‘Wij zullen ons blijven verzetten, tot de laatste persoon, tot de laatste soldaat’

Na meer dan een maand gaan de gevechten tussen Rusland en Oekraïne onverminderd voort. Hoe strijdvaardig is het Oekraïense volk na al die dagen van bommenregens en wapengeweld? Zéér strijdvaardig, als we Kira Rudyk (36) mogen geloven. Het Oekraïense parlementslid en de leider van de pro-Europese partij Voice staat klaar om de wapens op te nemen als de Russen Kiev binnenvallen.

HUMO Russische troepen proberen al wekenlang de Oekraïense hoofdstad Kiev in handen te krijgen, maar voorlopig zonder succes. Hoe beleeft u de strijd daar?

KIRA RUDYK «In sommige stadsdelen is de strijd heviger geworden. Vooral de buitenwijken worden getroffen. De voorbije dagen hebben de Russen er minstens acht gebouwen verwoest en verschillende mensen gedood. Ze hebben ook een winkelcentrum gebombardeerd. Ze beweerden dat daar nazi’s zaten, wat uiteraard niet het geval was. Maar door de schokgolven zijn wel mensen in huizen in de buurt omgekomen.»

HUMO U hebt samen met andere vrouwen een strijdersgroep opgericht. Hebben jullie jezelf al moeten verdedigen?

RUDYK «We zijn nog steeds aan het trainen. We houden ons paraat, maar hier in Kiev hebben we voorlopig nog niet met de Russen te maken gehad.»

HUMO Hoe overleven vrouwen en kinderen daar?

RUDYK «De meesten stellen het behoorlijk. Eén op de tien winkels is nog open, ook kruideniers en apothekers. Als het luchtalarm afgaat, moeten ze de schuilkelders in. Veel mensen zijn natuurlijk gevlucht, maar de anderen slagen erin om te overleven. De overheid zorgt ervoor dat iedereen voldoende voedsel en water heeft.»

HUMO Kunnen jullie de opmars van de Russen naar Kiev vertragen?

RUDYK «Op dit moment lukt het om hen overal waar het mogelijk is terug te drijven. Ze proberen de stad te omsingelen, maar echt succesvol is hun strategie niet.»

HUMO Denkt u dat de diplomatieke onderhandelingen wel kunnen slagen?

RUDYK «Momenteel gaan de onderhandelingen vooral over hoe onze humanitaire konvooien de steden kunnen verlaten. Maar we zien dat president Poetin zijn woord niet houdt. Toch moeten we blijven onderhandelen en de burgers proberen te redden. Maar onderhandelen over een vredesakkoord? Daar is Poetin niet betrouwbaar genoeg voor, vrees ik.»

HUMO Denkt u dat hij chemische of biologische wapens zou durven in te zetten in Kiev?

RUDYK «Ik denk dat hij tot alles in staat is. Poetin is een oorlogsmisdadiger, niets zal hem tegenhouden. Hij heeft al geprobeerd om een chemisch ongeval te veroorzaken in de stad Soemi, waar ammoniak is gelekt in een chemische fabriek.»

HUMO De Europese Unie, de NAVO en Verenigde Staten steunen Oekraïne met bommen en wapens. Volstaat dat tegen de tanks en bommenwerpers van het Russische leger?

RUDYK «Wat we nodig hebben, is ofwel een no-flyzone, ofwel vliegtuigen. Ook een uitgebreid wapenarsenaal kan ons helpen.»

HUMO De Amerikaanse president Joe Biden zegt dat hij Oekraïne zal steunen met wapens, maar een no-flyzone wil hij niet installeren. Kan het derde grootste leger ter wereld gestopt worden met wapens en bommen?

RUDYK «We roepen het Westen op niet langer alleen maar toe te kijken. Het is tijd om ons te ondersteunen. We blijven de NAVO om een no-flyzone smeken. Dat is de enige manier waarop we deze oorlog kunnen winnen.»

