'Wil je echt gelukkig worden? Stop met nieuws volgen'

Media Dry January? Probeer ook eens om, behalve zonder alcohol, dertig dagen zonder nieuws te leven, raadt Rolf Dobelli iedereen aan. In zijn boek 'Het nieuwsdieet' legt de Zwitser uit waarom hij in 2010 radicaal is gestopt met het volgen van de actualiteit. 'Ik voel me rustiger en gelukkiger. En ik mis niks.'

Zeg uw dagbladabonnementen op, boycot journaals op tv en verwijder apps als Facebook en Nu.nl van uw telefoon, zo luidt het advies van Rolf Dobelli. Probeer het eens: dertig dagen doorbrengen zonder nieuws. Volgens de Zwitserse bestsellerauteur en zakenman zult u niets belangrijks missen, maar gaat de kwaliteit van uw leven er merkbaar op vooruit.

Dobelli spreekt uit ervaring. Zelf stopte hij in 2010 met het volgen van de actualiteit. 'Wat als een experiment begon, is nu een levensfilosofie', zegt hij in de lobby van een Amsterdams hotel. Dobelli is in Nederland om zijn boek 'Het nieuwsdieet' te promoten. Het essay waarop de bundel voortborduurt, ontving eerder lof van onder meer de Britse krant The Guardian en van Rob Wijnberg, oprichter van De Correspondent.

'Tot mijn 44ste verslond ik het wereldnieuws', zegt Dobelli. In zijn puberteit bracht de Zwitser de zaterdagen niet op het sportveld of met meisjes door, zoals zijn vrienden, maar in de bibliotheek van Luzern. Hangend boven de leestafels spelde hij daar de kranten. 'Ik was een junkie. Al helemaal toen het internet in de jaren negentig opkwam en nieuws altijd en overal gratis beschikbaar was.' Enkel sportberichten sloeg hij over.

Het roer omgegooid

Ondanks de tienduizenden uren die hij aan nieuws had gespendeerd, concludeerde Dobelli in 2010 dat hij de wereld niet beter was gaan begrijpen. 'En dus gooide ik het roer om en kapte ik rigoureus met nieuws. In het begin had ik voortdurend het gevoel dat ik iets miste, dat moet ik toegeven. Maar nu weet ik niet beter.'

De eerste dertig hoofdstukken van 'Het nieuwsdieet' beslaan redenen om Dobelli's voorbeeld te volgen. Niet ieder argument is even overtuigend en sommige delen missen nuance. Zo scheert de Zwitser traditionele kwaliteitsmedia over één kam met online media als Facebook. Ook beweert hij dat nieuws creativiteit doodt en terrorisme in stand houdt. Het sterkste wapen van terroristen is angst, schrijft Dobelli, en die vrees wordt met berichten over aanslagen aangewakkerd.

- Welke vruchten plukt u van uw nieuwsloze bestaan?

Dobelli «Het belangrijkste voordeel is dat ik me gelukkiger voel. Ik ervaar minder onrust, laat me niet langer meeslepen door de negativiteit van nieuws. Een oorlog, natuurramp of hongersnood: het gros van de berichten stemde me droevig en wanhopig. En dat terwijl ik op bijna niets van wat ik hoorde of las, invloed kon uitoefenen.

»Tijdsbesparing is een tweede plus. Nieuwsconsumenten lezen zestig tot negentig minuten per dag. Dat komt neer op een maand per jaar.' Verspilde tijd, vindt de auteur. 'De actualiteiten zijn totaal irrelevant, heb ik ontdekt. Nieuws is hoogstens vermakelijk. Sla de kranten van tien jaar terug er eens op na. Je zult zien dat vrijwel geen enkel bericht invloed heeft gehad op jouw persoonlijke bestaan, op je familie, welzijn of carrière.»

En als er echt iets belangrijks gebeurt, heeft Dobelli ervaren, dan komt dat je vanzelf ter ore.

Dobelli «Zo weet ik dat er iets groots in het Midden-Oosten is gebeurd: ik zag vanochtend de voorpagina van The New York Times in de ontbijtzaal en jij vraagt er nu naar. Niet dat die kwestie onontbeerlijk is; niets wezenlijks zal veranderen, waarschijnlijk heeft de liquidatie van die Iraanse generaal geen invloed op het langetermijnbeleid van de VS. Ik ben geïnteresseerd in verbanden en ontwikkelingen, niet in losse nieuwsgebeurtenissen.»

