Waarom loopt de strijd tegen apenpokken zo stroef? ‘De overheid drukt zich te omfloerst uit. Het grootste probleem is insertieve seks, met personen buiten je vaste relatie’

Er zit een knik in de curve van het apenpokkenvirus: het aantal besmettingen neemt sinds een aantal weken af. En dat is maar goed ook, want er zijn veel te weinig vaccins in dit land. De getroffen doelgroep, mannen die seks hebben met mannen, blijft ongerust en bang, maar weinigen zijn bereid om hun levensstijl aan te passen, zo vertellen ze. ‘Seks is een recht.’

Drie maanden geleden vernam Thomas, een Brusselse dertiger, voor het eerst van het bestaan van het apenpokkenvirus. Na afloop van het leer- en fetisjfestival Darklands in Antwerpen bleken volgens persberichten Belgen besmet te zijn. Het virus, dat zich doorgaans manifesteert in Centraal- en West-Afrika, was plotseling ook in West-Europa aangekomen. ‘Ik vond ‘apenpokken’ van meet af aan een vreemd woord,’ zegt Thomas, die niet met zijn achternaam in Humo wil. ‘‘Pokken’ is een levensbedreigende ziekte die in principe is uitgeroeid. ‘Apen’ suggereert nauw contact met dieren. En het virus had zich verspreid op een gay festival met behoorlijk wat seksuele activiteit. Ja, dacht ik, daar gaan we weer. In het woord ‘apenpokken’ voelde ik een afkeuring van onze community.’

Het woord roept herinneringen op aan een ander virus dat in de jaren 80 een dodelijke ravage aanrichtte in de homogemeenschap: hiv. Ook toen gingen mensen er lang verkeerdelijk van uit dat besmetting het gevolg was van seks met apen.

THOMAS «Gelukkig is besmetting met het apenpokkenvirus niet zo dramatisch als een hiv-besmetting veertig jaar geleden was. Het is, las ik, een vervelend maar niet dodelijk virus: de grote meerderheid van de slachtoffers herstelt na enkele weken zonder er iets aan over te houden. De besmettingscijfers bleven laag in mei en juni: er was geen reden tot paniek. Ik ben sowieso niet iemand die snel bang is.»

HUMO Maar begin juli kwam het virus wel dichtbij.

THOMAS «Ik werd ziek. Drie dagen lang had ik koorts. Ik voelde me slapjes, grieperig en de lymfeklieren in mijn liezen waren opgezwollen. In eerste instantie dacht ik aan covid – in de berichtgeving ging het vooral over de aanwezigheid van huidletsels: rode blaasjes die na verloop van tijd opensprongen en vochtig waren. Ik had helemaal geen blaasjes, maar een test wees uit dat ik ook geen covid had. Dus ik ging naar de spoed in het Brusselse Sint-Pietersziekenhuis, waar ik met een dokter sprak: ‘Misschien heb ik het apenpokkenvirus.’ ‘Hebt u huidletsels?’ vroeg hij. ‘Nee,’ zei ik, ‘maar wel andere symptomen.’ Hij vroeg me om vier dagen later terug te komen en me in de tussentijd te isoleren.

»De dag na mijn ziekenhuisbezoek verdween de koorts, maar er doken wel huidletsels op, een achttal, op verschillende plekken op mijn lichaam: rode puistjes op mijn benen, rug en vinger. En: ik had een helse pijn in mijn anus, verschrikkelijk, alsof je zout strooit in een open wonde. Ik slaagde er niet in de pijn te verlichten met paracetamol.

»Toen ik weer op consult ging, nam de dokter een swap van mijn huidletsels. Twee dagen later zou hij me het resultaat bezorgen. Voor de pijn schreef hij tramadol voor, een medicijn op basis van morfine. Dat hielp wél.

»Maar ik had het apenpokkenvirus dus onder de leden. Ik moest tweeënhalve week binnenblijven en elk contact vermijden. En als dat niet kon: een mondkapje dragen. Gelukkig was mijn vriend met vakantie: we wonen in zo’n klein appartement dat ik hem onvermijdelijk had besmet. Maar het was niet fijn om binnen te zitten terwijl de hele wereld vakantie viert.»

