Waarom steeds meer mensen mediteren: ‘Het begon als grap, maar ik voelde dat het écht werkte’

Zelf grijpen wij het liefst naar een Humo als de buitenwereld te druk, te boos of te hardvochtig wordt, maar steeds meer mensen zoeken hun heil in meditatie. Humo ging daarom langs bij negen notoire meditatiefans, stak wat wierookstokjes aan, zette zich in een lotushouding... en leerde dat zulke stereotiepe beelden niet stroken met de werkelijkheid. Mediteren is helemaal niet zweverig, maar pure neurologie. ‘Als je sport, word je fitter. Als je mediteert, train je je hersenen. Zo simpel!’

Vandaag aan het woord: Evi Hanssen, Mario Goossens en Hannelore Knuts.

Evi Hanssen: ‘Naakt op de Meir’

Presentatrice Evi Hanssen is al jaren gebeten door meditatie. Deze week verschijnt haar boek ‘Nog 9 minuten’, dat ze samen met actrice Hilde De Baerdemaeker en huisarts en ‘Expeditie Robinson’-winnares Jutta Borms schreef.

EVI HANSSEN «We wisten van elkaar dat we mediteerden, en tijdens de eerste lockdown, toen iedereen op zoek was naar verbinding, maakte Jutta een WhatsApp-groepje aan met het voorstel om 21 dagen lang elke ochtend ‘samen vanop afstand’ te mediteren. ’s Avonds deelden we in dat groepje onze ervaringen. Na die 21 dagen wilden we er niet meer mee stoppen. We haalden er zoveel goeds uit, en dat gevoel wilden we anderen ook gunnen. We kwamen op het idee van een gratis podcast, die we ‘Nog 9 minuten’ noemden, precies de tijd die mensen meestal in bed blijven snoozen. Als ze in plaats daarvan nu eens hun koptelefoon zouden opzetten en hun dag goed beginnen met een laagdrempelige meditatie? Voor we het goed en wel beseften, stonden we op de eerste plaats van de mental health-podcasts. Een uitgever vroeg ons of we het zagen zitten om een boek te schrijven, et voilà: zo is ‘Nog 9 minuten’ er gekomen. Hopelijk kunnen we er veel mensen mee helpen om te beginnen mediteren.»

HUMO Hoe ben jij er destijds mee begonnen?

HANSSEN «Eigenlijk heel toevallig – al geloof je natuurlijk niet meer in toeval als je je in spiritualiteit begint te verdiepen. Zo’n acht jaar geleden zat ik niet goed in mijn vel: ik had een scheiding achter de rug, mijn moeder had kanker. Het was mijn eerste kennismaking met de heftige aspecten van het leven, en ik vond geen manier om ermee om te gaan. Een kennis vroeg me waarom ik geen meditatie probeerde. Ik kende er niks van, maar op dat moment had ik álles geprobeerd – hadden ze me toen gezegd dat ik naakt over de Meir moest lopen, had ik het bij wijze van spreken óók gedaan. Dus vroeg ik die kennis naar het nummer van zijn coach en maakte een afspraak. Zonder veel nadenken. Baat het niet, dan schaadt het niet.

»De coach liet me kennismaken met transcendente meditatie, tegenwoordig de hipste vorm. Het is vrij eenvoudig: je krijgt een mantra, drie nietszeggende klanken, en die herhaal je voor jezelf, 20 tot 25 minuten aan een stuk. Dwalen je gedachten af, wat sowieso zal gebeuren, dan focus je opnieuw op je mantra. Na een tijdje kom je in een soort roes. Ik vond dat een enorme ontdekking. Het voelde vrijwel meteen als een reddingsboei waaraan ik me kon vastklampen als het water woelig werd.»

HUMO Op welke manier hielp meditatie jou dan precies?