De uren die Dobelli voorheen met zijn neus in de krant doorbracht, spendeert hij nu aan zelfstudie. Iedere paar maanden zet hij zijn tanden in een nieuw onderwerp, zoals de migratieproblematiek of de economie van China. Daarover neemt hij bundels van deskundigen door, hij bekijkt documentaires en volgt cursussen online.

Dobelli «In plaats van de breedte ga ik de diepte in. Lange artikelen en essays in tijdschriften als The New Yorker, Foreign Affairs en The Economist lees ik wel. Voor alle duidelijkheid: met nieuws bedoel ik korte berichten van een paar honderd woorden, waarin breaking feitjes of meningen worden opgesomd. Die zijn onzinnig, het is hapsnap. Over Syrië kun je duizenden stukjes lezen en nog steeds niet begrijpen wat er nu precies aan de hand is. De situatie is daar simpelweg te complex voor.»

Verrot systeem

Dobelli's boek is niet bedoeld als kritiek op journalisten.

Dobelli «Het systeem is verrot. Dat wat wordt gezien als nieuws is aan inflatie onderhevig. Al helemaal sinds de opkomst van het internet moet het nieuws korter zijn, sneller, sappiger opgeschreven. Mensen klikken graag op sensationele en schokkende berichten en de pers, die financieel onder druk staat, weet dat. Om te overleven moeten journalisten makkelijk verteerbare, maar oppervlakkige snacks aanbieden.»

Zijn eigen analyse doet de schrijver denken aan een ander belangrijk voordeel van zijn nieuwsstop.

Dobelli «Ik verlies mijn concentratie niet meer als ik langere teksten lees. Nieuwsconsumptie verandert geleidelijk de structuur van je brein: je traint de delen die gericht zijn op het doornemen van kleine brokjes informatie. Vóór 2010 raakte ik na drie bladzijdes afgeleid.»

Staatshoofden die elkaar de hand schudden, economische sectoren die groeien of krimpen, een groep verontwaardigde mensen: volgens Dobelli is het ruis.

Dobelli «Toegegeven, in 'Het nieuwsdieet' ben ik zeer zwart-wit. Natuurlijk zitten er parels tussen het nieuws, inhoudelijk goede, lange artikelen die wel degelijk blijvende impact hebben op jouw leven. En ja, een andere zwakte van mijn aanpak is dat ik tijdens verkiezingen stem op de partij die ooit goed aansloot bij mijn wereldbeeld, zonder dat ik weet of zij haar politieke koers heeft veranderd. Maar die nadelen wegen voor mij niet op tegen de gigantische voordelen.»

Twee specifieke vormen van journalistiek zijn volgens de Zwitser wel onmisbaar: onderzoeksjournalistiek om misstanden te onthullen en de machthebbers te controleren. En hij noemt 'verklaringspublicistiek', wat hij uitlegt als achtergrond, verdieping en het aandragen van oplossingen.

Dobelli «Het probleem is dat beide uitzonderingen complex zijn. Een onderzoeksjournalist kan zo weken of zelfs maanden met een verhaal bezig zijn. Het is kostbaar om lange en grondige journalistieke artikelen te maken. Beide vormen van journalistiek vergen kennis van zaken. En interesse van de consument. En aan geld en concentratie schort het op dit moment.»

- Waarom geeft u eigenlijk interviews aan die verschrikkelijke kranten?

Dobelli (grinnikt) «Een goeie vraag. Waarop ik een goed antwoord heb. Het moet natuurlijk van mijn uitgever, maar de beste manier om mijn doelgroep bereiken is door te praten met nieuwsmedia. Waarschuwingen voor rokers staan toch ook op het sigarettenpakje?»

Het nieuwsdieet, omgaan met de overload aan informatie, Rolf Dobelli. Spectrum, 208 blz., € 18,99.

Wie is Rolf Dobelli?

De Zwitser Rolf Dobelli (Luzern, 1966) studeerde filosofie en bedrijfskunde en is zakenman en auteur. Hij werkte voor Swissair en schreef columns voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung, Die Zeit en Stern. Ook was hij presentator van programma's op de Zwitserse tv.

Zijn boeken 'De kunst van het heldere denken' (2012) en 'De kunst van het verstandige handelen' (2013) groeiden uit tot internationale bestsellers. Zijn meest recente bundel, 'Het nieuwsdieet', is afgelopen week in het Nederlands verschenen.

© Trouw