Thomas heeft achteraf geen vaccin meer gekregen. Dat is toch een tikje vreemd: hij is namelijk ook besmet met hiv. Al vier jaar lang neemt hij elke ochtend een aidsremmer in bij het ontbijt. Volgens de strenge criteria van de Belgische overheid heeft hij pas recht op één van de schaarse pokkenvaccins als hij in de loop van het voorbije jaar ook minstens twee seksueel overdraagbare aandoeningen heeft gehad. De meest kwetsbaren krijgen voorrang in deze epidemie. Het lijkt wel de coronacrisis.

THOMAS «Misschien gaan ze ervan uit dat je immuun bent voor het apenpokkenvirus als je het één keer hebt gehad? Ik hoop het wel: ik wil het niet opnieuw meemaken.»

Patrick Soentjens (Instituut voor Tropische Geneeskunde) «Wetenschappelijk bewijs hebben we voorlopig niet, maar we nemen aan dat je immuun bent voor het apenpokkenvirus als je het hebt gehad, zolang er geen nieuwe variant opduikt.»

Thomas was niet de enige die in juli ziek werd: de nationale curve met besmettingen steeg in het begin van de zomer snel. In vergelijking met corona was het goede nieuws dat we meteen over een vaccin beschikten. Een niet-specifiek vaccin, welteverstaan: een derdegeneratiemedicijn tegen de pokken dat ook effectief bleek tegen de apenpokken. Het slechte nieuws was dat we in dit land amper over een voorraad beschikten: 3.220 vaccins. En de volgende lading zou pas in het najaar komen. Thomas heeft zich er behoorlijk over opgewonden.

THOMAS «Je vraagt je af: hebben onze politici dan helemaal niets van de pandemie geleerd? In Frankrijk en Nederland had men wel een grote voorraad vaccins aangelegd, waarom in België dan niet? De verontwaardiging in de Belgische gay community was groot. Het virus treft in hoofdzaak mannen met wisselende seksuele contacten: bleven onze politici, meerderheid én oppositie, daarom stil? In Frankrijk werden parlementaire debatten gevoerd over de traagheid waarmee de bestrijding van het apenpokkenvirus op gang kwam. In België gebeurde amper iets, maar iedereen zweeg, behalve Kathleen Depoorter (N-VA-Kamerlid, red.), die in een opiniestuk opriep om alle vaccins meteen uit de kast te halen. Misschien omdat de meeste besmettingen gebeuren door intensief huid-op-huidcontact, wat in de praktijk meestal seksueel contact betekent. Willen politici zich daar niet mee associëren?»

HUMO Op de Gay Pride in Antwerpen, enkele weken geleden, wemelde het nochtans van de invloedrijke politici.

THOMAS «Misschien houden de leden van de meerderheidspartijen zich stil omdat ons land te weinig vaccins heeft. Dat is een beleidsfout. En die fout moet je natuurlijk niet zelf gaan uitvergroten.

»Deze crisis stelt de dingen weer op scherp: er loopt nog altijd een heel duidelijke scheidslijn tussen de gay community en de rest van de samenleving. Als homoman ben je anders. Je hebt andere issues, je hebt behoefte aan specifieke zorg en aandacht.»

HUMO Wat als de apenpokken in de eerste plaats hetero’s hadden getroffen?

THOMAS «Dan was de druk om onmiddellijk in te grijpen ontzettend groot geweest, zeker na de coronacrisis. Je kunt je de verontwaardiging niet voorstellen.»

Rode blaasjes

Volgens de laatste cijfers van het gezondheidsinstituut Sciensano zijn er wereldwijd meer dan twintigduizend bevestigde besmettingen met het apenpokkenvirus. In België zijn er op het moment van schrijven 671 gevallen: 360 Vlamingen, 236 Brusselaars, 75 Walen. 31 patiënten werden in het ziekenhuis opgenomen, niemand verhuisde naar de afdeling intensieve zorg, niemand stierf.

Soentjens «De cijfers blijven stijgen, maar er is geen sprake meer van versnelde groei. Dat zien wij ook in het Tropisch Instituut. Ongeveer één derde van de personen die met het virus zijn besmet, hebben we behandeld. Op een bepaald moment hadden we zes nieuwe meldingen per dag, nu zijn dat er drie.»