HANSSEN «Het plaatste mijn ‘grote’ problemen heel erg in perspectief. Ik leerde mijn gevoelens te aanschouwen, het leven te bekijken vanuit een vogelperspectief. Het klinkt misschien gek, maar als je een stapje opzij kunt zetten, besef je dat het allemaal niet zó belangrijk is. Daardoor vond ik eindelijk rust in mezelf.

»Het eerste jaar heb ik me heel intensief toegelegd op de transcendente meditatie. Ik mediteerde twee keer per dag twintig minuten tot een halfuur met mijn mantra. Na dat jaar ben ik verder op onderzoek gegaan. Ik ontdekte dat er ongelooflijk veel manieren zijn om te mediteren: meditaties op ademhaling, wandelmeditaties, stilteretraites… Ik heb het allemaal geprobeerd, en stilaan heb ik er mijn eigen weg in gevonden.

»Wat ik zo interessant vind, is dat ik mezelf heb vóélen veranderen. Daarom ben ik zo blij met iemand als neuroloog Steven Laureys, die aantoont dat meditatie zichtbare veranderingen teweegbrengt in de hersenen, en met Petra De Sutter, niet alleen een toppolitica, maar ook een wetenschapster en arts, die getuigt over haar ervaringen. Het haalt meditatie weg uit de zweverige sfeer waar ze niet thuishoort. Ik begrijp dat iets als een bodyscan in eerste instantie vreemd kan lijken, maar er is niks esoterisch aan, het is gewoon een manier om voor jezelf te zorgen.»

HUMO Wat is een bodyscan?

HANSSEN «Wat de naam zegt: een manier om je lichaam te scannen. Je begint bij je voeten en gaat helemaal naar boven, waarbij je je rustig op ieder lichaamsdeel concentreert. Je kunt daar van alles bij verzinnen, dat het een lichtje is, of een warm gevoel, maar het komt erop neer dat je je hele lichaam doorvoelt, en onderzoekt of er ergens iets mis is.

»Tijdens zo’n bodyscan, niet zo lang geleden, kreeg ik een flashback. Ik realiseerde me dat mijn oma me als kind ook bodyscans liet uitvoeren. Als ik niet kon slapen, kwam ze aan mijn bed zitten en zei ze: ‘Beeld je een vlammetje in, dat begint bij je hart, dan naar je tenen gaat, naar je enkels, je knieën…’ Zo praatte ze me in slaap. Het grappige is dat mijn oma bepaald geen verlicht type was – om niet te zeggen dat ze aan de lopende band rookte, dronk en vloekte. Maar ze deed dus wel aan meditatie (lacht).»

HUMO Hoe mediteer je vandaag?

HANSSEN «Ik start er al mijn dagen mee. Ik zet mijn wekker er speciaal wat vroeger voor. Als ik tijdens de dag een moeilijk moment heb, doe ik het nog eens. En als ik echt veel aan mijn hoofd heb, zoek ik begeleiding.

»Mediteren kun je ook overal doen. Ik speel op dit moment in de musical ‘Mamma Mia!’ en dan kan het backstage heel druk zijn: je hoort het publiek, de acteurs op de scène, er lopen mensen door elkaar… In die drukte en dat lawaai kan ik twee minuten mijn ogen sluiten en rust vinden in mezelf.»

HUMO Ben je ook een aanhanger van het boeddhisme, de religie die vaak in één adem wordt genoemd met meditatie?

HANSSEN «Nee. Ik heb een klein Boeddhabeeldje dat ik van iemand heb gekregen, maar daar blijft het bij. Ik kan ook geen namen van goeroes opnoemen of zo. Ik ben ervaringsdeskundige op de simpele manier. Zo sta ik in het leven: ik lees nooit gebruiksaanwijzingen. Ik druk op een knop en als het niet werkt, probeer ik iets anders. Dat betekent niet dat ik niet spiritueel ben, want ik ben eigenlijk heel gelovig. Ik zie ook veel overeenkomsten tussen mediteren en bidden. Mediteren is de stilte opzoeken in jezelf, net als bidden. Je overgeven aan het moment, aan het lot, het universum, God, hoe je het ook wilt noemen.»

