Woelig 2019: Malaria krijgt motorcrosser Stefan Everts niet klein

Door een agressieve malaria-aanval belandde Stefan Everts eind vorig jaar in coma. Twee weken lang hing zijn leven aan een zijden draadje. De tienvoudige wereldkampioen motorcross ploeterde er op miraculeuze wijze doorheen, maar zijn revalidatie verliep met horten en stoten.

'De dokters gaven me exact nul procent kans: niemand had ooit zoiets overleefd'

STEFAN EVERTS «2019 is veruit het moeilijkste jaar uit mijn leven geworden. Als motorcrosser heb ik zware crashes en blessures meegemaakt, maar dat is niets vergeleken met wat ik nu nog altijd moet doorstaan. Ik ben het gewoon om na een operatie vooruit te kijken en doelen te stellen: ‘Dán wil ik weer beginnen te trainen, op die dag wil ik er opnieuw staan.’ Maar dit keer moest ik mijn plannen voortdurend bijstellen en dat maakte het mentaal erg zwaar. Het voelt alsof ik al een jaar aan het strompelen ben – want lopen kun je het niet noemen – in een donkere tunnel waarvan het einde nog lang niet in zicht is. Ik probeer nu te aanvaarden dat het nog minstens een jaar langer zal duren.»

HUMO Je raakte besmet met malaria tijdens de Vier uur van Lubumbashi, een motorrace in Congo. Hoe kon dat gebeuren?

EVERTS «Ik had geen malariapillen geslikt, omdat de organisator van de race had gezegd dat dat niet nodig was. De Afrikanen slikken die pillen alleen maar als ze zich ziek voelen. Dan werken ze nog perfect.

»Een jaar eerder waren we in Kenia op vakantie geweest, bij Belgen. Die lachten ons uit omdat we malariapillen hadden genomen.»

HUMO Heeft je topsport- mentaliteit je niet een beetje genekt? Het idee van ‘mij overkomt niets’?

EVERTS «Neenee, ik was er wel degelijk mee bezig. De eerste dag heb ik onmiddellijk muggenmelk gevraagd en daar heb ik me elke avond mee ingesmeerd. Ik droeg ook voortdurend lange mouwen en een lange broek.»

HUMO Naar verluidt voelt ex-crosser Thierry Klutz zich schuldig, omdat hij je heeft overtuigd om deel te nemen.

EVERTS «Dat is niet nodig. Ik heb me tijdens die race geweldig geamuseerd. Ik was niet meer zo in vorm als vroeger, maar net daarom heb ik extra genoten van het afzien.

»2018 was mijn eerste sabbatjaar: ik wilde me toeleggen op de carrière van mijn zoon Liam, die talent heeft als crosser en op zijn 15de stilaan in de fase van de waarheid komt. De jaren voordien was ik teambaas bij KTM en Suzuki. Als ik die job niet had stopgezet, zou ik wellicht nooit naar Congo zijn gegaan. Maar wat heb je aan dat idee? Blijkbaar moest het zo zijn. Het lot heb je niet in de hand.»

HUMO Kun je beschrijven wat malaria met je lichaam doet?

EVERTS «Het begon pas enkele weken na mijn thuiskomst. In het begin voelde het aan als een griep, maar het werd steeds erger. Ik zweette drie T-shirts per nacht vol, kreeg koude rillingen over mijn rug, en op den duur ging mijn lichaam volledig in kortsluiting. Het stomme is dat wij de link met malaria niet legden – ik was die reis eigenlijk alweer vergeten. Daardoor hebben we veel tijd verloren, want het duurt even voor de ziekte echt uitbreekt. Als we twee dagen eerder naar het ziekenhuis waren gegaan, was het veel minder erg geweest. Nu hebben die parasieten de vrije baan gekregen om zich razendsnel te vermenigvuldigen in mijn bloed, en organen zoals mijn lever en nieren aan te vallen.

»In het ziekenhuis brachten ze me bijna onmiddellijk naar intensive care. Daar verslechterde mijn toestand uur na uur, waarop de dokters beslisten om me in coma te brengen. Mijn vrouw kreeg te horen dat er kans was op hersenschade, en dat mijn toestand maar niet stabiel werd. Die eerste twee, drie dagen kreeg ze de ene dreun na de andere. Het moet voor haar verschrikkelijk zwaar zijn geweest.»

HUMO Hoe was het om uit de coma te ontwaken?

EVERTS «Verwarrend. Ik heb twaalf dagen in coma gelegen en de twee weken nadien beleefde ik in een waas, mede door de zware medicatie. Ik voelde me verschrikkelijk ellendig. Soms zat ik minutenlang als een zombie voor me uit te staren en dacht ik: steek me maar in een gesticht.

»De maand december is heel confronterend voor mij, omdat ik die akelige periode opnieuw beleef. Ik hoor de kerstliedjes weer die ze een jaar geleden ook op de radio speelden toen ik daar op die kamer lag.»

HUMO Dat je het overleefd hebt, wordt door dokters een medisch wonder genoemd.

EVERTS «De dokters gaven me exact nul procent kans, omdat ik al 33 procent malaria in mijn bloed had. Ze hebben het opgezocht: niemand had zoiets ooit overleefd. Die boodschap was zowat het eerste dat ik te horen kreeg toen ik weer bij mijn positieven was. Dat kwam heel hard binnen. Bij het eerstvolgende bezoek van vrienden en familie ben ik emotioneel gekraakt. Op dat moment dacht ik dat ik hen nooit meer zou zien.

»Dat ik nog leef, dank ik waarschijnlijk aan mijn sportlijf. Na mijn carrière ben ik mezelf goed blijven soigneren, en mentaal ben ik altijd een keikop geweest. Als motorcrosser beeldde ik me in dat ik een steen was die ze nooit kapot zouden krijgen. Dat was mijn truc om harder te zijn dan de rest, en het heeft me ook dit keer geholpen.»

