Wat u ook doet, ga niet onvoorbereid naar 'Mother!'

Als u ten volle wil genieten van Darren Aronofsky’s horrorthriller, bereid u dan voor op een bizarre ervaring.

Er kan veel gezegd worden over ‘Mother!’, maar niet dat-ie de tongen niet losmaakt: publiek en recensenten gaan elkaar overal ter wereld op z’n Catalaans te lijf, terwijl het internet haast overstroomt met reacties variërend van lyrisch tot ‘slechtste film van de eeuw’. In die chaos is er één constante: de kijkers strompelen na de voorstelling hoogst verward de zalen uit of klappen hun laptop met een verdwaasde blik dicht, om daarna niet eens meer tot het ‘chill’-gedeelte van de Netflix and chill te komen.

Niet verwonderlijk, menen wij, want de film bespeelt uw zintuigen even virtuoos als Ravi Shankar zijn sitar hanteerde, om maar iets te noemen. Neem bijvoorbeeld special effects als bliksemsnel rottend hout, allesverterende vlammen en een gloeilamp die zich vult met bloed, gecombineerd met muziek die als een zwerm wespen om u heen cirkelt. Om niet té veel prijs te geven: verwacht u aan visuele en auditieve hoogstandjes die van uw brein een pluim in een Chinees badmintontoernooi maken.

U wordt dus hulpeloos van het ene bizarre moment naar het andere geslingerd, maar de camera doet dat – paradoxaal genoeg – net níét. Aronofsky gaf eerder al aan dat de film slechts drie (!) camerastandpunten bevat: we krijgen ofwel close-ups van Jennifer Lawrence’s snuitje, ofwel over-de-schouder-shots, ofwel kijken we vanuit het gezichtspunt van Lawrence. Alles is overigens met de hand gefilmd, met een instabiel, zenuwachtig frame tot gevolg. Dat alles levert een haast claustrofobische beeldtaal op – of in andere woorden, geeft de kijkers het gevoel vastgeketend te zijn aan Lawrence, en dat we haar absurde ervaringen ook zelf meemaken.

Alles aan ‘Mother!’ dreigt, rammelt, zindert en pulseert; alles klikt in elkaar om uw ervaring zo ongemakkelijk mogelijk te maken. Maar waarom? Is Aronofsky een volslagen misantroop, iemand wiens enige geluk voortkomt uit het pesten van zogezegd lomp kijkvee? Een kind dat in de kleuterklas met zijn nagels over het krijtbord kraste? Waarschijnlijk, maar in ‘Mother!’ dienen die pesterijen een hoger doel. Elk element in de film draagt immers een betekenis in een groter metaforisch kader – al de kleine psychologische martelingen die de film u laat ondergaan hebben een functie.

Als u liever zelf uitvist wat dat kader is, stopt u hier best met lezen.

Als u de film al gezien heeft, hem niet wil zien, of er geen jota van begrepen heeft (begrijpelijk!), kan u gewoon verderlezen. Volgens regisseur Darren Aronofsky is de hele film geschreven in het licht van de scheppingsmythe van de bijbel – inderdaad, dat geleuter over God, Eden, Adam, Eva, Kaïn en Abel. Met dat in het achterhoofd wordt de film plots een pak logischer, misschien zelfs té logisch, te makkelijk.

Natuurlijk kan u aan Aronofsky’s uitleg een eigen draai geven (want fuck regisseurs die hun mening opdringen), maar jammer genoeg is de hele film geschreven met die bijbelse onderlaag in gedachten, waardoor mogelijke alternatieve interpretaties al snel onlogisch blijken. U kan bijvoorbeeld zeggen dat de film eigenlijk gaat over de relatie tussen een kunstenaar en zijn werk, maar dan zijn er een hoop losse eindjes, zoals het plotse verschijnen van de twee gasten en hun kinderen.

Wat er ook van zij: Aronofsky doet niet zomaar zijn uiterste best om u te verwarren en irriteren. Hij stelt gewoon alles in het teken van zijn bijbelse scheppingsboodschap, en zonder dat kader lijkt de film een surrealistische warboel – spannend, maar (excusez le mot) een complete mindfuck. Wees dus voorbereid, vrienden!