HUMO Jouw zonen Scout en Mac zijn 12 en 11. Leer je hun mediteren?

HANSSEN «Natuurlijk. We werken bijvoorbeeld met eenvoudige affirmaties. We worden wakker en zeggen meerdere keren: dit wordt een mooie dag, dit wordt een mooie dag. Mensen rollen soms met hun ogen als ik dat vertel, ze zeggen: ‘Hoe weet jij dat nu?’ En ja, er kán die dag nog van alles tegenstaan. Maar het is prachtig om kinderen met die ingesteldheid te zien opstaan. Ze zeggen dan uit zichzelf: het wordt een toffe dag. Wat er ook gebeurt, ze zijn de dag alleszins goed begonnen.

»Het fijne aan meditatie is dat het zo simpel is. Alles kan. Het is als gezond eten. Of je nu soep drinkt of groenten eet, dat maakt niet uit, zolang je maar je vitamines binnenkrijgt. Of je nu mediteert in stilte of met een mantra, met je ogen open of dicht, of met een eenvoudige vraag: het is allemaal goed. Je zult er sowieso een gelukkiger mens van worden.»

Mario Goossens: ‘Als grap begonnen’

Ook rocksterren mediteren, zo leert ons Mario Goossens, drummer bij onder andere Triggerfinger.

MARIO GOOSSENS «Ik moet bekennen dat het als een grap begonnen is. Op een ochtend hoorde ik op de radio vertellen over de podcast van Evi, en op één of andere manier is het thema daarna in mijn hoofd blijven hangen. Ik werkte met televisiemaker Tim Van Aelst aan een nieuwe serie, en hij vertelde me dat hij ook mediteert, en dat het hem al veel goeds had gebracht. Ik ben van nature nogal een hevige mens, mijn hoofd staat nooit stil, en ik zat midden in een heel drukke periode, met de nieuwe plaat van Sloper die eraan kwam. Ik kon dus wel wat rust gebruiken, en besloot het toch maar eens te proberen.»

HUMO Op welke manier?

GOOSSENS «Tim raadde me de app Waking Up van Sam Harris aan. Die is heel laagdrempelig en vertrekt van meditaties van negen minuten. Dat leek me haalbaar.»

HUMO Werkte het?

GOOSSENS «Absoluut. Ik voelde dat vrij snel. Het is moeilijk te omschrijven. Het was alsof mijn hoofd openging, ik kan het niet anders uitleggen. Alsof het opklaarde. En het bracht me enorm veel rust. Mijn vrouw en ik maken elke ochtend een wandeling van 5 tot 7 kilometer, en gewoonlijk mediteerde ik daarvoor. De combinatie werkte geweldig.»

HUMO Mediteer je nu nog?

GOOSSENS «Zeker, maar niet meer elke dag. Het hangt ervan af hoe druk het is. Weet je wat me trouwens heel erg opvalt? Iedereen lijkt mediteren vreemd te vinden, tot je erover begint te praten. Ik zei onlangs tegen de gitarist van Sloper dat ik mediteer. Ze zei meteen: ‘Ik doe dat ook al lang!’ En de zanger: ‘Ik ook!’ Het is dus helemaal niet zo raar als het lijkt. Ik ben alleszins van plan om het te blijven doen, want ik merk dat het werkt. Al heb ik het ‘ultieme’, waarover ik Tim soms hoor praten, nog niet gevoeld. Hopelijk komt dat nog.»

Hannelore Knuts: ‘In de make-upstoel’

Topmodel Hannelore Knuts raakte dankzij meditatie uit een depressie. Nu wil ze ook anderen helpen, als gediplomeerd mindfulness- en meditatiecoach.