Annelies Meuwissen, arts in het UZ Brussel, bevestigt dat: ‘Het is minder druk dan één maand geleden.’

Volgens Sciensano weten de meeste patiënten waar de overdracht van het virus heeft plaatsgevonden: een seksueel contact in de privésfeer (48 procent), een groot event met seksuele contacten in binnen- of buitenland (15 procent), sekssauna’s of andere kleinschalige plekken met seksueel contact (23 procent). Een klein aantal besmettingen kwam tot stand zonder seksueel contact (6 procent). Overdracht kan inderdaad, in geval van een langdurig contact, ook via respiratoire druppels verlopen, zoals bij corona.

Annelies Meuwissen «Ik heb patiënten gesproken die besmet waren zonder seksueel contact. Als de rode blaasjes op je lichaam opengaan en het vocht vrijkomt, ben je heel besmettelijk. Dan moet je huidcontact absoluut vermijden.»

Sciensano noemt het risico op overdracht ‘laag voor de algemene bevolking’ en ‘hoog voor mensen met verschillende seksuele partners’. Het virus circuleert in België, met uitzondering van één vrouw en één peuter, in het homomilieu: de slachtoffers zijn bijna allemaal mannen die wisselende seksuele contacten hebben met andere mannen. Maar zelfs voor die beperkte groep is het aantal beschikbare vaccins bijlange niet voldoende. Dat heeft, vreemd genoeg, te maken met een aankoop die drie jaar geleden niet heeft plaatsgevonden.

Soentjens «Veel NAVO-lidstaten hebben een voorraad van het pokkenvaccin liggen, met het oog op mogelijke biologische oorlogsvoering vanuit Rusland. Ook België heeft het vaccin op voorraad. Dat wordt ingevroren, maar om de twintig jaar moet het worden vernieuwd. In 2019 is dat níét gebeurd onder de toenmalige minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). Het gevolg is dat we nu met een verouderde voorraad zitten: we durven er niet meer aan te komen omdat de vaccins over de vervaldatum zijn. Frankrijk en Nederland hebben hun voorraad wél vernieuwd. Daarom hebben we onze eerste tweehonderd pokkenvaccins van Nederland gekregen. De rest van de doses komt van de Europese Commissie, die het vaccin voor de hele Europese Unie heeft ingekocht bij het Deense bedrijf Bavarian Nordic, de enige producent ervan. Maar eerlijk is eerlijk: het is knap van huidig minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) dat hij voor het najaar nog eens dertigduizend extra vaccins heeft besteld exclusief voor ons land. Een huzarenstukje: alleen grote landen als Canada, de Verenigde Staten en Duitsland hebben dat gekund. Dat succes heeft Vandenbroucke te danken aan de doortastendheid van de Taskforce Vaccinatie.»

Dirk Ramaekers, het hoofd van de Taskforce Vaccinatie, bevestigt het verhaal van Soentjens zonder borstgeroffel.

Dirk Ramaekers «Het is ons op het nippertje gelukt, op een moment dat Bavarian Nordic vragen kreeg vanuit de hele wereld. Veel tijd om na te denken over de deal had minister Vandenbroucke niet: het moest snel gaan.»

De dertigduizend extra vaccins zullen er, als alles goed gaat, in oktober zijn. ‘Veiligheidshalve spreken we van november,’ zegt Ramaekers.

Veiligheidshalve krijgen mensen voorlopig ook maar één dosis van het vaccin toegediend, terwijl twee doses met een interval van achtentwintig dagen aangewezen zijn. Ouderen, die als kind nog een pokkenprik in de bovenarm hebben gekregen, komen niet voor vaccinatie in aanmerking. Het is passen en meten om de hoogste nood te lenigen.

Fictieve klachten

Nu één derde van de vaccins is gebruikt, laat minister Vandenbroucke de Hoge Gezondheidsraad ook onderzoeken of het nog beschikbare vaccin in de huid kan worden ingespoten in plaats van in de spieren. ‘Dat zou het mogelijk maken om 0,1 milliliter vaccin in te spuiten in plaats van de gebruikelijke 0,5 milliliter,’ zegt Stefaan Van Der Borght, voorzitter van de Risk Management Group. ‘Dan zouden we patiënten twee doses kunnen toedienen en toch over tweeënhalve keer zoveel vaccin beschikken.’ ‘Maar,’ waarschuwt Ramaekers, ‘veel wetenschappelijke evidentie is er niet om dat te doen.’

