Humo sprak metEmmanuel André
‘Wil je de tweede golf tegenhouden? Hou de Antwerpenaren dan weg uit de rest van het land’
Wat voorafging: Antwerpen is uitgeroepen tot het nieuwe Molokai. De avondklok gaat in, mondmaskers moeten overal op. En in Brussel dreigt hetzelfde te gebeuren. Klinisch bioloog Emmanuel André (38), voormalig woordvoerder van het Covid-19-crisiscentrum en coördinator van het contactonderzoek, ziet een tweede golf van rampspoed op ons land aanrollen. Maar nog is het niet te laat: ‘Een nieuwe nationale lockdown zou een collectief falen zijn.’
Emmanuel André «Voor de eerste keer maken we een grote lokale uitbraak mee: in de tweede stad van het land, een kosmopolitische plek met veel economische bedrijvigheid. Het is geen toeval dat Antwerpen een broeihaard is. Maar de uitbraak houdt ook risico’s in voor de rest van het land. Ondanks alle maatregelen zullen we de epidemie niet tot die ene hotspot kunnen beperken.»
HUMO Een avondklok en mondmaskers volstaan niet, zei u op de RTBF. U hield een pleidooi voor minder bewegingsruimte voor de Antwerpenaren.
André «De maatregelen zijn erop gericht de epidemie binnen Antwerpen onder controle te houden, maar daarmee verhinder je niet dat het virus zich buiten de provincie verspreidt. Vandaar mijn voorstel om de bewegingsruimte te beperken tot de provincie. Ik stel ook voor dat we in Antwerpen systematisch testen. Op dit moment, met zoveel gevallen, is contactonderzoek voorbijgestreefd: het virus vermenigvuldigt zich exponentieel. Je moet tijd winnen en besmettingen opsporen.»
HUMO De kans is klein dat de Antwerpse burgemeester uw voorstel om zijn inwoners binnen de provincie te houden op applaus zal onthalen.
André «Uw vraag maakt duidelijk dat maatregelen die worden ingegeven door bezorgdheid om de volksgezondheid, een politieke lading krijgen. Dat zou niet mogen. Het probleem in Antwerpen mag niet worden verward met de moeilijke politieke toestand van ons land.»
HUMO Dat gebeurt nu al. Verscheidene Waalse kranten kopten na de Antwerpse lockdown: ‘Wallonië betaalt voor Vlaanderen’.
André «Dat is het gebruikelijke politieke spel in dit land. Maar wat zich vandaag in Antwerpen afspeelt, kan zich morgen in Gent, Leuven, Namen of Charleroi voordoen. We weten intussen dat geen enkele metropool immuun is voor het virus. In Brussel, bijvoorbeeld, heb je meer dan honderdduizend sans-papiers – dat zijn officiële cijfers. Waarmee ik aangeef: elke stad is kwetsbaar.
»De uitbraak in Antwerpen is hoogstwaarschijnlijk het gevolg van de terugkeer uit vakantie van gemeenschappen uit landen waar de epidemie nog volop woedde: India, Israël, Marokko. Enkele maanden geleden, tijdens de eerste golf, kwam het virus binnen via reizigers die de krokusvakantie in de Alpen hadden doorgebracht: bemiddelde, jonge, mobiele mensen. Telkens gaat het om een hoogrisicogebied in het buitenland.
»Het virus komt niet uit het luchtledige: het gaat over van mens op mens. Het verspreidt zich eerst via familie en kennissen, daarna tast het je sociale netwerk aan en ten slotte de rest van de bevolking.»
HUMO Zowel burgemeester Bart De Wever (N-VA) als gouverneur Cathy Berx (CD&V) alludeerde op een probleem van ‘politieke correctheid’: Sciensano en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid wisten al langer waar in Antwerpen de uitbraak zich precies voordeed, maar wilden die gegevens niet vrijgeven om bepaalde bevolkingsgroepen niet te stigmatiseren.
