Word je fitter wakker door te slapen onder een verzwaarde deken?

Helpt een verzwaarde deken je om beter te slapen en fitter wakker te worden? Of is hier sprake van een placebo-effect?

Woelen in bed, niet kunnen doorslapen en dan gebroken aan de dag beginnen. Volgens het Nederlands Centraal Bureau voor de Statistiek had een kwart van de Nederlanders van 25 jaar en ouder in 2018 last van dit soort problemen. Een zorgelijk aantal, want wie langdurig lijdt aan slaaptekort kan daar last van krijgen in het dagelijks leven.

Om slaapproblemen te voorkomen, kocht een 28-jarige vrouw een verzwaarde deken van zeven kilo. Slapen onder zo’n dikke deken zou zorgen voor een betere slaap en een uitgeruster gevoel, verzekerde de verkoper. Fitter is de 28-jarige zeker. Toch vraagt zij zich af: is dat gevoel een placebo-effect of helpt de aankoop haar echt? Wat zegt de wetenschap hierover?

Neuroloog en somnoloog Myrthe Boss van ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede is er duidelijk over: er is nog te weinig bekend over wat een verzwaarde deken doet met onze slaap. ‘Ik weet dat er een onderzoek is gedaan onder zestig kinderen met autisme die onder een verzwaringsdeken sliepen’, zegt Boss. ‘De ouders hadden het idee dat hun kinderen beter sliepen dan voorheen, maar de objectieve data lieten dat niet zien.’

Boss noemt ook een recent onderzoek naar het effect van de deken op mensen met ernstige psychiatrische klachten, zoals een depressie of bipolaire stoornis. ‘Ik begreep dat daar ook sprake was van een effect. Toch is er naar mijn mening nog te weinig onderzoek gedaan.’

Gedegen onderzoek doen is lastig, stelt Boss, omdat testen met een placebo in dit geval niet ongemerkt kan. ‘Je merkt meteen dat je onder zo’n deken ligt. De placebo kan misschien een vergelijkbare deken zijn die geen extra gewicht heeft, maar je merkt het gewicht altijd.’

Winkels die de dekens verkopen, schrijven het uitgerust wakker worden toe aan het gevoel van een ‘warme omhelzing’, dat het gewicht van de deken zou geven. Daardoor komt het centrale zenuwstelsel tot rust. Daarnaast zou het hulpmiddel een goed en niet-verslavend alternatief zijn voor slaapmedicatie.

Hoewel Boss verslaving een te heftig begrip vindt, kan iemand wel degelijk gewend raken aan het slapen onder veel gewicht, waarschuwt ze. ‘Mensen kunnen dan niet meer zonder een verzwaarde deken slapen.’

Boss: ‘Slaap is een automatisch proces en het lichaam legt bepaalde verbanden. Als je je tanden poetst, je pyjama aantrekt en in bed gaat liggen, word je lichaam voorbereid op de slaap. Als je daar een verzwaarde deken aan toevoegt, went het lichaam daaraan en gaat het een verband leggen tussen de deken en slapen. Dan kun je niet meer zonder en dat kan lastig zijn. Als je op vakantie gaat, neem je zo’n deken niet gemakkelijk mee in het vliegtuig.’

Slechte slapers kunnen beter niet meteen overstappen op een verzwaarde deken, wil de specialist maar zeggen. ‘Het is een onbewezen behandeling, terwijl er wel andere geschikte en bewezen behandelingen zijn, zoals cognitieve gedragstherapie voor insomnie, of slapeloosheid. Dat is als behandeling de eerste keuze.’

En als dat nou niet helpt, zegt Boss, dan kan een verzwaarde deken een optie zijn, in plaats van medicatie: ‘Omdat medicatie nadelige effecten heeft.’ Het is wel van belang dat slaapapneusyndroom is uitgesloten, zegt de arts, omdat dit kan verergeren onder invloed van de deken.

Mocht therapie voor de vraagstelster een brug te ver zijn, dan zijn er andere dingen die zij kan ondernemen, zoals het bespreken van de problemen met de huisarts.

Ook het onder de loep nemen van wat Boss de ‘basale slaaphygiëne’ noemt, kan geen kwaad: ‘Blijf niet te lang op bed liggen, hanteer een vast slaap- en waakritme en let op je voeding. Door cafeïne, alcohol, overmatig roken en door laat op de avond zwaar te tafelen, kun je slechter slapen. Ook beeldschermgebruik vermijden in de avond helpt bij het tot rust komen. Bouw de dag goed af, want de nacht is een reflectie van je dag. Ben je overdag te druk, dan verstoor je je eigen nachtrust.’

(Trouw)