Tot nader bericht blijft het vaccin voorbehouden aan een select clubje: mensen die tot vier dagen geleden een hoogrisicocontact hebben gehad; mannelijke en transgender sekswerkers; personen wier immuniteit ernstig is verstoord; mensen die hiv-positief zijn of prep (medicijn om niet met hiv besmet te raken) nemen én het afgelopen jaar minstens twee soa’s hebben gehad; labmedewerkers. De overgrote meerderheid van mannen die seks hebben met mannen krijgt momenteel géén prik.

‘De criteria zijn ontzettend strikt,’ zegt Mike Mayné, voorzitter van Ex Aequo, een ngo die de verspreiding van hiv onder homomannen bestrijdt. ‘Zo strikt dat ik van het Brusselse Erasmusziekenhuis verneem dat ze bij bijna niemand een prik kunnen zetten. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?’

Mike Mayné «Mensen zijn ongerust. Het apenpokkenvirus gaat rond en niemand weet precies wat hij kan doen of laten. Laatst was ik op een gay cruise in de Middellandse Zee. Ik overdrijf niet als ik zeg dat vijftig mensen me hebben aangesproken: ‘Wat mogen we eigenlijk nog?’ Ze zijn ontgoocheld: na twee jaar corona willen ze weer léven, maar het zwaard van Damocles hangt hen boven het hoofd. Ze weten niet meer of ze nog mogen feestvieren. Of ze nog iemand mogen aanraken.

»Ik hoor dat mensen naar het ziekenhuis gaan met de smoes dat ze een een recent hoogrisicocontact hebben gehad. Ze liegen over symptomen. Ils trichent, maar de ziekenhuizen geven hun een vaccin omdat ze toch niet weten aan wie ze het anders zouden moeten geven.»

Soentjens «Die Brusselse verhalen zijn me ook ter ore gekomen: mensen met fictieve klachten hebben een vaccin gekregen. Ze wilden een vaccin omdat ze daarmee veilig denken te zijn en helemaal te kunnen losgaan. De vraag is: wie bedriegen ze? In de eerste plaats zichzelf: met één dosis ben je niet voor honderd procent beschermd. Als mensen hun levensstijl niet aanpassen, is de kans reëel dat ze het virus zullen krijgen, met of zonder vaccin.»

Mayné «Wij hebben met Ex Aequo verscheidene busjes naar een medisch centrum in Rijsel ingelegd om daar een prik te halen. In Frankrijk krijg je op eenvoudig verzoek het vaccin, zonder vals te spelen, très à l’aise. Honderden Belgen hebben dat inmiddels gedaan, misschien wel duizend.»

Russische roulette

Tuur F. Vermeiren (28), administratief medewerker van een internationaal dansgezelschap, is één van de Belgen die de verplaatsing naar Frankrijk hebben gemaakt. Met vier vrienden zijn ze op een vroege zomerochtend naar Rijsel gespoord. Om negen uur waren ze ter plaatse, maar ze stelden vast dat ze niet de enigen waren: er stond een heel lange rij. ‘Na vier uur aanschuiven hebben we ons vaccin gekregen.’

Tuur F. Vermeiren «Het centrum in Rijsel had zelf een advertentie geplaatst om het vaccin te komen halen. Er hing een gemoedelijke sfeer: de dokters en het verplegend personeel waren erg vriendelijk, helemaal anders dan wat ik in Brussel had meegemaakt. Telkens als ik daar naar een centrum belde, kreeg ik te horen dat ze me geen afspraak konden geven: ‘Bel volgende week maar terug.’ Ik ben blij dat ik in Rijsel terechtkon.»

HUMO Ben je van plan om je levensstijl aan te passen, nu je een prik hebt gekregen?

VERMEIREN «Nee, sorry, ik heb een gezonde levensstijl: ik werk, ik sport, ik let op mijn voeding en ik heb geregeld seks. Ik heb nood aan intimiteit: het draagt bij aan mijn mentaal welzijn. Ik heb wel even overwogen om voorzichtiger te zijn – daarom ben ik dat vaccin gaan halen – maar nu voel ik me veilig.»