André «Ik ben een groot voorstander van transparantie. Als je transparant bent, kun je dingen uitleggen. Als je cijfers en resultaten achterhoudt, voed je twijfels en complottheorieën. Dan vermoeden mensen dat je een réden hebt om dingen achter te houden.
»In Antwerpen heb je hotspots die erg zichtbaar zijn: ze ontstaan binnen bepaalde bevolkingsgroepen. Dat geeft aanleiding tot stigmatisering. Maar het virus zal zich altíjd via sociale gemeenschappen verspreiden: het heeft geen zin om mensen met de vinger te wijzen.»
HUMO Iedereen was het er tot voor kort over eens dat de tweede golf zich in de herfst zou voordoen. Waarom is hij zo vroeg?
André «Het virus blijft ons verrassen. Ik had zelf voorspeld dat noordelijke landen een tweede golf konden verwachten: Zweden, de Verenigde Staten. Maar ook Israël. Al hield ik tegelijk rekening met meer optimistische theorieën die ervan uitgingen dat de warmte van de zomer het virus wel zou temperen.»
HUMO Wat niet juist bleek?
André «Dat weet ik nog niet zo zeker. Er gebeurden namelijk nog andere dingen: de veiligheidsmaatregelen werden versoepeld en mensen vertrokken met vakantie. Dat blijkt een grotere impact te hebben gehad dan de zomer.»
HUMO Was het dom om te versoepelen?
André «Het was het juiste moment: België was onder controle. Ook in andere Europese landen was de toestand weer stabiel. Je kon zonder gevaar voor de volksgezondheid reizen van het ene laagrisicogebied naar het andere. Nu is dat snel aan het veranderen: heel wat regio’s in Europa zijn weer hoogrisicogebied geworden, reizen is niet meer vanzelfsprekend. Dat moet je goed monitoren.»
HUMO De tweede golf zouden we met chirurgische precisie aanpakken, heette het. Zo chirurgisch lijken de maatregelen in Antwerpen niet.
André «Het doel is: zo snel mogelijk nieuwe brandhaarden blussen. Dat blijft zo, maar door een aantal factoren zitten we nu in een exponentiële fase. Dat is een mislukking, klaar. Ik heb altijd gezegd: ‘Een tweede golf is niet onvermijdelijk.’»
HUMO In Le Figaro zei u eind juni: ‘De tweede golf zal minder erg zijn.’ Dat valt nog te bezien.
André «Het móét minder erg zijn. Op dit moment staan we er nog altijd beter voor dan aan het begin van de eerste golf. Mogen we daarom tevreden zijn met hoe het in Antwerpen is gelopen? Nee. Waarschijnlijk hebben we te veel tijd verloren.»
HUMO Hoe dan?
André «Een epidemie trekt zich geleidelijk op gang: eerst gaat het langzaam, daarna almaar harder – vanaf het moment dat het reproductiegetal weer boven de 1 komt. En op een bepaald moment is het niet meer te houden: ça décroche.»
HUMO Oké, maar waaróm hebben we tijd verloren?
André «Ik heb de indruk dat het politiek moeilijk ligt om vroeg in te grijpen. Maar een epidemie is een race tegen de klok. Elke dag van uitstel is een verdubbeling van het probleem. Voor je het weet, kijk je tegen een verticale curve aan.»
HUMO Durft de politiek niet meer te beslissen?
André (zoekt naar zijn woorden)
HUMO U wil transparant communiceren, zei u net.
André «Dat zal ik doen. (Zwijgt en denkt lang na)»
HUMO Is de politiek bang voor verkiezingen?
André «Die heb je om de zoveel tijd in dit land. Nee, laten we het zo objectief mogelijk bekijken: we leven in een land met een minderheidsregering in beide delen van het land. In de landsdelen zijn de grootste partijen aan de macht die níét in de federale regering zitten. Dat maakt de politieke besluitvorming moeilijk: er is geen solidariteit tussen de verschillende machtsniveaus. Zo’n systeem werkt zolang je niet snel hoeft te beslissen. Maar als dat wél moet, zoals in elke crisis, remt het alles af.»
