‘Wanneer verzetten we ons in godsnaam tegen wapenlobby?’ Grote verslagenheid na bloedbad basisschool Texas

Op een basisschool in de Amerikaanse staat Texas heeft een 18-jarige man dinsdag een bloedbad aangericht. Volgens de laatste berichten zijn daarbij 19 kinderen om het leven gekomen en twee leraren. Ook de schutter is gedood.

‘Hoeveel tientallen kleine kinderen hebben niet gezien wat er gebeurde, zagen hun vriendjes sterven als op een slagveld, God nog aan toe?’ Beurtelings verdrietig en kwaad verwoordde president Joe Biden dinsdagavond de verslagenheid in de Verenigde Staten over de dood van negentien leerlingen van een lagere school in het stadje Uvalde in Texas, tussen de 7 en 10 jaar oud, en twee volwassenen.

Een 18-jarige man stormde de school binnen en schoot daar in het rond. Een tijdlang barricadeerde hij zich in een lokaal, terwijl een groot aantal politieagenten en grenswachten de school binnenkwamen. Hij werd gedood. Doodsbange uit de school gevluchte of gehaalde kinderen werden opgevangen en met hun ouders herenigd in een zalencentrum in de buurt. Andere ouders waren nog in het ongewisse over het lot van hun kind. Het was dinsdagavond nog niet duidelijk hoeveel gewonden er in ziekenhuizen lagen.

‘Ik had gehoopt, toen ik president werd, dat ik dit niet zou hoeven te doen – alweer’, zei Biden over zijn eigen toespraak. Daarmee verwees hij naar de schietpartij in 2012 op een lagere school in Newtown in Connecticut, waarbij twintig kinderen omkwamen.

Sterke wapenlobby

In de maanden daarna werkte Biden, toen vice-president, in opdracht van president Barack Obama aan een serie maatregelen die het grote aantal doden door vuurwapens in de VS zouden moeten terugdraaien. Die kwamen uiteindelijk niet door het Congres.

Terwijl de meeste Democraten voor strengere regulering van vuurwapens zijn, wordt dit door de meeste Republikeinen afgewezen, daarin aangemoedigd door de invloedrijke National Rifle Association. ‘Wanneer gaan we ons in Godsnaam eens verzetten tegen de wapenlobby?’ vroeg Biden zich wanhopig af.

De moordpartij in Uvalde werd door voorstanders van wapenregulering als bewijs van hun gelijk gezien. De dader, Salvador R., bereikte pas vorige week de leeftijd dat je in Texas een geweer mag kopen: achttien jaar. Hij kocht er meteen twee, en gebruikte ze dinsdag. Volgens sommige berichten schoot hij eerst zijn grootmoeder neer – de politie meldde dat een 66-jarige vrouw met schotwonden naar een ziekenhuis was vervoerd. Daarna reed hij naar de Robb-school om daar dood en verderf te zaaien. Hij had die school zelf nooit had bezocht, maar die stond in de buurt van de middelbare school waarop hij had gezeten.

Geen strafblad

Over zijn motief is nog niets bekend. Een vriend, Santos Valdez, vertelde aan de Washington Post dat R. daar gepest werd, en dat hij zich het laatste jaar vreemd gedroeg. Hij had zich ‘voor zijn plezier’ in het gezicht gesneden, en beschoot met een andere vriend willekeurige mensen met een luchtbuks vanuit een auto.

De fractieleider van de Democraten in de Senaat, Chuck Schumer, kondigde aan dat hij deze week nog een wet in stemming zal brengen die de controle bij het kopen van vuurwapens strenger moet maken. Dat had de moordpartij in Uvalde overigens niet voorkomen – de dader had geen strafblad. Wat wel zou hebben gescheeld was een verbod op, of een hoge leeftijdsgrens voor, de verkoop van halfautomatische geweren van een model zoals militairen dat gebruiken. Onder andere dankzij inspanningen van Joe Biden in zijn tijd als senator was de verkoop van dergelijke geweren een tijdlang niet toegestaan, maar dat in 1994 ingestelde verbod liep in 2004 af.

Het totale aantal vuurwapens in de VS is tijdens de coronapandemie toegenomen, het zijn er nu naar schatting 400 miljoen, op een bevolking van 332 miljoen.

Op de rechtse zender Fox News werd door de invloedrijke commentator Sean Hannity meteen schande gesproken over Bidens reactie, omdat hij daarmee niet de Amerikanen verenigd had in hun ontzetting over de doden in Uvalde, maar de aanval had ingezet op het grondwettelijke recht om een wapen te dragen. ‘Ik dacht niet dat de wapenlobby die kinderen heeft vermoord.’

Onder conservatieven in de VS wordt de roep om regulering van wapenbezit beantwoord met een pleidooi voor betere bescherming van burgers, door hen juist toe te staan wapens te dragen. In Texas mogen schoolbesturen hun docenten toestemming geven gewapend voor de klas te staan. De minister van justitie van de staat, Ken Paxton, zei dinsdag in een interview dat hij dat als een goede oplossing ziet. Maar in de lagere school in Uvalde was een gewapende schoolagent aanwezig, die de aanval niet kon voorkomen.

De moordpartij in Uvalde volgde kort op een in Buffalo in de staat New York, waar tien mensen werden doodgeschoten door een witte, eveneens 18-jarige man, die het speciaal op zwarte Amerikanen had gemunt. Daarbij kwam ook een gewapende bewaker om het leven.

Willekeurig doelwit

Schutters die min of meer willekeurige burgers als doelwit kiezen, slaan steeds vaker toe. Volgens een recent rapport van de FBI gebeurde dat vorig jaar 61 keer, een scherpe stijging ten opzichte van 2020, toen het er 40 waren, en de twee jaar daarvoor toen het 30 keer gebeurde.

Bij de schietpartijen van 2021 kwamen 103 mensen om het leven. Dat aantal doden valt echter in het niet bij het aantal mensen dat om het leven komt bij minder geruchtmakend gevallen van dood door vuurwapens. Volgens de gezondheidsorganisatie CDC kwamen er van 2015 tot en met 2019 in de VS gemiddeld 111 mensen per dag om het leven door vuurwapens. Daarbij ging het in meer dan de helft van de gevallen, 65, om zelfmoord en in 42 gevallen om moord.

Ook het aantal kinderen tussen 1 en 17 jaar oud, dat door kogels wordt gedood, doet het aantal slachtoffers in Uvalde verbleken. In de jaren 2015-2019 waren het er 1839 per jaar. Door moord komen er jaarlijks 992 om het leven, door zelfmoord 693, door politiekogels 10, en 99 per ongeluk.

(Trouw)