten eten dan vrouwen. Dat is helemaal niet zo’, zegt Bouazzouni in een toelichting. ‘Het enige dat mannen wel meer nodig hebben dan vrouwen, zijn 500 calorieën per dag. Dat is ongeveer één grote croissant.’

Maar ouders, de samenleving en de voedingsindustrie peperen mannen en vrouwen de hele tijd in dat er wél verschillen (moeten) zijn. Vorig jaar kwam Bacardi met een ‘dameswodka’. Dat wil zeggen, een wodka met perzik en komkommer. Doritos bedacht twee jaar eerder ‘Lady Chips’: die kraken niet bij het bijten. Dat zouden vrouwen namelijk gênant vinden in het openbaar, bedacht de chipsproducent. ‘De voedingsindustrie versterkt met marketingcampagnes bestaande stereotypen. Zo wordt het eetgedrag beïnvloed.’

Mensen hebben ook zelf vooroordelen in hun hoofd, over mannelijk eten bijvoorbeeld. ‘Als je op een date gaat en de man bestelt een cocktail met lychee en een parasolletje, dan verliest hij aan mannelijkheid’, vertelt Bouazzouni. ‘Terwijl als hij biefstuk, friet, ketchup en mayonaise bestelt - dus veel, vies en vet eet -, hij toch eigenlijk minder begeerlijk is.’

Vrouwen wordt juist aangeleerd gematigd te zijn. Een vrouw die ambitieus is op haar werk, is een ‘bitch’. Als ze gretig is op seksueel vlak, is ze een nymfomane. En ook een gulzig etende vrouw is taboe, met één uitzondering: de vrouw mag een ‘emo-eter’ zijn. ‘Kijk naar reclames, naar Bridget Jones: vrouwen wordt verteld dat je ijs of chocola eet als je verdrietig bent of als je relatie op de klippen loopt. Maar wetenschappers zeggen juist: emoties leiden ertoe dat je mínder honger hebt. Dus dat ijs eten, dat is niet biologisch bepaald. Het wordt ons aangepraat’, vertelt Bouazzouni.

Geleerd

De boodschap van Steaksisme is duidelijk: ‘we zijn geconditioneerd en doen wat ons verteld en geleerd wordt.’ ‘Mannen worden niet geboren met een voorkeur voor aardappelen en vrouwen niet met een voorkeur voor gazpacho’, aldus Bouazzouni. ‘Wetenschappers hebben alleen kunnen aantonen dat hersenen vanaf de geboorte positief op zoet reageren en negatief op zuur. Verder niets.’ Smaak is, kort gezegd, aangeleerd. ‘Smaak wordt al ontwikkeld als we nog in de baarmoeder zitten. Aan het eind van de tweede maand van de zwangerschap begint de foetus smaakpapillen te ontwikkelen.’

De schrijfster verwijst naar een universitair experiment met zwangere vrouwen. De ene groep kreeg eten met anijssmaak, de andere niet. Na de geboorte kregen alle baby’s hapjes met anijs. De baby’s van de ‘anijs’-moeders’ reageerden enthousiast. De andere baby’s draaiden hun hoofd weg of trokken een grimas.

Het begint dus al in de baarmoeder. Eetgedrag wordt beïnvloed én beoordeeld door de omgeving, zelfs tot de dood erop volgt. In Frankrijk zijn jaarlijks 41.000 sterfgevallen door alcoholgebruik, becijferde Bouazzouni. In verreweg de meeste gevallen betreft het een man. ‘Vinden we dat erg? Welnee. Een man die drinkt, is een levensgenieter. Baudelaire, Hemingway, Gainsbourg, ze pronkten met hun alcoholisme.’’

(AD)