HUMO Wat hadden we moeten doen om de crisis te vermijden?
André «We moeten meer ambitie tonen in het oplossen van plaatselijke problemen. Op de plek waar de strijd plaatsvindt, moeten we alle middelen van het hele land inzetten. Of het nu Antwerpen is of een andere stad, we moeten er meteen met volle kracht tegenaan. Maar op dit moment hapert het nog. De kordate ingrepen die nodig zijn, blijven uit: de bewegingsruimte beperken, iedereen in een besmette zone testen.»
HUMO Wie houdt dat tegen? Ligt het aan de politiek of aan de Risk Assessment Group (RAG), het federale overheidsorgaan waar epidemiologen het risico voor de bevolking inschatten?
André «Het hapert bij de RAG, die de wetenschappelijke aanbevelingen moet opstellen voor de politiek. Daar wordt nog altijd over gediscussieerd.»
HUMO U hebt de RAG te behoudsgezind genoemd.
André «Meer dan eens.»
HUMO Ze hebben te lang getwijfeld over de mondmaskers, zei u.
André «En over testen.»
HUMO Uw collega Steven Van Gucht zetelt in de RAG. Hij zei dat u zich vergiste.
André (hoofdschuddend) «Wetenschappelijke aanbevelingen moeten in de eerste plaats het doel voor ogen hebben dat we willen bereiken. Dát is de taak van de RAG. De RAG hoeft niet alle moeilijkheden in kaart te brengen waarmee we onderweg te maken zouden kúnnen krijgen.»
HUMO Niet alleen politici, ook wetenschappers zijn bang om fouten te maken?
André «Iedereen mag bang zijn in deze crisis, maar dat mag het proces niet vertragen, integendeel: het zou de dingen moeten versnellen. Weet u waarvoor ik bang ben? Dat we de mensen te lang te veel beperkingen opleggen. Als we nú systematisch zouden testen en de bewegingsvrijheid op een bepaalde plek opschorten, is dat een ongemak. Maar dat ongemak is niets in vergelijking met de sociale, economische en psychologische impact die de huidige maatregelen op lange termijn zouden hebben. Er is meer moed nodig.»
Rechter en partij
HUMO Wat in Antwerpen níét heeft gewerkt, is het contactonderzoek. U was nationaal coördinator tot 8 juni, toen stapte u op. Hebt u de vlucht vooruit genomen?
André (zucht) «Na het hoogtepunt van de eerste golf was iedereen het erover eens dat we met contactonderzoek moesten beginnen, maar niemand bewoog: het federale niveau keek naar de regio’s, de regio’s keken naar het federale niveau. Wie was bevoegd? Toen heb ik gezegd: ‘Ik doe het.’ Ik behoorde noch tot het ene, noch tot het andere niveau, en bovendien had ik ervaring met dergelijke projecten voor de Wereldgezondheidsorganisatie in Congo. Dus ik zou het contactonderzoek opstarten – in mijn eentje, boven op de vijf andere taken die ik al had, zonder een kabinet achter me. Dat was de deal. En toen ik begin juni als coördinator vertrok, wás er een systeem – al was het niet volmaakt.»
HUMO Niet volmaakt? In een enquête van huisartsenvereniging Domus Medica waren de antwoorden van 150 artsen eensluidend negatief.
André «Het systeem is snel ontwikkeld, met als gevolg dat je nog wel wat manco’s had: we bereikten niet alle besmette personen. We hadden te weinig capaciteit om alle informatie te analyseren.»
HUMO Er was geen casemanager, bedoelt u?
