Welke uitwegen uit Afghanistan zijn er voor de 150 achterblijvers van de Belgische lijst?

De Amerikanen zijn weg en Belgische evacuatievluchten zijn er al sinds vorige week niet meer. Toch zitten er nog 150 mensen met Belgische banden in Afghanistan. Dat maakte Buitenlandse Zaken bekend. Hoe kunnen zij dan nog uit het land geraken?

Op 1 september gaan alle kinderen weer naar school. Maar de jonge dochters van Jahanshir Hotak – de meisjes zijn vier en zes – zitten samen met hun papa vast in Kaboel. Het gezin uit Antwerpen leeft in angst, omdat het land nu bijna volledig onder controle staat van de taliban. Hotak en zijn gezin behoren tot de lijst van mensen met Belgische banden die zich nog steeds in Afghanistan bevinden.

Toen ons land de stekker trok uit Red Kite, was niet geweten hoeveel personen er in het land achterbleven. Buitenlandse Zaken deed daarom een oproep. De achterblijvers moesten een bericht sturen naar de ambassade in Islamabad om zich kenbaar te maken. Ondertussen heeft Buitenlandse Zaken dus van 150 mensen antwoord gekregen.

Diplomaten zijn druk overleg aan het voeren over wat de mogelijkheden zijn om deze mensen nog weg te krijgen. Maar binnen diplomatieke kringen klinkt het dat zeer moeilijk is om iets te organiseren. De taliban hebben nog geen regering gevormd om het land te leiden. Westerse landen hebben dus ook geen echte gesprekspartner om nieuwe evacuaties mee te regelen.

Volgens ingewijden worden er voortdurend “opties bekeken” om mensen op te halen in Afghanistan. Maar elke optie die op tafel komt, gaat er al even snel weer af, wegens ‘onhaalbaar’. België houdt nu wel twee C-130's klaar in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad, samen met ongeveer 100 militairen. Als er zich ergens een kans voordoet om mensen op te halen, wil ons land die grijpen. Het is nu aan de kern van de federale regering om te beslissen hoe lang de Belgische soldaten daar blijven.

Buitenlandminister Sophie Wilmès (MR) zal ook nog gesprekken voeren met haar Pakistaanse evenknie. Wilmès hoopte vorige week ook dat de partnerlanden in Kaboel nog Belgen zouden meenemen. Voor enkelen is dat gelukt, al is het niet geweten hoeveel landgenoten op die manier zijn weggeraakt.

Bomaanslag

België was een van de eerste landen om de evacuatievluchten stop te zetten en nadien hielden de anderen er ook mee op. De regering had inlichtingen binnengekregen over een dreiging van een bomaanslag in de mensenmassa die zich elke dag voor de poorten van de luchthaven verzamelde.

Donderdag bleek hoe concreet die dreiging was, toen een zelfmoordterrorist van IS-K zichzelf opblies en anderen begonnen te schieten. De aanslag kostte het leven aan 169 Afghanen en 13 Amerikaanse soldaten. De bom ontplofte bij Abbey Gate, een toegangspoort van de luchthaven waar voordien ook Belgen actief waren.

België is niet het enige land dat noodgedwongen mensen in Afghanistan moest laten. Het Verenigd Koninkrijk vertrok zaterdag uit Kaboel en schat dat er zich nu nog “enkele honderden” Britten in het land bevinden, zo sprak buitenlandminister Dominic Raab.

In de voorbije twee weken evacueerden de VS 114.000 mensen met een luchtbrug uit de Afghaanse hoofdstad. Maar ook de VS moest toegeven dat tussen de 100 en 200 Amerikanen in het land zijn gebleven, nadat de laatste Amerikaanse militair maandagavond vertrok.

Ook Afghanen die de Amerikaanse troepen geholpen hebben, zitten nog vast. Zij zijn nu ontzettend bang dat de taliban ontdekken dat ze nog voor de internationale coalitie hebben gewerkt. Samen met journalisten en activisten zou het om tienduizenden mensen gaan. De taliban controleren de wegen in Afghanistan, waardoor vluchten over land zeer moeilijk is.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian meldde nog dat er gesprekken lopen tussen Turkije, Qatar en de taliban om het vliegveld van Kaboel opnieuw te openen. Als dat lukt, zouden de Belgen en Afghanen met commerciële vluchten naar het buitenland kunnen reizen. Maar dat is dus nog niet voor direct.

Belofte

In de VN-Veiligheidsraad drong de Franse president Emmanuel Macron erop aan om een ‘safe zone’ in te stellen in Kaboel. Maar daar was in de finale tekst van de resolutie over die de Veiligheidsraad aannam over Afghanistan niets van terug te vinden.

Met de resolutie wilde de Veiligheidsraad de taliban wel aan hun woord houden. De taliban beloofden vrijdag dat Afghanen en buitenlanders het land zouden mogen verlaten. Maar aangezien ze begin vorige week ook de weg naar de luchthaven hebben geblokkeerd voor Afghanen valt nog af te wachten wat hun belofte waard is.

Ondertussen kunnen de Belgen, onder wie Hotak, dus geen kant op. Hij is een van de twee Belgen die de voorbije weken zware verwondingen hebben opgelopen. Bij de aanslag van IS-K raakte ook een man uit Brussel gewond. Hij wordt nu verzorgd in een ziekenhuis in Kaboel.

Hotak heeft een gebroken kaak. Op 20 augustus (de eerste dag van Red Kite) probeerde hij de luchthaven te bereiken om zo op een evacuatievlucht te stappen. Maar bij de North Gate zou een Amerikaanse soldaat hem in het gezicht hebben geraakt met een rubberkogel. Hotak werd ook verzorgd in een ziekenhuis en herstelde dan bij zijn familie.

Een evacuatiepoging liep vervolgens mis, toen de bus waar hij op zat werd tegengehouden door de taliban. Door zijn gebroken kaak heeft hij al meer dan een week niets meer kunnen eten. Hij is nu behoorlijk verzwakt. “Als ik twintig meter moet wandelen, moet ik gaan zitten”, stuurde hij via Whatsapp. “Ik heb echt geen energie meer.”

(DM)