‘Wij zijn de wolven’ is één lange, scherpe aanklacht tegen ongepast, toxisch, gewelddadig en schofterig gedrag

Verkrachters, pedofielen, wurgers, patsers met losse handjes, gaslighters, stalkers, players, scheefpoepers, schijnheiligaards, mansplainers, onbetrouwbare geestelijken en allround boertige apen: het is bepaald geen fraai beeld dat Evie Wyld in haar derde roman ophangt van de man. Maar ‘Wij zijn de wolven’ – oorspronkelijke titel: ‘The Bass Rock’, naar de Schotse zeerots waar het verhaal zich met middelpuntvliedende kracht omheen werkt – is dan ook haar vlammende #MeToo-roman.

De schrijfster, die naam maakte en prijzen won met ‘Na het vuur, een ademloze stilte’ en ‘Overal vogelzang’ (en die op een feestje van de uitgeverij zelf ooit roofies in haar drankje kreeg, maar alweer bij haar positieven kwam toen de al wat oudere dader ‘nog maar net’ was begonnen haar aan te randen: oef!), begon al in 2015 met dit boek. Maar de inspiratie vloeide pas écht toen ze in 2018 zag hoe een bataljon bekende roofdieren onder veel media-aandacht tegen de lamp liep. ‘Vreemd hoe die dingen lopen,’ zei Wyld daarover: ‘Pas toen de werkelijkheid me die spiegel voorhield, zag ik plots hoe de drie verhaallijnen waaraan ik al zolang sleutelde wonderwel in elkaar pasten.’

Eén van die verhalen is dat van Viviane of Viv, een vrouw die als klein meisje een verminkt en slordig in een reiskoffer gepropt lijk aantrof op het strand en daar nooit helemaal van is bekomen. Introvert, sociaal onaangepast, door de mannen om haar heen beschouwd als damaged goods, en met een verknipt gevoel voor humor: in haar charmante hulpeloosheid doet Viv wat aan het personage van Phoebe Waller-Bridge in ‘Fleabag’ denken. Haar stiefgrootmoeder Ruth trouwde in de jaren 50 met de norse weduwnaar Peter, werd al snel door hem bedrogen en kwam en passant terecht in een dorpsgemeenschap waar de tijd honderd jaar stil lijkt te hebben gestaan. En dan is er nog Sarah, die in het 18de-eeuwse Schotland vogelvrij verklaard wordt omdat een paar van de achterlijkste dorpsbewoners een heks in haar menen te zien. Vrij vertaald: drie vrouwen die tussen de plooien van het patriarchaat vallen, tussen wie Wyld behendig heen en weer zapt.

De roman is – behalve een metaforische vertelling die de mensheid indeelt in vossen en wolven – één lange, scherpe aanklacht tegen ongepast, toxisch, gewelddadig en schofterig gedrag van mannen tegenover vrouwen, in alle mogelijke vormen en gradaties. De ijver waarmee Wyld zich van haar registrerende taak kwijt, neemt Winkler Prinsiaanse proporties aan: elke man is verdacht. Tijdens een scène in de duinen is plots zelfs ‘The Handmaid’s Tale’ niet ver weg. Tussen de mannelijke personages lopen weliswaar een paar zeldzame brave borsten rond, maar zelfs zij zijn producten van hun omgeving. Ze kunnen geen ‘Als ik een vrouw was, zou ik met een grote boog om mannen heen lopen’ uitspreken zonder er meteen een schunnig ‘Het idee lesbisch te zijn heeft me altijd aangesproken’ aan toe te voegen.

Wyld hamert daarbij wel érg vaak op hetzelfde aambeeld, waardoor de meeste personages meer weg hebben van handige mechanismen om de plot vooruit te helpen dan van echte mensen. En waardoor de spanningsboog halverwege danig in elkaar zakt. Maar een grondig uitgewerkt en fascinerend personage als Viv maakt veel goed. En de schrijnendste scènes in ‘Wij zijn de wolven’ zijn helaas ook iets te herkenbaar om zomaar weg te borstelen.

Wyld, die fan is van Stephen King (‘Ik vond alleen het slot van zijn boeken meestal tegenvallen: hij toonde het monster, waardoor het mysterie vervliegt’), laat ook aldoor een onbestemd griezelsfeertje uit de bladspiegel opdampen, compleet met een onstoffelijke verschijning. Heeft ú al een psychologische horrorroman voor het voorjaar?