Wouter Beke: ‘Je kunt als minister nooit 100 procent garanderen dat er geen kind zal sterven in de crèche’

De stoel van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (47) heeft al een paar keer op één poot gebalanceerd, na de vele doden in de woonzorgcentra en het geknoei met de contacttracing. In het voorjaar wankelde hij opnieuw, na de dood van een baby in kindercrèche ’t Sloeberhuisje. Het slechte resultaat van CD&V in de peilingen bleek uiteindelijk het duwtje dat hem deed omkantelen. Toen Beke twee maanden geleden met Humo sprak, was hij evenwel vastbesloten om zijn huid duur te verkopen. ‘Mijn vrouw, die in andere omstandigheden al tien keer had gezegd dat ik ermee moest stoppen, zegt nu: ‘Je staat te eerlijk in het leven om zó te moeten stoppen.’ Ik wil niet toegeven aan het geheul van de Joël De Ceulaers van deze wereld.’

Het is de nachtmerrie van elke ouder. ’s Morgens zet je je kleine spruit gezond en wel af bij de kinderopvang, enkele uren later krijg je telefoon dat je kind in het ziekenhuis ligt met een schedeltrauma. Een trauma dat fataal blijkt. Het overkwam een Gents koppel dat zijn zes maanden oude dochtertje had toevertrouwd aan ’t Sloeberhuisje in Mariakerke, een crèche met een slechte reputatie, waarover al jaren tientallen ernstige klachten circuleerden. De vader van de uitbaatster zit als verdachte in de cel.

WOUTER BEKE «Op donderdag kreeg ik bericht dat er een kindje was opgenomen in het ziekenhuis. Ik vroeg het dossier van die crèche onmiddellijk op: de inspectieverslagen waren niet positief. Er was een lange reeks van klachten en gebreken. ’s Vrijdags na de ministerraad kwam het nieuws dat het kindje was gestorven. Hilde Crevits (collega-CD&V-minister in de Vlaamse regering, red.) zag dat ik aangeslagen was en vroeg wat er scheelde. Onze gedachten waren meteen bij de ouders. Ik heb als vader ook jarenlang mijn kinderen in een kinderdagverblijf afgezet. Dat daar iets fout kan lopen met het dierbaarste dat het leven je geschonken heeft, is niet te vatten.»

HUMO De weken ervoor had Kind en Gezin meer dan dertig telefoons van bezorgde ouders gekregen over ’t Sloeberhuisje. Een ernstige klacht bleef drie maanden liggen bij Kind en Gezin, en daarna nog eens drie maanden bij de Zorginspectie.

BEKE «Ik ga daar niks over zeggen, omdat er een gerechtelijk onderzoek loopt.»

HUMO Eind 2020 voorspelde Het Laatste Nieuws dat het fout zou lopen. Onderzoeksjournalist Jeroen Bossaert legde bloot hoe crèches en onthaalouders die de klachten en onrustwekkende inspectieverslagen opstapelden met fluwelen handschoenen werden aangepakt. Tien maanden eerder had hij uw kabinet al een lijst van een veertigtal probleemcrèches bezorgd. Waarom greep u niet eerder in?

BEKE «De oppositie beweert dat ik twee jaar niks heb gedaan, maar dat is pertinent onjuist. Ik heb het Agentschap Opgroeien, waar Kind en Gezin toe behoort, onmiddellijk gevraagd om op te treden. Een expertenteam stelde een lijst van een veertigtal kinderdagverblijven op die nauw gecontroleerd moesten worden. 23 opvanglocaties zijn vorig jaar tijdelijk geschorst of gesloten.»

HUMO Vreemd genoeg stond ’t Sloeberhuisje niet op die zwarte lijst.

BEKE «Dat was voor mij ook een schok. Ik heb onmiddellijk een audit gevraagd om uit te zoeken hoe dat komt. Waarom is er niet sneller ingegrepen? Waarom hebben de procedures niet gewerkt? En staan er nog andere probleemcrèches niet op onze radar?»

HUMO U vindt niet dat het uw verantwoordelijkheid is dat die crèche nog open was?

BEKE «Het is niet aan een minister om telkens vergunningen te schrappen of te beslissen waar de Zorginspectie moet controleren. Dat zou een terugkeer zijn naar het cliëntelisme van de jaren stillekes. Maar het Agentschap Opgroeien is op mijn vraag wel strenger gaan handhaven. Vorig jaar heeft het agentschap zich dubbel zo vaak benadeelde partij gesteld tegen probleemcrèches. De Vlindertjes in Schoten is daar een voorbeeld van.»