HUMO Is een promiscue levensstijl het gezondst?

VERMEIREN «Iedereen moet voor zichzelf uitmaken wat hem gelukkig en gezond maakt, maar er bestaan meer relatievormen dan een heterokoppel met twee kinderen. Andere relaties zijn ook waardevol. Hopelijk is daar openheid voor in deze samenleving.»

HUMO Denken je vrienden, die mee naar Rijsel zijn gereisd, er net zo over?

VERMEIREN «Zij hebben minder seksuele contacten. Het zijn verantwoordelijke en zorgende types: ze willen het virus niet aan derden doorgeven. Dat wil ik ook niet: ik mag er niet aan denken dat ik mijn ouders door een lange omhelzing zou besmetten. Dat zou ik mezelf ontzettend kwalijk nemen.»

Ook Gert* heeft in Rijsel in de rij gestaan voor een vaccin. Hij beschrijft het als een soort ‘coming-out voor gevorderden’.

Gert «Als je in die rij gaat staan, zeg je eigenlijk: ik heb ook seks buiten mijn relatie. Voor mij is dat oké: de meeste mensen in mijn omgeving weten dat ik een open relatie heb, ook mijn collega’s. Maar voor mijn partner lag het gevoeliger: hij staat in het onderwijs. De meeste van zijn collega’s zijn níét op de hoogte.

»Mijn partner en ik houden onze open relatie momenteel iets meer gesloten. We voelen ons allebei geremd. Maar het is nu ook weer niet zo dat er niets meer gebeurt.»

VERMEIREN «Seks is een recht. Als dat om gezondheidsredenen wordt ingeperkt, ontstaan er frustraties en onbegrip. Angst ook: je weet niet of de partner met wie je slaapt het virus draagt. Je weet niet of je wel nog kunt doen wat je doet. Daarom laten zoveel homomannen zich inenten. Ze zien het sluimerende gevaar.»

HUMO Had jij anonieme seks in de coronacrisis?

VERMEIREN «Ik heb wisselende seksuele contacten gehad met mannen die ik niet kende. Dat was misschien niet zo verstandig, maar ik heb daar wel goede vrienden aan overgehouden. Ik heb nood aan menselijk contact. Wanneer je als single in zo’n crisis terechtkomt, mis je intimiteit.»

GERT «Ik gebruik prep: ik kan zonder condoom met een onbekende vrijen zonder het risico te lopen om met hiv besmet te raken. Als je dat vertelt aan mensen die niet met de materie zijn vertrouwd, denken ze dat je een losbandig leven leidt, met elk weekend minstens één seksfeest. Zo is mijn leven dus niet: ik heb, schat ik, één keer per maand seks met een onbekende, die vaak ook prep gebruikt. Als hij dat niet doet, wil ik dat hij een condoom draagt. Ik ben namelijk meestal de ontvangende partner. Maar een condoom blijft link: soms gaat het af, soms scheurt het – en het is ook gewoon leuker zonder. Als je wisselende seksuele contacten hebt, neemt het risico op andere geslachtsziekten zoals syfilis, gonorroe of chlamydia wel toe. Maar goed, liever die ziektes dan hiv.»

THOMAS «Als je prep neemt, moet je jezelf om de drie maanden laten testen, anders schrijft de dokter het niet meer voor. Het is een manier om het gevaar van soa’s te beperken.»

VERMEIREN «Ik heb af en toe onveilige seks. Het is een vorm van Russische roulette, maar ik ben tot nog toe altijd met de schrik vrijgekomen. Nu, met de komst van het apenpokkenvirus ben ik me wel meer bewust geworden van het gevaar: hoe meer bescherming, hoe beter. Ik heb me laten inenten. En ik neem sinds kort ook prep.»

Anaal of oraal

Infectioloog Patrick Soentjens maakt een punt: ‘Het apenpokkenvirus is overdraagbaar als een soa.’ Om zijn statement kracht bij te zetten, haalt hij er de Europese statistieken over het apenpokkenvirus bij.

Soentjens «In 95 procent van de gevallen gebeurt de virusoverdracht door seksueel contact, in 98 procent gaat het om mannen, in 38 procent zijn het mannen die al zijn besmet met het hiv-virus.

