Waarom steken mannen op datingapps zo vaak hun tong uit?

De Nederlandse journaliste Gidi Heesakkers kon er niet omheen, toen ze na een lange relatie de datingapps installeerde. Honderden tongen, in de volle lengte en breedte buitenboord, of maar een klein, nonchalant stukje. Waarom?

‘Waar ben je naar op zoek?’ wilde datingapp Happn weten. Optie drie: ‘Geen idee, ik zie wel!’

Eén ding viel meteen op toen ik dit voorjaar na een relatie van zeven jaar voor het eerst De Apps installeerde. Nu ja, er was natuurlijk wel meer dat in het oog sprong aan de door mij gekozen aanbodzijde: heteromannen van eind twintig en dertigers die zich over het algemeen in een straal van 100 kilometer rond Utrecht bevonden. Gemeenplaatsen vallen in het bodemloze vrijgezellenreservoir snel droog.

Dat echt veel mannen zichzelf ‘spiritueel’ noemen, om maar iets te noemen. Dat naar de Randstad verhuisde Brabanders in de regel niet onvermeld laten waar ze oorspronkelijk vandaan komen, om begrijpelijke redenen: ‘straight from under the rivieren’, ‘Brabander at heart’, ‘met een zachte g’. Dat ‘speciaalbiertjes’ en ‘crossfit’ trefwoorden zijn die moeten doorgaan voor veelzeggend, of in elk geval ietszeggend. Dat crossfit nog populairder is dan ik al dacht, net als kitesurfen en boulderen. Dat een biotekst bestaande uit enkel het woord ‘sarcasme’ vaker voorkomt dan je voor mogelijk houdt.

Maar het ene ding waarover ik me dus het meest verbaasde: wat steken mannen vaak hun tong uit op foto’s. Twee vriendinnen die in dezelfde vijver vissen (gevoelsmatig soms meer een moeras, een troebele treurboel), begonnen al even verwonderd screenshots te maken van de mannen en hun tongen. ‘Wéér één.’ Honderden tongen, in de volle lengte en breedte buitenboord, of maar een klein, nonchalant stukje. Recht vooruit, opgekruld naar links of rechts, priemend, gevouwen, puntje omhoog, subtiel tussen de tanden, incidenteel een let me lick you up and down (‘Til’ you say stop’)-tong.

Bekijk je ze allemaal achter elkaar, dan is de absurde hoeveelheid slappelachopwekkend en om de zoveel foto’s goed voor een verbijsterde uitroep: waarom toch?! Het zal een kwestie van smaak zijn, maar de aanblik van zo’n tong buitenboord heeft op ons bijna altijd een averechtse werking – de onverbiddelijke veeg naar links. Kinderachtig, beetje viezig, ‘lekker gek’. Toch een poging om er iets van te begrijpen: valt er wat te zeggen over de neiging om jezelf met zo’n foto te presenteren?

Op het eerste, oppervlakkige gezicht – daar begint het op datingapps als Tinder, Bumble en Happn nu eenmaal mee – geeft een keur aan typen zich eraan over. Het zijn speciaalbierdrinkers, kitesurfers en sarcasmefans, werkvoorbereiders, artsen, consultants, yogi, regisseurs en conducteurs die in hun conducteurspak een selfie nemen in de trein. Mannen die zichzelf ‘een beetje een nerd’ noemen, mannen die een vissershoed dragen, mannen die ligfietsen haten, wielrenners, tennissers, festivalgangers, mannen met ‘Poison’ van Alice Cooper als Spotify-anthem en hiphopliefhebbers. Ze komen uit dorpen en steden, ze heten Ricardo, Remco, Maarten, Michiel, Jean-Paul, Sergio en Noah.

Ze dragen een pet met ‘fuck life’ erop, knipogen naar hun scherm, maken een zuinige ‘o’ van hun mond en persen er een bolletje tong tussen. Ze kijken met een serieuze blik in de camera, telefoon in de ene hand, een wijnglas met sinaasappelsap in de andere hand, en laten een puntig tongetje zien. Ze poseren zonder pretogen in een ongezellige hotelkamer met airconditioning of zijn aan het hardlopen, duim omhoog en tong opzij. Ze zitten in het donker in de auto met een zonnebril en een muts op hun hoofd en vinden hem het delen waard: de hele vlezige lebberlap.

Waarom?

‘Dit was eigenlijk gewoon een onschuldige foto voor iemand om te pochen dat ik op een zonnig strand vertoef,’ verklaarde een pakketbezorger uit Amersfoort met de biotekst ‘Let’s take romantic walks to the fridge’. Hij vond het ‘gewoon wel een leuke foto’ voor zijn Tinder-profiel, ‘ik denk dat-ie over mij verder niet veel zegt’.

Een Alexandru waagde zich aan een psychologische analyse van de koude grond: ‘Een selfie waarop je je tong uitsteekt ziet er meer casual uit dan een gewone selfie. Als ik er een theorie op zou moeten loslaten: van oudsher zijn vrouwen vrijer in het laten zien van hun emoties. Mannen houden ze meestal in. Dit is een manier voor mannen om excitement te uiten.’