HANNELORE KNUTS «Eigenlijk mediteer ik al heel lang, zonder het zelf te beseffen. Als model zit ik vaak in het vliegtuig, de make-up voor een shoot duurt soms twee tot drie uur. Altijd maar wachten, wachten, wachten. Dat maakt me ongeduldig. Maar ik besefte vroeger al: als je schoen pijn doet, kun je ’m uittrekken, maar uit een vliegtuig kun je niet weg. Me druk maken zou niets helpen, ik kon maar beter vrede nemen met het gevoel.»

HUMO Wanneer ben je bewust met meditatie begonnen?

KNUTS «Mijn toenmalige vriend Nicolas (Provost, de filmmaker, red.) volgde een workshop Vedische meditatie, een vorm van mantrameditatie die dicht aanleunt bij transcendente meditatie. Zelf zei het me weinig. Onze zoon Angelo was net geboren, ik gaf borstvoeding en dacht: als ik nu moet mediteren, val ik gewoon in slaap. Maar door Nicolas te horen vertellen over de voordelen – dat je er bijvoorbeeld beter van slaapt – besloot ik het een paar weken later toch te proberen. Dat was ook het moment waarop ik besefte dat ik het al in me had, dat ik in die make-upstoel al had gemediteerd, zonder erbij stil te staan.»

HUMO Je woonde toen in New York, the city that never sleeps. Viel dat te rijmen met je zoektocht naar innerlijke rust?

KNUTS «Natuurlijk. Ik mediteerde zelfs in de metro en de trein, veel drukker kan een plek niet worden.

»Maar het echte begin kwam pas maanden na die workshop. Mijn moeder werd ziek en overleed zeer kort daarna. Mijn relatie met Nicolas liep op de klippen en ik verhuisde terug naar België. Angelo was nog geen 4 jaar. Dat was een zeer intense periode. Mijn grote geluk was dat mijn therapeute met meditatie werkte. Ik begon met vijf minuten per dag bewust te ademen, dat bouwde op, en beetje bij beetje hervond ik mijn kracht. Dat is deels een fysiek proces: je stresshormonen nemen door meditatie af waardoor de depressie minder zwaar wordt. Ik kan zonder overdrijven zeggen dat meditatie me gered heeft.»

HUMO Hielp het mediteren je ook tijdens je modellenwerk?

KNUTS «Absoluut. Ik leerde omgaan met mijn ongeduld. Bovendien word je als model voortdurend gekeurd en vergeleken met anderen. Onvermijdelijk raakt dat je. Dankzij meditatie kon ik dat plaatsen.»

HUMO Intussen heb je van meditatie je beroep gemaakt: je bent dit jaar afgestudeerd als mindfulness meditation teacher.

KNUTS «Klopt. Een jaar of vier geleden wilde ik iets leren, iets dat echt van mezelf was. Ik heb een tweejarige opleiding gevolgd aan het Greater Good Science Center, een fantastische plek waar de oosterse leer en het boeddhisme worden vertaald naar ons westerse leven. Ik volgde les bij Jack Kornfield en Tara Brach, twee gerenommeerde psychologen die ik al heel lang volg. Het was fantastisch. Hadden we toen ik afstudeerde niet midden in een lockdown gezeten, dan had ik er wellicht al veel vroeger iets mee gedaan.»

HUMO Heb je plannen?

KNUTS (knikt) «Ze beginnen vorm te krijgen. Vanaf oktober ga ik lesgeven in een yogastudio, en er is meer! Ik mag het wel verklappen, denk ik: er zijn plannen voor een vaste rubriek in ‘Iedereen beroemd’ op Eén. Het wordt heel laagdrempelig: ik zal tips, tricks en oefeningen delen waarmee iedereen aan de slag kan. Het idee is ontstaan tijdens de lockdown: zoveel mensen voelden zich slecht, en ik wist dat meditatie hen zou kunnen helpen. Binnenkort starten de opnames. Ik kijk er enorm naar uit.»