Te bed of niet te bed?
‘We zijn slaap gaan zien als tijdverspilling’
Bijna een derde van alle Vlamingen heeft last van slaapproblemen, met alle fysieke en mentale zorgen van dien. Wat gedaan? Na een nachtje plafondstaren sloegen wij er ‘Nachtrust’ op na, het nieuwe boek van de Nederlandse psycholoog en slaaponderzoeker Dalena van Heugten.
– Wat ontstaat eerst: psychische problemen of slecht slapen?
DALENA VAN HEUGTEN «Het is een wisselwerking. Als je niet goed in je vel zit, slaap je slechter. En als je slecht slaapt, zie je de wereld donkerder. Bij sommige stoornissen, zoals schizofrenie, treden al in de vroege adolescentie slaapproblemen op: dat is vaak een voorbode van psychische klachten op latere leeftijd. Daar zouden we eerder op kunnen ingrijpen. En als je bij iemand met depressie de slaap begint te verbeteren, blijven er minder depressieve klachten over.»
– Waarom kampen zoveel mensen met slaapproblemen?
VAN HEUGTEN «Omdat we slaap niet meer als een prioriteit zien, maar als tijdverspilling. Economie, productie en genot staan voorop. Een extra aflevering van een Netflix-serie vinden we belangrijker dan een goede nachtrust. En in het weekend gaan we al helemaal laat naar bed. Terwijl je beter elke dag op hetzelfde moment kunt gaan slapen en opstaan.
»Kijk hoe je je voelt als de wekker gaat: als je koffie nodig hebt om te kunnen functioneren, als je chagrijnig of prikkelbaar bent en te weinig concentratie hebt, dan slaap je niet voldoende. We zijn zulke reacties normaal gaan vinden, maar dat zijn ze niet.»
– Moeten we allemaal aan de slaappillen?
VAN HEUGTEN «Die werken niet! Ze zorgen er wel voor dat je onder zeil gaat, maar de kwaliteit van de slaap is slecht. Het is een vorm van verdoving. Bovendien zijn die ‘pammetjes’, zoals oxazepam of temazepam, erg verslavend en heb je al snel steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken.
»Cognitieve gedragstherapie geeft betere resultaten. Je moet jezelf een goede slaaproutine aanleren: op tijd de lichten dimmen, een uur van tevoren alle beeldschermen uit, goede gordijnen in je slaapkamer, een goede temperatuur en ’s ochtends jezelf juist blootstellen aan veel daglicht.»
– U pleit voor slaaprestrictie: wat mogen we daaronder verstaan?
VAN HEUGTEN «Eerst kijk je hoeveel tijd je in bed ligt en hoeveel uur je daarvan slaapt, en dan begin je met alleen dat aantal slaapuren in bed te liggen. Dus dan ga je bijvoorbeeld om één uur ’s nachts naar bed en sta je om zeven uur weer op. Pas als je je slaap efficiënter hebt gemaakt, kun je uitbreiden naar meer uren.»
(AD)