HUMO U verwijst naar de crèche die werd uitgebaat door een vrouw die in 2018 werd veroordeeld voor kindermishandeling. Ze had zich misdragen tegenover een baby die niet wilde eten, en liet een andere baby aan zijn lot over toen die lag te krijsen op de grond na een zware val.

BEKE «De rechter verplichtte haar om de opvang te sluiten en zich te laten begeleiden. Maar ze ging in beroep, waardoor ze kon voortdoen. Drie jaar later deed het hof van beroep een mildere uitspraak, waardoor de opvang mocht openblijven. Ik heb dat vonnis gelezen en vind dat een onbegrijpelijke beslissing.»

HUMO Het gevolg was dat ouders hun kinderen nog drie jaar langer nietsvermoedend toevertrouwden aan een veroordeelde kindermishandelaar.

BEKE «We leven nu eenmaal in een rechtsstaat, niet in Rusland. De Vlindertjes kreeg wel een handhavingsmaatregel opgelegd, waardoor de uitbaatster niet meer op de vloer mocht komen bij de kindjes.»

HUMO Begin maart besliste Kind en Gezin om de opvang te sluiten. Waarom kon het nu plots wel?

BEKE «Omdat de uitbaatster de maatregel aan haar laars lapte. Er kwamen nieuwe klachten, waardoor we de vergunning konden schrappen vanuit het voorzorgsprincipe.»

HUMO N-VA-parlementslid Koen Daniëls vroeg of u kon garanderen dat er geen andere crèches zijn waar veroordeelde kindermishandelaars werken. U wist het niet.

BEKE «Nee. Hopelijk biedt de audit antwoorden. Maar laten we nu geen hele sector verdacht maken. Er zijn bijna zevenduizend kinderopvanginitiatieven, waarvan 99 procent goed werkt. Ik heb veel mails gekregen van kinderverzorgers die vrezen voor een heksenjacht. Zij lijden ook onder dat verschrikkelijke voorval.»

HUMO Kind en Gezin lijkt plots strenger op te treden. In Kalmthout rees er protest tegen de verplichte sluiting van kinderopvang Sacha, een crèche die al in 2019 op de zwarte lijst stond, omdat bij controles was vastgesteld dat er te weinig begeleiders waren, en kinderen aan één arm omhoog werden getrokken.

BEKE «Daar kwam maar geen beterschap, de uitbaatster werkte niet goed mee. Maar als je zo’n zaak sluit, bots je vaak op weerstand van ouders die plots zonder opvang zitten. Zij stappen dan naar de burgemeester die zich vaak achter de crèche schaart.

»In het parlement is de sfeer ook al gekanteld. Een paar weken geleden kon ik niet streng genoeg zijn, nu zegt men dat ik niet té voortvarend mag zijn, ‘want er moet opvang zijn, zodat de ouders kunnen gaan werken’.»

DUTROUX

HUMO Het wordt in het huidige klimaat wellicht makkelijk voor gefrustreerde ex-werknemers of ouders om klachten te verzinnen en een crèche te laten sluiten?

BEKE «Dat is een risico. Zo’n zaak is vaak heel delicaat, het is nooit zwart-wit. Hoe bewijs je dat een onthaalmoeder agressief omgaat met kinderen? Ze zal geen baby door elkaar schudden terwijl de inspectie op bezoek is, hè. De moeilijke bewijslast is één van de frustraties waar Kind en Gezin op botst, naast het verzet van ouders en gemeentebesturen die het probleem niet zien.»

HUMO Wat het meest tegen de borst stuit, is dat de controles zo laat komen. Zelfs bij ernstige klachten over bijtincidenten, uitgebluste medewerksters die gewelddadig omgaan met baby’s en hen tot kokhalzen toe dwingen om te eten, komt de inspectie pas na honderd dagen langs. In één geval zelfs na 236 dagen.

BEKE «We moeten korter op de bal spelen.»

HUMO Hebt u daar genoeg mensen voor? In 2019 en 2020 stonden 23 inspecteurs in voor de controle van 6.600 crèches. Alweer een voorbeeld van hoe jarenlange besparingen hun tol eisen?

BEKE «Er was de voorbije jaren te weinig volk bij de Zorginspectie – een aantal inspecteurs zat langdurig ziek thuis. We hebben vorig jaar beslist om negen extra inspecteurs aan te stellen.»

HUMO Het blijft toch pijnlijk dat dit drama twee jaar geleden al werd voorspeld?

