'Weg van de wereld': Het aan de man brengen van de wereld
De machtsverhoudingen in de wereld zijn aan het verschuiven. Rob de Wijk en Arend Jan Boekestijn maken u wegwijs in de nieuwe wereldorde in hun zesdelige tv-serie 'Weg van de wereld'. Op Landgoed Vollenhove ontvangen ze zes prominente gasten uit de wereld van de politiek, wetenschap en defensie, onder wie onze landgenoten Guy Verhofstadt en Jonathan Holslag.
‘Belangrijk is vooral,’ zegt Rob de Wijk, ‘dat het programma toegankelijk is, dat complexe onderwerpen voor een breed publiek te pruimen zijn.’ Het aan de man brengen van de wereld, daar komt het kort door de bocht op neer. En dat is volgens de twee presentatoren ook nodig: ‘De wereld staat volledig op z’n kop.’ We leggen het duo drie stellingen voor.
1. Een moreel zuiver buitenlands beleid is onmogelijk
Arend Jan Boekestijn «Daar ben ik het mee eens. Het veronderstelt immers dat andere mogendheden dezelfde agenda hebben als de EU. Maar wij zijn geen bondgenoot die bij machte is om iets voor elkaar te krijgen. Groot-Brittannië zijn we kwijt met de brexit, Trump vaart zijn eigen koers, Rusland is revanchistisch, China en India doen zich gelden en Erdogan gaat op heel merkwaardige fietsen zitten. Daar zullen we het mee moeten doen.»
Rob De Wijk «Je hebt macht nodig om je wil aan anderen te kunnen opleggen en je waarden te verdedigen. Die macht hebben we niet meer in Europa. We zijn een afkalvend continent. De Europese Commissie en de Wereldbank hebben aan invloed ingeboet omdat de VS en Groot-Brittannië even niet meer meedoen. Waarom zou je macht willen uitoefenen zonder legitimiteit?
Dan ben je ook een boef.»
Boekestijn «Legitimiteit zonder macht is holle retoriek en macht zonder legitimiteit crimineel. Het gaat erom een compromis te vinden dat ook uitvoerbaar is.»
De Wijk «Mensen worden bang voor grote veranderingen. Wij volgen te vaak ons eigen ideaalbeeld en projecteren dat op situaties in de rest van de wereld. Neem de Arabische opstand. ‘Die mensen willen vrijheid,’ werd er hard geroepen. O wee, als je daar anders over dacht. Maar ze wilden gewoon te vreten hebben.»
Boekestijn «En nee, wij hebben geen fatalistisch wereldbeeld. Wat is er nu moreel zuiver aan het onverrichter zake opleggen van een ideaal aan een partij die daar helemaal geen trek in heeft?»
De Wijk «Of soldaten sturen die sterven in zo’n regio, alleen omdat wij denken onze wil daar te kunnen opleggen?»
Boekestijn «Ik moet altijd denken aan de zegswijze ‘Hij heeft het hart op de goede plaats’. Maar daar kom je internationaal niet mee weg, als je met je hart handelt. Je moet nadenken over de gevolgen van dat handelen.»
De Wijk «Begrijp me goed: moraliteit speelt nog wel degelijk een rol, maar het is een onderdeel geworden van keuzes, het is geen doel op zich.»
Boekestijn «Moraal leidt niet altijd tot een morele uitkomst. Het goede baart soms het slechte en vice versa.»
undefined
2. Alleen een bondgenootschappelijk Europa kan het machtsverval van het oude continent stuiten.
De Wijk «Het is een harde wetmatigheid dat je alleen succesvol handel kunt drijven met landen die relatief dichtbij zijn.»
Boekestijn «Ik ben een groot voorstander van de gemeenschappelijke markt, maar ik sta wel kritisch tegenover de euro.»
De Wijk «Onze uitzending met Guy Verhofstadt is heel interessant (gepland op 29 juli, red.). Er bestaat een volstrekt verkeerd beeld van zijn visie op Europa. Als er iemand eurokritisch is, dan is het Verhofstadt. Lees zijn boek. Dat is één grote aanklacht tegen de Europese Unie! Er is ook van alles mis met Brussel, maar dat samenwerking onvermijdelijk en noodzakelijk is, dat is evident. Kijk naar andere federale constructies in de wereld. Die zijn meestal succesvol.»
Boekestijn «Daar kun je anders over denken, hè. Kijk naar België.»
undefined
3. We hebben defensie compleet verwaarloosd.
Boekestijn «Dat is vreselijk.»
De Wijk «We komen op een punt dat je moet stellen: als we nu niets voor defensie overhebben, dan moet je defensie afschaffen. Weg ermee. Als je nu nog niet begrijpt dat de wereld een beetje veranderd is, dan begrijp je het nooit meer.»
Boekestijn «Ik geloof en hoop dat iedereen nu wel beseft dat er een sterk Europees leger moet komen. Wat erg ingaat tegen de populisten, trouwens, samen een leger willen. Maar die hebben wel vaker een dubbele moraal. Was het niet Boris Johnson die aan het begin van de brexit stond? En vervolgens is hij vertrokken.»
De Wijk «Ik vind het zorgelijk dat politici geen kennis meer hebben. Zelfs geen idee meer hebben van staatsrechtelijke zaken. Ik moest laatst naar een hoorzitting over defensie in de Kamer. Vraagt een politicus mij: ‘Ja, meneer De Wijk, maar hoe krijg ik mijn kiezers zover dat ze in defensie willen investeren?’ Terwijl onze veiligheid waarborgen een grondwettelijke taak is. Zo’n gebrek aan kennis geeft wel te denken, nu we voor een defensietaak staan die complexer is dan ten tijde van de Koude Oorlog.»
©Trouw