André «Er was niemand die specifieke gevallen opvolgde, maar we misten ook een verantwoordelijke voor specifieke locaties. Als iemand positief test, moet je zo snel mogelijk zijn contacten laten testen: dát doet een casemanager. Maar als je op een bepaalde plek veel besmette mensen hebt, moet je die besmetting ook ruimtelijk in kaart brengen en aan de alarmbel trekken.»
HUMO Waarom gebeurde dat niet?
André «De gegevens werden verzameld en opgestuurd naar Sciensano, de wetenschappelijke overheidsinstelling die de epidemie opvolgt. Als zij het algemene overzicht beter had bewaard, hadden we de problemen op bepaalde plekken kunnen zien aankomen.»
HUMO Nog een ander manco: de mensen die de telefoons van het contactonderzoek bemannen, zijn daar niet voor opgeleid. Het zijn doorgaans medewerkers van callcenters. Hebt u hen aangeworven?
André «Nee. De contracten gingen via de regio’s of de vzw Smals.»
HUMO U ging geregeld in de clinch met de vzw Smals. Gedelegeerd bestuurder Frank Robben had het over heftige discussies.
André «Toen ik werd aangesteld als coördinator van het contactonderzoek, werd beslist dat de vzw Smals verantwoordelijk zou zijn voor de informatica. Dat was een politieke keuze (Smals doet alle elektronisch informatiebeheer in de sector van volksgezondheid en sociale zekerheid, red.). Smals had zijn vaste werkwijze, die niet diametraal tegengesteld was aan die van de experten, maar wel erg eenzijdig: ze zagen alles door de ogen van informatici. Terwijl testing and tracing een multidisciplinair gegeven is. Het is méér dan informatie uit een databank halen, je moet ook proberen het gedrag van mensen te begrijpen.
»Op een bepaald moment was er geen dialoog meer tussen informatici en experten. En ik moest vaststellen dat ik geen invloed meer had op de keuzes die Smals maakte.»
HUMO Frank Robben is een machtig man. Hij heeft de Kruispuntbank en het eHealth-platform ontworpen, hij heeft – in uw woorden – ‘het monopolie op alle gezondheidsdata’ in dit land. Was hij te machtig?
André «Hij is het prototype van de topambtenaar. Elk informatiesysteem bij Volksgezondheid of Sociale Zekerheid gaat door zijn handen.
»Aan het contactonderzoek is een debat over privacy voorafgegaan: de Liga voor Mensenrechten en Amnesty International vonden het verzamelen van persoonlijke informatie te ver gaan. Uiteindelijk hebben we hen ervan kunnen overtuigen dat we geen misbruik van die informatie zouden maken. Maar de rol van Frank Robben bleef hen dwarszitten. Robben is, zoals u weet, ook lid van de Gegevensbeschermingsautoriteit (de vroegere Privacycommissie, red.) – hij is rechter en partij. Er is geen controle op zijn doen en laten.»
HUMO Met Robben moest u een contacttracingapp ontwikkelen. Dat lijkt me niet eenvoudig.
André «Toen ik de opdracht kreeg, ging ik ervan uit dat ik een team zou kunnen samenstellen, dat ik een budget zou krijgen om een coherente strategie te ontwikkelen. Het één noch het ander is gebeurd. Het federale niveau en de regio’s discussieerden voortdurend over het geld: wie gaat dit betalen? Maar als je nu ziet wat de tweede golf dreigt te kosten, tussen de zeven en eenentwintig miljard euro, word je wanhopig: waarover hebben ze in hemelsnaam zoveel ruzie gemaakt? Toen ging het écht niet over miljarden. Maar zonder budget kun je niet werken. En zonder communicatiebeleid ook niet. Het enige wat naar buiten kwam, was: ‘Het werkt niet.’ En: ‘Het strookt niet met de regels van de privacy.’ Er was geen enkel positief, bezielend bericht.»
HUMO Nu heb je wel spotjes op de televisie.
André «Intussen wel, ja.»
HUMO Viktor Verhulst spreekt er eentje in. Hij was een opgemerkte gast op het feestje van Conner Rousseau (SP.A).