BEKE «Maar je kunt als minister nooit 100 procent garanderen dat er geen kind zal sterven in de crèche. Er overlijden gemiddeld 215 baby’s per jaar, van wie negen in een kinderopvang. Het blijft mensenwerk, er kan altijd iets fout gaan. Als minister moet je er vooral voor zorgen dat de procedures op punt staan.»

HUMO Dat bleek niet het geval. Daarom riepen pers en oppositie om uw ontslag. Hebt u dat ooit overwogen?

BEKE (lange stilte) «Natuurlijk sta je daarbij stil. Vooral omdat die crèche niet op de lijst stond: daar voel ik mij medeverantwoordelijk voor. Maar ik heb de voorbije twee jaar wel stappen ondernomen om de problemen aan te pakken.»

HUMO De hardste commentaar kwam van Joël De Ceulaer in De Morgen: ‘Nadat u van de rusthuizen sterfhuizen had gemaakt, veranderde u wat de veiligste plekken ter wereld moeten zijn in potentiële oorden van levensgevaar. U bent de man die ons van de wieg tot het graf verwaarloost, laat stikken en negeert. Ziedaar uw erfenis.’

BEKE «Hij schreef ook dat alleen een kinderziekenhuis bombarderen, zoals Poetin doet, nog erger is. En dat ik zelfs Marc Dutroux een vergunnning voor een crèche zou geven. Dat heet dan satire, maar ik vind het buitengewoon grof.

»Op vrijdagavond kwam mijn dochter van 10 thuis en ze vroeg: ‘Papa, is het waar dat je je werk gaat verliezen, omdat je een kindje hebt vermoord?’ Ze had op de radio een stuk van het parlementair debat gehoord. Daar werd ik pas echt stil van.»

HUMO Wat hebt u haar gezegd?

BEKE «Ik heb haar gerustgesteld. Daarna heb ik een ernstig gesprek gevoerd met mijn vrouw. Of het allemaal nog wel de moeite waard was. De dag erna kreeg ik een telefoontje van Selahattin Koçak (ex-schepen in Beringen voor SP.A, red.), die in 2015 zelf z’n kindje had verloren in een crèche. Hij zei: ‘Minister, ge moogt nu niet vertrekken, ge zijt de eerste die de problemen aanpakt. Ga daarmee door.’ Dat gaf me nieuwe energie.»

HUMO De redenering is: als het systeem faalt, moet de politiek een offer brengen. Louis Tobback zat ook niet op het vliegtuig toen de uitgewezen asielzoekster Semira Adamu door twee rijkswachters werd verstikt in een kussen. Johan Vande Lanotte en Stefaan De Clerck hebben de deur ook niet opengezet om Marc Dutroux te laten ontsnappen. Maar ze namen wél ontslag. Waarom geldt het begrip ‘politieke verantwoordelijkheid’ niet meer?

BEKE «Bij die gevallen ontdekte men plots dat er een probleem was. Wij waren het probleem al aan het aanpakken. Je kunt mij kwalijk nemen dat sommige dingen sneller hadden gemoeten. Maar door de coronacrisis was het alle hens aan dek. De voorbije twee jaar kreeg ik in het parlement vaak te horen dat ik er alles aan moest doen om de kinderopvang overeind te houden, zelfs toen de scholen dicht waren. Als we in die chaos ook nog hervormingen hadden doorgevoerd, zouden werknemers in de sector zich hebben afgevraagd of ‘ze daar in Brussel gek waren geworden’.

»Sommige commentatoren hebben nogal een eng idee over politieke verantwoordelijkheid. Alsof alles is opgelost als er een kop rolt. Moet een minister verantwoordelijk worden geacht voor elke fout van zijn administratie? Vera Jans, CD&V-parlementslid uit Lanaken, stak me een hart onder de riem. Ze schreef op haar website: ‘Als een automobilist dronken door de bebouwde kom raast en een kindje van 7 doodrijdt, is dat dan ook de schuld van de minister van Mobiliteit? Want geef toe: de minister weet toch dat er op verschillende plaatsen in dit land te veel wordt gedronken en te snel wordt gereden?’