»(Zucht) De overheid drukt zich, wellicht uit angst om de homogemeenschap te stigmatiseren, te omfloerst uit over de oorzaak van deze westerse epidemie. Minister Vandenbroucke heeft het over huid-op-huidcontact. Maar het grootste probleem is insertieve seks – anaal of oraal – met personen buiten je vaste relatie, en tongzoenen en zoenen. Pas daarna komt huid-op-huidcontact.»

Risk Management Group-voorzitter Stefaan Van Der Borght wil het apenpokkenvirus geen soa noemen: ‘De overdracht van het virus verloopt niet uitsluitend via seksueel contact, het kan ook via nauw contact. En het verwijt dat wij naast de kwestie praten, is niet juist: op de laatste persconferentie hebben we duidelijk gezegd dat het verminderen van het aantal anonieme seksuele contacten het risico kan verkleinen.’

Boris Cruyssaert (woordvoerder van het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa) «Je moet zo helder mogelijk communiceren, ook al houdt dat het risico in dat je stigmatiserend overkomt. Maar het is zoals Sensoa-directeur Chris Lambrechts laatst in De Standaard zei: ‘Als het in de haven brandt bij Esso, moet je niet de hele provincie Antwerpen onder water zetten.’»

Soentjens duidt op nog een probleem: contacttracing. Dat lijkt in deze gezondheidscrisis helemaal onbegonnen werk.

SOENTJENS «Contacttracing was al een probleem tijdens de coronacrisis, en dat is het nu nog meer. Mensen vertellen niet zomaar aan de telefoon met wie ze allemaal seks hebben gehad. En deze community is natuurlijk ook wel een beetje apart: sommige mannen hebben tien seksuele contacten per dag, anderen tien per week, nog anderen tien per maand. Die contacten kun je niet allemaal bellen. Ik heb soms de indruk dat de overheid niet beseft in welke scene ze zijn terechtgekomen.»

Cruyssaert «In de darkroom vraag je zelden naar iemands telefoonnummer of mailadres.»

GERT «Het gebeurt wel vaker dat je achteraf contact opneemt met een onbekende met wie je seks hebt gehad. Als je een soa hebt, moet je dat melden aan de mensen met wie je hebt geneukt. Maar dat is niet vanzelfsprekend: er zit nog veel schaamte in de community. In Nederland is dat beter geregeld, daar heb je een digitale procedure voor de soa call. Bij ons overheerst nog altijd de gêne. Het is natuurlijk ook niet makkelijk om alles naar buiten te brengen, als je bijvoorbeeld met een vrouw bent getrouwd. Dat gebeurt ook (lacht).»

Thomas heeft een telefoontje gedaan toen hij zeker wist dat hij met het apenpokkenvirus zat.

THOMAS «Het is vermoedelijk op een privéfeestje gebeurd. Daar heb ik seks met iemand gehad, maar het is me nog altijd niet duidelijk wie van ons beiden de oorzaak van de besmetting was. Pas drie dagen na het feestje werd ik koortsig. Had ik het virus al in mijn lichaam toen we seks hadden of pas achteraf? Hij was in elk geval ook besmet toen ik hem belde.»

Thomas vertelt het zonder reliëf in zijn stem. Op zijn gezicht is geen spoor van emotie te bespeuren. Sinds hij vier jaar geleden te horen kreeg dat hij het hiv-virus draagt, is er veel veranderd in zijn leven.

THOMAS «Ik beleef mijn seksualiteit anders: ik ga meer uit in de gay community, ik ben meer open, en vrijer in wat ik doe. Tegelijk ben ik me ook erg bewust van de risico’s die zoveel vrijheid met zich meebrengt.

»Tegen een onbekende partner zeg ik niet uit mezelf dat ik een drager van het hiv-virus ben, maar op mijn datingapp staat het wel: ‘hiv+’. Als mensen me ernaar vragen, zal ik ook eerlijk antwoorden. Maar ik voel me niet verplicht om het te zeggen voor ik seks heb. Mijn virale dosis is, door het gebruik van een aidsremmer, zo laag dat het risico op besmetting nul is. Undetectable is untransmissible – dat is de wetenschappelijke consensus. Het is veel veiliger om met mij te vrijen dan met iemand zonder condoom die zich niet heeft laten testen.