HUMO Na de coma moest je wekenlang revalideren in Pellenberg. Nadien vreesden de dokters dat ze je beide voeten en handen zouden moeten afzetten.

EVERTS «Voorlopig hebben we het kunnen beperken tot acht tenen: drie aan mijn linkervoet en vijf aan mijn rechter. In het begin werden mijn handen en voeten twee keer per dag verzorgd, telkens een behandeling van anderhalf uur. Nu is dat nog een kwartier per dag. Mijn handen zijn gelukkig helemaal genezen, maar de botinfarcten aan mijn voeten blijven voor pijn en infecties zorgen.»

HUMO Waarom zeg je ‘voorlopig’?

EVERTS «Omdat niemand me kan garanderen dat er niet nog meer weg moet. Mijn laatste operatie was eind oktober. Er moest nog een teen weg aan mijn linkervoet, en mijn rechter moest ook opnieuw ‘opgekuist’ worden. Daarna kwam er een infectie op die wond, waardoor ik maandenlang twee soorten antibiotica moest nemen.»

HUMO Aan je rechtervoet heb je geen tenen meer. Kun je daar nog mee stappen?

EVERTS «Ja, maar dat voetkussen is zo gevoelig dat het een heel pijnlijke affaire is. Bij elke stap gaat er een pijnscheut door mijn lijf. Langer dan vijf minuten rechtstaan is een hel. Ik heb dit jaar geen dag zonder pijn gekend. Dat vreet echt aan me, vooral omdat ik geen beterschap voel ten opzichte van begin dit jaar. De dokters kunnen me ook niet vertellen wanneer het zal verbeteren. Misschien wel nooit.

»We hebben overwogen om die rechtervoet nog verder te laten amputeren, zodat ik tenminste pijnvrij zou kunnen leven. Maar de dokters vrezen dat dat het probleem verlegt. Met zo’n stomp wordt het ook nog moeilijker om te stappen. Daarom zijn we op zoek naar aangepaste schoenen die de pijn wat kunnen verzachten. Het is pionierswerk. Ik heb geen suikerziekte, zoals de meeste andere patiënten met dit soort problemen.»

HUMO Wat was je zwaarste moment van het jaar?

EVERTS «Toen ik na de zoveelste amputatie in het ziekenhuis lag, zeiden mijn vrouw en kinderen dat ik raar deed. De dokters hadden me aan de fentanyl gehangen, een pijnstiller, nog zwaarder dan morfine. Daardoor zat ik als een gelukkige mens grappen te maken, terwijl ik me ellendig voelde. ‘Stop maar met die fentanyl,’ zei mijn vrouw. Ze hebben dat zo abrupt afgebouwd dat ik moest afkicken als een drugsverslaafde. Dat waren de moeilijkste dagen van het jaar. Ik werd depressief en zag het even niet meer zitten. Ik stond erop om even naar huis te kunnen gaan. De verpleegsters raadden me dat af, maar ik heb het toch gedaan, anders was het misschien niet goed gekomen. Sindsdien slik ik zo weinig mogelijk medicatie, de pijn is toch dezelfde.»

HUMO Kijk je nu anders naar het leven?

EVERTS «Ik ben gekalmeerd. De wervelwind die non-stop door het leven raasde, is een briesje geworden. Ik sta veel meer stil bij de kleine dingen des levens, waar ik vroeger geen oog voor had. Ik ben ook minder streng voor mijn kinderen en maak me niet zo snel meer boos. Dat is misschien het enige goede dat dit jaar me heeft gebracht: wat meer rust en relativeringsvermogen. Als sporter had ik een nogal groot ego en stond alles in het teken van mijn carrière. Ik besef nu dat dat allemaal niet zo vanzelfsprekend was. De manier waarop mijn vrouw en kinderen me hebben bijgestaan, daar doe ik mijn hoed voor af.»

HUMO Hoe moeilijk is het voor jou om dat krachtige sportlijf van weleer kwijt te zijn?

EVERTS «Toen ik uit de coma ontwaakte, was ik 10 kilo kwijt, vooral spiermassa. Ik was een dweil. Nadien heb ik wel probeerd om dat weer een beetje op te bouwen, maar die malaria heeft er flink ingehakt. Mijn vroegere lijf komt niet meer terug. Ik ben ook al 47, je kunt niet anders dan dat aanvaarden. Maar ik wil me niet laten gaan. In de zetel liggen brengt niks op. Daarom verbijt ik de pijn en ga ik zoveel mogelijk naar buiten. Ik focus me weer wat meer op de gin die ik in 2017 heb uitgebracht, en ik tracht Liam zo goed mogelijk te begeleiden. Verder fiets ik geregeld. De laatste weken had ik daar weinig energie voor, door de antibiotica, maar straks wil ik opnieuw met Liam kunnen mountainbiken. Mijn grootste doel is ooit weer pijnvrij worden.»

HUMO Waren er dit jaar ook mooie momenten?

EVERTS «Als ik naar het turnen van mijn dochter Mylee ga kijken of naar de cross van Liam, overvalt me soms het besef dat ik dat normaal niet meer had kunnen meemaken. Die gedachte verdringt de frustraties over wat ik het voorbije jaar heb verloren. Ik wil gelukkig zijn. Twijfels en negatieve gevoelens duw ik zoveel mogelijk weg. Ik heb een hekel aan ongelukkig zijn. Mijn derde leven is begonnen en ik probeer dat zoveel mogelijk te beschouwen als een onverwacht geschenk.»

HUMO We wensen je van harte een veel beter 2020 toe.