HUMO Volgens de Verenigde Naties zijn al drieënhalf miljoen van uw landgenoten Oekraïne ontvlucht. Als de oorlog blijft duren, zal dat aantal stijgen tot tien miljoen. Vreest u voor een toename van racisme en discriminatie jegens Oekraïners?

RUDYK «Meestal worden vluchtelingen warm onthaald omdat het om mensen in nood gaat, zeker in buurlanden. Helaas weten we allemaal dat er problemen ontstaan zodra die vluchtelingen immigranten of buren worden. Dat zie je in elk land ter wereld en bij elke bevolkingsgroep. Daarom moeten we de oorlog zo snel mogelijk beëindigen, zodat de vluchtelingen terug naar huis kunnen. En daarom vragen we de NAVO om ons te helpen deze oorlog te winnen. Anders zullen miljoenen Oekraïense vluchtelingen zich moeten hervestigen in Europa.»

HUMO Tegelijk riskeren twaalf miljoen Oekraïners ontheemd te raken binnen de landsgrenzen.

RUDYK «Ik kom net terug van een overheidsoverleg waar we dat besproken hebben. We zoeken uit hoe we Oekraïners die terugkeren kunnen ondersteunen, en ook hoe we hen kunnen helpen als ze vluchten. Maar een goede oplossing voor vluchtelingen bestaat in feite niet: vluchten gaat altijd gepaard met pijn en angst.

»Op dit moment kunnen we helaas niet anders dan ons concentreren op de oorlog en die proberen te stoppen.»

HUMO Rusland gebruikt zware artillerie en hypersonische wapens. Sommige steden, zoals Marioepol, Charkov en Tsjernihiv, zijn haast volledig vernietigd. Vreest u een scenario zoals dat van de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny, die in 1999 met de grond gelijk werd gemaakt door de Russen?

RUDYK «Marioepol zal jammer genoeg hetzelfde lot beschoren zijn als Grozny. De stad is nú al zo hard getroffen. Driehonderdduizend mensen moeten er in onmogelijke omstandigheden overleven. Ze hebben geen water, geen eten, niets. Het is een voorbeeld van Poetins oorlogsmisdaden en het is de reden waarom wij zo hard ons best doen om hem tegen te houden, hem te beletten nog meer Oekraïense steden van de kaart te vegen.

»Het Westen heeft de voorbije acht jaar niets gedaan om Poetin tegen te houden, en dit is het resultaat. Toen Rusland de Krim bezette, keek de hele wereld gewoon toe, zonder ook maar iets te ondernemen.»

HUMO De meeste EU-landen willen niet weten van een embargo op Russisch gas. Is het niet wraakroepend dat Rusland zijn oorlog tegen Oekraïne financiert met Europees geld?

RUDYK «Niet alleen met Europees geld. Tot enkele weken geleden kocht de hele wereld Russisch gas en Russische olie. Rusland heeft dat geld bij elkaar gespaard om nu mijn bevolking en mijn kinderen te doden. De wereld draagt een grote verantwoordelijkheid door Rusland zo te sponsoren.»

HUMO Rusland gedraagt zich als een agressor die zijn slachtoffer verbiedt weerstand te bieden.

RUDYK «Dat is standaard Russisch gedrag. Herinner je de manier waarop Rusland oorlogen is gestart in Georgië, Kazachstan en Wit-Rusland: telkens duwt het zijn strijdkrachten naar voren en hoopt het dat de tegenstander geen weerstand zal bieden. Maar hier botst Poetin wél op weerstand. En ik kan je garanderen dat we ons zullen blijven verzetten, tot de laatste persoon, en tot de laatste soldaat.»

HUMO Zou president Volodimir Zelenski opgeven als Poetin chemische of biologische wapens gebruikt?

RUDYK «Wij zullen onze strijd nooit staken. We blijven vechten voor ons leven, voor onze vrijheid en voor alles wat we belangrijk vinden. We hebben al zo hard gestreden, al zoveel pijn geleden, al zoveel doden moeten begraven. We hebben al zoveel frustratie moeten doorstaan, maar we zullen niet opgeven.»