André « Verkeerd voorbeeld: spijtig.»
Meneer ontslag
HUMO U was welgeteld één maand coördinator van het contactonderzoek. Noemt u dat een mislukking?
André «Ik beschouw het als een succes dat ik iets heb opgestart. Oké, het systeem kon beter, maar die verbeteringen worden nu aangebracht. Dat zie je in Antwerpen, waar het contactonderzoek van bovenaf gebeurt, maar ook van onderop – door de huisartsen. Zo moet het, onderzoekers en huisartsen vullen elkaar aan: il faut aussi du bottom-up. Een epidemie bedwing je niet met louter gegevens uit een databank. Je moet ook rekening houden met het sociale aspect.
»Sinds januari leef ik in een hels ritme, met vergaderingen die om halfzeven ’s ochtends beginnen en om elf uur ’s avonds eindigen. Zeven op zeven. In een opstartfase kun je dat nog combineren, maar het kan niet blijven duren: verantwoordelijke voor de nationale referentielabs, lid van de GEES (de groep die de exitstrategie bepaalt, red.), woordvoerder, coördinator van het contactonderzoek én betrokken bij de ontwikkeling van een vaccin. Het is trouwens ook gevaarlijk dat de veiligheid van een land berust op mensen die zo hard werken. Maar is het een persoonlijk echec? Ja. Ik heb niet de strategie kunnen ontwikkelen die ik voor ogen had. De politiek heeft in mijn plaats beslist. Hopelijk hebben ze nu iemand op mijn plaats neergezet die meer spoort met de politiek.»
HUMO Karine Moykens is lid van de raad van bestuur van de vzw Smals.
André «Ik ken mevrouw Moykens niet. Ik ga haar dus ook niet beoordelen.»
HUMO Het was de tweede keer dat u opstapte. Eerst als woordvoerder, daarna als coördinator. In de Franstalige pers noemt men u inmiddels Monsieur Démission – ‘Meneer Ontslag’.
André «Een bepaald deel van de Franstalige pers.»
HUMO U riposteerde dat u nooit ontslagen bent omdat u nooit een contract hebt gehad.
André «Alles wat ik doe, doe ik op vrijwillige basis. Ik probeer me nuttig te maken op domeinen waar ik een leemte zie, waar behoefte is aan invulling. Maar mijn tijd is beperkt. In deze crisis zijn veel mensen uit mijn omgeving door het ijs gezakt: burn-out. Op. Wat is het beste: je limiet erkennen voor het te laat is, of je laten meevoeren op een golf die je van jezelf vervreemdt?»
HUMO Was er ook een limiet op de samenwerking tussen politiek en wetenschap?
André «Er komt veel samen: een diepe crisis en grote mediabelangstelling. Zelfs als het goed gaat, stookt de media politici en experts tegen elkaar op.»
HUMO Een minister-president heeft u er – anoniem – van beschuldigd in april het rapport van de GEES te hebben gelekt. Was het de Vlaamse minister-president, Jan Jambon (N-VA)?
André «Nee, een Franstalige. Dat is wat moeilijker om te raden: je hebt er drie (lacht).»
HUMO Pierre-Yves Jeholet (MR), minister-president van de Franse Gemeenschap?
André «Politici hebben het zelf laten lekken. En dan hebben ze het maar in de schoenen van de experts geschoven, van wie ik de jongste was. Maar dat zijn politieke spelletjes. Dat raakt me niet.»
HUMO Uw collega bij de GEES, Erika Vlieghe, is door zo’n spelletje wel midscheeps getroffen. Jambon citeerde haar verkeerd, en ze besloot niet meer naar de Nationale Veiligheidsraad te gaan. Heeft de politiek haar gebroken?