»Mijn N-VA-collega Zuhal Demir lag in de clinch met OVAM over de aanpak van de PFOS-affaire, en ze vroeg een parlementaire onderzoekscommissie. Ik ben misschien meer van de oude stempel en heb een audit gevraagd. Dat is het aangewezen instrument als een minister geen heldere antwoorden krijgt van zijn administratie. Maar Zuhal zei: ‘Wouter, in uw plaats had ik een onderzoekscommissie gevraagd.’ (lacht)»

HUMO In de wandelgangen hoor ik dat u aanvankelijk niet van zo’n commissie wilde weten. De CD&V-fractie zou u gepusht hebben, omdat het gezinsthema voor uw partij van essentieel belang is.

BEKE «Alsof het dat voor mij niet is. Niemand heeft mij moeten pushen. Het is wel zo dat zo’n commissie vaak wordt misbruikt voor politiek spektakel. Nog voor de ministers waren gehoord in de PFOS-commissie, had voorzitter Hannes Anaf (Vooruit) zijn conclusies al gegeven in uw blad. Hij heeft nu hetzelfde gedaan in De Standaard. Zo torpedeer je de commissie op voorhand.»

HUMO Na de vele doden in de woonzorgcentra werd u al eens politiek doodverklaard. Wat later kwam de fraude in het contactonderzoek aan het licht en was u opnieuw de gebeten hond. Wat denkt u: dit waait ook wel weer over?

BEKE «In het parlement hebben ze me al meermaals gevraagd of ik nog in de spiegel kan kijken. Wel, dat lukt nog steeds. Als we de problemen in de kinderopvang onder de mat hadden geveegd, zou ik mijn conclusies trekken. Nu niet. Ik wil dit rechtzetten.

»Hannes Anaf noemde mij verantwoordelijk voor de doden in de woonzorgcentra. Dat is even populistisch als zeggen dat zijn partij verantwoordelijk is voor een aantal coronadoden, omdat ze vorig najaar op de rem stond voor de boosterprikken. Ik ben zo niet. Ik doe niet zo aan politiek. Meyrem Almaci had het bij haar afscheid als Groen-voorzitter over de bullebakkerij, haar partijgenoot Kristof Calvo pleit voor mildheid in de politiek. Ik sluit me daarbij aan. Het échte werk van een minister blijft te vaak onder de waterlijn. Daar is in onze spektakeldemocratie minder aandacht voor dan voor harde tweets en ruzies.

»Na de woonzorgcrisis had ik aan de kant kunnen gaan staan. Dat was het makkelijkste geweest. Maar ik heb teruggevochten. Met de vaccinatiecampagne. Met een sociaal akkoord voor de zorg. Met hervormingen voor de ouderenzorg. En ik hoop dat we straks ook de uitdagingen in de kinderopvang kunnen aanpakken.»

HUMO U moet nu wel tot aan de volgende verkiezingen vechten tegen de perceptie van de man die zichzelf minister maakte en zich blijft vastklampen aan die post. Dat deert u niet?

BEKE «Natuurlijk stoort die perceptie me. Het is te simpel om te zeggen dat ik mezelf heb aangeduid. Welzijn was belangrijk voor CD&V. Ik heb aan enkele toppers gevraagd of ze het wilden doen, maar ze zeiden nee. Ze waren bang dat het te hard onder hun huid zou kruipen.»

HUMO Ah, u was niet uw eigen eerste keuze? Wie dan wel? Hilde Crevits?

BEKE «Ik noem geen namen. Maar we hebben de aanduiding van de ministers met meerdere mensen besproken.

»Ik heb destijds intense gesprekken gevoerd met mijn vriend Jo Vandeurzen, toen hij minister van Welzijn was. Je weet dat je op dit departement heftige dingen zult meemaken. Maar ik wil de samenleving in een goede plooi leggen, ook al kost dat bloed, zweet en tranen. Deze sector schreeuwt al jaren om hervormingen, maar als je dat aandurft, komt er weerstand. We hebben nu beslist dat we in de toekomst alle inspectieverslagen over de kinderopvang online gaan zetten. Sommigen vinden dat te drastisch, ik niet.»

HUMO Waren er ook persoonlijke redenen om aan te blijven? Als u opstapt, wordt u nooit nog minister.

BEKE «Wie mij kent, weet dat ik zo niet in elkaar zit. Dan zou ik opnieuw Kamerlid en burgemeester worden. Er zijn ergere dingen, hè?»

HUMO Misschien bent u bang voor een rustiger leven?

BEKE «Helemaal niet. Meer tijd om te schilderen en boeken te schrijven zou me deugd doen. Maar beschuldigd worden van kindermoord, dat weegt op een mens. En op een gezin. (Snel) Dat verzinkt in het niets bij het leed van de ouders die hun kindje hebben verloren. Maar als je eigen dochter met zo’n vraag thuiskomt…»

HUMO Dan komt de koppigaard in Wouter Beke boven?

