Mondmaskers
Welk mondmasker biedt de beste bescherming?
Ze benemen je de adem, hangen binnen de kortste keren vol spuug en snot, schuren rond je neus en lippen en bemoeilijken de communicatie. Haast niemand loopt voor zijn plezier met een mondmasker rond, maar we zullen er – en wie weet voor hoelang? – toch aan moeten wennen, willen we ooit van dat vermaledijde virus verlost raken. Maar welke dragen we het beste?
Veruit de efficiëntste zijn de N95 of FFP2maskers (Filtering Facepiece Particles) die in ziekenhuizen, laboratoria en woonzorgcentra worden gebruikt en waar van de best beschermende modellen in de beide richtingen haast géén potentieel schadelijke druppels of aerosolen doorlaten. Ook al dreigen er geen tekorten meer, in landen waar mondmaskers verplicht zijn, adviseert de overheid meestal om dat type maskers te reserveren voor mensen in de gezondheidssector. Uit onderzoeken weten we dat de meeste andere maskers de gevreesde druppels met virus ook kunnen tegenhouden, maar ze werken niet allemaal even goed.
Maskers met meerdere lagen genieten de voorkeur. Uit een test van onderzoekers van de Duke University in North Carolina blijkt dat drielagige chirurgische maskers of maskers gemaakt uit een combinatie van katoen en polypropeen het beste alternatief zijn voor een FFP masker. Ook de WHO beveelt maskers aan die uit verschillende lagen en materialen zijn gemaakt: idealiter met een binnenste laag van een absorberend materiaal en een meer waterbestendige buitenste laag van bijvoorbeeld polyester. Volgens de WHO zou een masker minstens drie lagen moeten hebben: twee lagen stof met daartussen een filter van een ander materiaal, zoals een zijden doekje of een stuk keukenpapier. Vier lagen zijn volgens de WHO nóg beter en zouden tot zeven keer méér bescherming bie den dan maskers die slechts uit één laag bestaan.
Loszittende maskers
Een masker moet ook goed rond de mond en de neus sluiten. Maskers met boven aan een plooibare brug die je rond de neus kunt klemmen, zijn daarom beter. Bij brildragers zullen de glazen ook minder snel aandampen. Wat ook schijnt te helpen: de bril in water met een beetje zeep onderdompelen en dan laten drogen, zodat de glazen een dun antiaanslaglaag je krijgen. Hoe belangrijk een nauwsluitend masker is, blijkt uit een studie van de Florida Atlantic University die in juni in het blad Physics of Fluids is verschenen: met behulp van een luchtcompressor, een rookmachine en het hoofd van een etalagepop is onder zocht hoeveel virusdruppels niet-medische mondmaskers tegenhouden als iemand hoest. De conclusie is dat er bij loszittende maskers flink wat lekkage is. Ook goed om te weten: bij iemand die geen masker draagt en hoest, rei ken de druppels gemiddeld 2,5 meter ver, maar ze kunnen ook tot 3,5 meter ver vliegen. Check vooral de mooie filmpjes die het onderzoek op leverde.
Gebruik geen wegwerp maskers: die vergroten de afvalberg, als ze al niet als zwerfafval in de berm terechtkomen. Om een idee te geven: als alle 65 miljoen inwoners van het Verenigd Koninkrijk een jaar lang elke dag een wegwerpmasker zou den gebruiken, berekenden wetenschappers van Uni versity College London, zou dat 66.000 ton extra afval opleveren, dat bovendien mogelijk besmet is.
Nog enkele praktische tips: volgens researchers van Stan ford University is het nuttig om met een latex handschoen over de buitenkant van je masker te wrijven voor je het opzet. Dat zou statische elektriciteit opwekken die de viruspartikels tegenhoudt. Gebruik verder ook zo vaak mogelijk een nieuw, schoon mondmasker. Een vochtig of nat masker beschermt minder goed.
Is een gezichtsmasker een goed alternatief?
Alleen als u vindt dat het virus nog niet genoeg is verspreid. Of als u het, zoals in ziekenhuizen gebeurt, met een mondmasker combineert. Dat blijkt uit de berekeningen van Fugaku, de supercomputer van hetJapanse Rikeninstituut die dit jaar in gebruik werd genomen. Uit simulaties van Fugaku blijkt dat bij mensen die een gezichtsschild dragen, een groot deel van de aerosolen via de opening tussen het masker en het gezicht ontsnapt. En dat ze dus niet geschikt zijn voor gebruik in de horeca, winkels of kapperszaken, waar je ze weleens ziet opduiken.
Omdat Fugaku tóch bezig was, liet men hem ook enkele mondmaskers vergelijken. Maskers van geperste vezels bleken de beste: bij een hoest hielden ze bijna alle grotere druppels tegen. Bij maskers van katoen en polyester was dat 80 procent. De kleinere druppels van 20 micrometer (een duizendste van een millimeter) en minder hielden maskers van niet-geweven-materiaal iets minder goed tegen. Volgens het computermodel ontsnapte 10 procent van die minuscule druppeltjes via de zijkant van het masker. Bij de maskers van polyester of katoen kan dat zelfs tot 40 procent oplopen.
Lees ook: in hoeverre helpen mondmaskers nu echt tegen de verspreiding van het virus?