André «Gebroken? Het besluit van Erika Vlieghe om niet meer in de Nationale Veiligheidsraad te zetelen is net een teken van kracht. Als íémand in deze crisis altijd trouw aan zichzelf is gebleven, is zij het wel. Tegelijk was ze, als wetenschapper, niet te beroerd om haar handen uit de mouwen te steken. Maar dat geeft politici niet het recht onwaarheden te verkondigen over je advies. Als je dan zegt: ‘Hier doe ik niet meer aan mee,’ blijf je overeind. Dan heb je meer persoonlijkheid dan een politicus.
»Het is geen gevecht om de macht. Het gaat om geloofwaardigheid.»
HUMO U hebt geen opleiding genoten als professioneel communicator. Waarom bent u woordvoerder van deze crisis geworden?
André «Op een dag kreeg ik telefoon van het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD, red.): of ik zin had om woordvoerder te zijn. Vreemd, vond ik. In vorige crises had je doorgaans één commissaris, een doorgewinterde wetenschapper die het woord voerde. Nu zouden het er twee zijn: Steven Van Gucht en ikzelf. Ik snapte niet waarom men aan mij dacht: ik was jong en weinig bekend. Maar vermoedelijk wilde men een evenwicht creëren tussen Sciensano en de nationale referentielabs, tussen Nederlands- en Franstaligen. Ik dacht: ‘Dat kan ik niet weigeren.’
»Maar simpel was het niet. Elke dag moesten wij de cijfers van de crisis bekendmaken en beslissingen toelichten, terwijl we geen deel uitmaakten van het beslissingsproces. Toen de curve weer afvlakte, dacht ik: ‘Ik keer terug naar mijn lab.’»
HUMO Voelde u zich gebruikt?
André «Een woordvoerder wordt altijd gebruikt. Dat is zijn taakomschrijving (lacht).»
Geen superheld
HUMO U zal altijd worden herinnerd voor het moment dat u brak toen u de dood van een twaalfjarig meisje aankondigde. Was het te persoonlijk geworden?
André «Dat is het altijd voor me: in alles wat ik doe, zit een groot deel van mezelf. Het is ook moeilijker de dood van één persoon te melden dan een cijfer waarachter meerdere doden schuilgaan. Toen ik net een halfuur woordvoerder was, moest ik zestig journalisten vertellen dat ons land zijn eerste coronadode had: een oudere vrouw. Ga er maar aan staan. Maar een meisje van twaalf is natuurlijk nog wat anders: dat komt heel dichtbij.»
HUMO U hebt zelf drie jonge kinderen.
André «Een beetje jonger dan dat meisje. De regel is: hoe jonger je bent, hoe beter je tegen deze infectie bent beschermd. Maar dat is statistiek, de werkelijkheid is anders. We hebben laatst een soortgelijk geval gehad met een kind van drie.»
HUMO Er is nu ook een zwaar zieke Belgische coronababy van tien maanden oud.
André «Daar geef ik geen commentaar op: ik beschik niet over alle informatie. (Zwijgt) In andere landen heb je heel wat besmette kinderen, ook baby’s. Moeders hebben tijdens hun zwangerschap ook corona op hun kindjes overgedragen. Dat zie je steeds meer, omdat de aantallen zo hoog zijn.
»Ik ben geen superheld: als je zo lang zo hard werkt, is het niet abnormaal dat je er even door zit. Maar dat soort momenten is niet richtinggevend voor belangrijke beslissingen in mijn leven. Ik beslis pas op het moment dat ik mijn hoofd weer heb opgericht. Dan stel ik mezelf de vraag: ‘Ben ik nog waar ik hoor te zijn?’
»Nu wil ik vooral weer mijn rol opnemen als arts in het nationaal referentielab. Daar heb ik lang geleden voor gekozen, daar zal ik ook na de crisis te vinden zijn: ik wil blijven pendelen tussen ziekenhuis en research. Daar zit mijn passie. Mensen die me al een politiek mandaat zagen opnemen, moet ik teleurstellen.»
HUMO Geen Ecolo voor u?
André «Nee (lacht). Ik blijf doen wat ik het liefst doe.»