De gevatte reactie van een leuke Vlaming: ‘Ik zou je kunnen proberen wijs te maken dat dit alles te maken heeft met nieuw-rechts. Te weinig mannen bij nieuw-rechts hebben effectief buikspieren om mee te pronken op de datingapps van deze wereld. Dus kozen ze iets anders, iets wat minder avondjes in de fitness vereist. De tong als teken van viriliteit. Maar de eerlijkheid gebiedt me toe te geven dat ik geen voeling heb met alt-right. Laat staan sympathie. Daar sta ik dan met mijn mond vol tanden en een foto waarop ik mijn tong uitsteek.’

De foto in kwestie verwijderde hij trouwens onmiddellijk. ‘Jakkes. Heerlijk, ik voel me nu zo betrapt.’

‘In my defense,’ begon een surfer tegen mijn vriendin na het zien van wat vergelijkingsmateriaal. ‘Mijn foto was nog een soort van spontaan. Zij doen het erom.’

Maar wáár dan om?

De Vlaming zei er nog bij dat hij maar heel af en toe foto’s tegenkwam waarop vrouwen hun tong uitsteken. Dat begreep ik ook al van vrienden. Zouden zij tongfoto’s minder geschikt vinden voor een datingapp-profiel, of het Miley Cyrus-tongmomentum eerder achter zich hebben gelaten? De Amerikaanse popster liet zich rond 2013 doorlopend op rode lopers fotograferen met haar tong uit haar mond, een pose die wereldwijd navolging kreeg en als ‘The Miley Effect’ een veelgeduid fenomeen werd.

Miley Cyrus zelf vertelde bij herhaling dat haar handelsmerk ontstond uit een tactiek om niet te hoeven lachen op foto’s en om poseren tot een minder gênante aangelegenheid te maken. Later bleven fotografen vragen of ze haar tong wilde uitsteken – het was haar ‘ding’ geworden. Het ligt voor de hand dat voor ongemakkelijke poseurs zonder cultstatus iets vergelijkbaars geldt: de tongselfie als uitvloeisel van het streven om niet te ijdel of zelfbewust over te komen op foto’s die eigenlijk per definitie ijdel en zelfbewust zijn.

Uit een analyse van The New York Times, destijds: soms hebben tongselfies een seksuele esthetiek, maar veel vaker is de uitgestoken tong ‘een speels accessoire’ voor diegenen die foto’s van jezelf maken en delen ook iets belachelijks vinden hebben. ‘Ze denken dat een grappig gezicht helpt om een gevoel voor ironie over te brengen.’

Zoals een verzamelaar van tongselfies op Instagram het in dat New York Times-artikel pompeus verwoordde: ‘De tongselfie doorboort de geairbrushte perfectie die zo wijdverbreid is op internet.’ Hij zag tongselfies als een blijk van ongeremdheid, ‘het lef om niet te berekenend te zijn’.

Wat tongselfies op datingapps betreft, en de selectie van foto’s op datingapps überhaupt, is de vraag volgens mij eerder of ‘het lef om niet te berekenend te zijn’ wel bestaat. Dat hele foto's uitkiezen is nu eenmaal een berekenend en enigszins beschamend klusje, al doet vast niet iedereen er even moeilijk over.

Het is bedenken hoe je jezelf het authentiekst en het aantrekkelijkst kunt presenteren, bedenken wat anderen wel niet van je zullen denken. Je moet er niet aan denken dat die anderen screenshots van je profiel kunnen maken en delen in een appgroep, ‘Wéér een’, terwijl ze zelf óók twijfelen aan twijfelachtige selfies en met een milde blik bekeken willen worden.

Aan de keuze voor foto’s op een Tinder-profiel gaat veel gepeins vooraf, stelde mediaonderzoeker Janelle Ward vier jaar geleden vast. Ze interviewde Nederlandse Tinder-gebruikers over de afwegingen die ze maakten bij het creëren van hun profiel. Geïnterviewden noemden onder meer potentiële Tinder-matches als inspiratiebronnen. Op basis van wat hen wel of niet beviel aan andere profielen, vormde zich een steeds duidelijker beeld van hoe ze zichzelf in de markt wilden zetten. De gebruikers die Ward sprak, lieten hun profiel-in-de-maak ook dikwijls eerst aan vrienden zien, om hun mening te peilen.

Maar uiteindelijk wil natuurlijk niemand dat al dat gewik en geweeg is af te zien aan zijn profiel. Daar gaat liever een zekere nonchalance vanuit: over dit samenraapsel van foto’s en tekst is niet eindeloos nagedacht, hier wordt niet te hard geprobeerd en gezocht, ‘geen idee, ik zie wel’.

Simon, een match van één van mijn vriendinnen, zag zijn van onderen genomen en toch niet onfortuinlijke gekkebekselfie als een uiting van ‘niet te serieus’. Zijn uitgestoken tong mochten we beschouwen als een symbool voor zijn schijnbaar achteloze aanwezigheid op Tinder. ‘I’m not here to impress anyone,’ zei hij. Een tongsmiley aan het einde van die zin deed de rest.

(VK)