»Mijn ervaring is dat onze community seksueel erg actief is, maar zich ook erg bewust is van het gevaar. Eerlijk gezegd heb ik de indruk dat hetero’s veel meer onbeschermde seks hebben. Hoe vaak laten zij zich op soa’s testen?»

Thomas heeft, zoals de meeste slachtoffers van het apenpokkenvirus, niets overgehouden aan zijn besmetting. Hij monstert de bruine vlekjes op zijn arm, zijn vinger, zijn lies. De rode puistjes zijn verveld tot bijna onzichtbare littekens.

Meuwissen «De littekens kunnen blijven, net als bij de waterpokken. Zeker als de huidletsels diepe wonden waren en geïnfecteerd raken met bacteriën. Het is vervelend als je vlekjes in je gezicht overhoudt. Daaruit zouden mensen kunnen afleiden dat je het virus hebt gehad.»

Hot Marijke

GERT «Mijn grootste zorg is dat het virus binnenkort ook onder hetero’s zal circuleren. Dan weet je nu al dat mensen, opgejaagd door de conservatieve krachten in de samenleving, ons met de vinger zullen wijzen. Op de skiërs die destijds het coronavirus naar ons land hebben gebracht, was niemand boos. Maar wat zal de reactie zijn op de verspreiding van dit virus door de homogemeenschap? ‘Ze hadden ’m beter in hun broek gehouden’? Ik hou mijn hart vast.»

HUMO Het virus zal vroeg of laat naar de hetero’s overslaan.

GERT «Hot Marijke heeft intussen een prik gekregen. Als ik me niet vergis, heeft zij geregeld contact met mannen (lacht). In Nederland heeft de overheid expliciet gecommuniceerd dat de besmetting van een kind met het apenpokkenvirus níét het gevolg was van seksueel contact. Logisch, maar het is wel een splijtzwam in deze gevaarlijke tijden: één vonk kan alles in lichterlaaie zetten. Ik vrees ook voor tweespalt in de homogemeenschap: de conformisten versus de non-conformisten. Die spanning is altijd onderhuids aanwezig, maar dit kan ze opvoeren.»

De gunstige evolutie van de besmettingscijfers zijn niet van die aard dat ze de onverbiddelijke infectioloog Patrick Soentjens tot mildheid of optimisme aanzetten. ‘Misschien zijn die cijfers het gevolg van een toegenomen bewustzijn. Dat kan, maar ik ben daar niet zeker van. Het gaat erom dat de risicogroep zijn gedrag aanpast. Dat betekent: monogamie, zelfbevrediging of onthouding in de komende maanden. Een andere oplossing zie ik niet vóór we mensen een tweede dosis kunnen geven.’

Thomas schudt het hoofd. Hij gelooft niet in een oproep tot onthouding. ‘Dat heeft geen zin. Je kunt mensen beter sensibiliseren zodat ze weten wanneer ze zich tot de gezondheidszorg kunnen richten.’

HUMO Heb jij morele afkeuring gevoeld tijdens je ziekte?

THOMAS «Niet in het minst, mijn ziekte was geen geheim voor vrienden of collega’s. Mijn baas reageerde begripvol, mijn vriend empathisch: hij vond het vreselijk dat ik zoveel afzag. Alleen aan mijn ouders heb ik het niet verteld. Niet omdat ze het zouden afkeuren, wel omdat ze zich zorgen zouden maken, en dat wilde ik niet.

»Ik ben niet van plan om mijn gedrag aan te passen. Toen ik ziek werd, had ik geen zin meer in wisselende seksuele contacten. Daar was ik niet toe in staat, en dat ben ik nog altijd niet. Als ik er weer aan begin, zal ik me goed informeren of ik intussen immuun ben. Maar een open relatie lijkt me nog altijd het beste. Ik heb geleerd om voor mezelf te beslissen wat ik wil, wars van alle maatschappelijke conventies. Als homo is dat misschien ook eenvoudiger: je zit niet in een dwangbuis van verwachtingen. Je voldoet sowieso niet aan het stereotiepe plaatje, je kunt makkelijker je eigen leven leiden. En dat ga ik blijven doen.»

*Gert is een schuilnaam