HUMO Voor heel wat toppolitici zijn Marc Van Ranst en u te politiek. Dat lieten ze een paar weken geleden, opnieuw anoniem, in de krant weten.
André «Politici die kwaadspreken over mensen omdat ze ‘te politiek’ zijn: sta me toe dat bizar te vinden. Ook vóór deze crisis was ik al een geëngageerde burger. Ik maak deel uit van het wijkcomité in Schaarbeek. Als het enigszins kan, rijd ik met de fiets naar het werk in Leuven. Ik ben opgegroeid in Afrika, ik heb gewerkt in Afrika, één van mijn beste vrienden heeft een donkerdere huid dan ik. Uiteraard ben ik tegen racisme.»
HUMO En vóór Black Lives Matter.
André «Ik heb sympathie voor bewegingen die opkomen voor de onvervreemdbare rechten van alle mensen. Ook in een pandemie heeft het zin gelijkheid na te streven: de sociale gemeenschappen die je uitsluit, zullen het hardst worden getroffen en een gevaar vormen voor de volksgezondheid. Oké, dat is een opinie. Maar ik heb het recht me uit te drukken, zoals elke andere burger.»
HUMO U blijft een laboratoriumrat?
André (zucht) «Die omschrijving blijft me achtervolgen. Ik ben een wetenschapper die zich engageert: un scientifique plutôt debout qu’ assis, ik sta meer dan dat ik achter mijn microscoop zit. Ik zeg niet dat ik nóóit in de politiek zal stappen: misschien ben ik over twintig jaar wel schepen van Sport in Schaarbeek. Maar op middellange termijn? Nee, geen sprake van.»
HUMO In het Leuvense Rega-instituut, waar u werkt, zoekt men naarstig naar een vaccin tegen het Covid-19-virus.
André «Het kandidaat-vaccin is inmiddels getest op proefdieren. Het bleek erg effectief. In de winter beginnen ze aan de klinische studies, maar ik ben ervan overtuigd dat ze iets goeds in handen hebben. Niet dat ze als eersten zullen komen: anderen staan, met de steun van multinationals, al een eind verder. Een vaccin kost een hoop geld.»
HUMO Betalen de multinationals niet mee in Leuven?
André «Alles komt van de universiteit.»
HUMO En Bill Gates.
André «Internationale onderzoeksprogramma’s kunnen beurzen krijgen van mensen als Bill Gates en instellingen als de Europese Unie. Dat zijn gebruikelijke financieringskanalen. Het Leuvense vaccin zal iets later op de markt komen, maar ik ben ervan overtuigd dat het er wel langer zal blijven. De immuunrespons die het kandidaat-vaccin veroorzaakt, is aanzienlijk: het effect duurt langer dan dat van de antilichaampjes, die na verloop van tijd weer verdwijnen. Het mobiliseert het hele menselijke afweersysteem. Eén dosis zou voor lange tijd kunnen volstaan. De vaccins die sneller op de markt komen, zul je waarschijnlijk geregeld moeten inspuiten.»
HUMO Wanneer verwacht u de eerste vaccins?
André «In de loop van het komende jaar zullen we er een heel aantal zien.»
HUMO Wat staat er tot dan nog te gebeuren, in de rest van het vermaledijde jaar 2020?
André «Er zullen nog veel positieve gevallen opduiken, verspreid over het hele land. Maar het aantal clusters wordt kleiner, en hopelijk worden ze niet meer problematisch. Antwerpen moet een groot alarmsignaal zijn: we hebben niet snel genoeg gereageerd. Dat mag niet meer gebeuren.»
HUMO Maken we nog zo’n noodtoestand als in maart mee?
André «We weten hoe we het onder controle kunnen krijgen, we weten hoe we het kunnen voorkomen. En toch zouden we het laten gebeuren? Ça ne va pas, hein. Een tweede nationale lockdown zou een collectief falen zijn.»