BEKE «Ja. Mijn vrouw, die in andere omstandigheden al tien keer had gezegd dat ik ermee moest stoppen, zegt nu: ‘Je staat te eerlijk in het leven om zó te moeten stoppen.’ Ik wil niet toegeven aan het geheul van de De Ceulaers van deze wereld.»

HUMO Na het stikstofakkoord dat de boeren boos maakte, is dit wel een nieuwe klap voor CD&V. In De Tijd vatte een partijgenoot het zo samen: ‘Er is geen goede kant aan. Ontslag nemen lijkt schuld bekennen. Blijven zitten is zelfkastijding. Demir zal ons in Limburg wegblazen in 2024.’

BEKE «Als je bang bent om te verliezen, moet je niet in de politiek gaan.»

HUMO U staat wel een paar goals achter.

BEKE «Maar de match is nog niet gespeeld.»

Binnenvetters

HUMO De kinderopvangsector voert nu actie voor betere lonen en meer subsidies. Nergens in de zorg is het personeelstekort zo groot. Wat kunt u hun bieden?

BEKE «Wij doen er alles aan om extra plaatsen te creëren en de kwaliteit te verbeteren. Maar op onze krappe arbeidsmarkt is het moeilijk om voldoende mensen te vinden.»

HUMO Als u die mensen beter betaalt en de werkdruk verlaagt, krijgt u die vacatures misschien sneller ingevuld?

BEKE «Twee jaar geleden klonk de roep om het zorgpersoneel beter te betalen. Ik vond dat we dat ook moesten doen in de kinderopvang. Via het sociaal akkoord kwam er een loonsverhoging van 4,5 procent. We hebben ook 246 pedagogische coaches aangeworven om de kwaliteit op de vloer te verbeteren. En het budget voor kinderopvang groeit deze legislatuur met 23 procent.»

HUMO In Vlaanderen staan kinderbegeleiders in voor acht à negen baby’s of peuters. Daarmee zijn we bij de slechtste landen van Europa.

BEKE «De vakbonden willen dat ik die norm verlaag naar vijf kindjes per begeleider, maar dan zou het aantal vacatures moeten verdubbelen, terwijl we nu al zo moeilijk personeel vinden. In Vlaanderen gaat één op de twee kinderen naar de crèche. Dat ligt ver boven het Europees gemiddelde, en het verklaart waarom we zoveel kinderverzorgers nodig hebben.»

HUMO U bedoelt dat te veel ouders hun kinderen naar de crèche brengen?

BEKE «We moeten eens met open geest nadenken over de toekomst van de kinderopvang. En over het ouderschapsverlof. Waarom smeren wij dat uit over twaalf jaar, terwijl iedereen het erover eens is dat de eerste drie levensjaren cruciaal zijn? In landen waar begeleiders in de kinderopvang maar voor vijf kindjes moeten zorgen, is het ouderschapsverlof beperkt tot de eerste jaren.»

HUMO Zag u de recente ‘Pano’ waarin jongeren getuigden over hun mentale problemen en de ellenlange wachtlijsten in de jeugdhulp?

BEKE «Ja, die uitzending kwam stevig binnen. Ik zou me ervan af kunnen maken door te zeggen dat het plaatsgebrek in de psychiatrische ziekenhuizen een federale bevoegdheid is. Maar dat zou te makkelijk zijn.»

HUMO Vooral omdat de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg wél uw bevoegdheid zijn.

BEKE «Juist. Het is in de jeugdhulp al jaren dweilen met de kraan open. Er is een andere aanpak nodig. Een tijd geleden sprak ik met een meisje van 17. Ze was als jong meisje in de volwassenenpsychiatrie beland en daar mismeesterd. Nu verblijft ze in een zorgboerderij waar ze rust heeft gevonden en gepaste begeleiding krijgt.»

HUMO Maar in de zorgboerderij is er ook geen plaats. Jongeren met zware psychologische problemen moeten minstens een half jaar wachten op hulp. Het gevolg is dat ze dieper wegzakken en hun gezinnen instorten. Dat is toch niet meer te verantwoorden? Waarom veegt u de wachtlijsten niet weg door er miljarden tegenaan te gooien, als investering in onze jongeren?

BEKE «Was het maar zo simpel. Waar vind ik die plaatsen en begeleiders? De hele zorgsector kampt met personeelsgebrek. Ingrid De Jonghe, de initiatiefneemster van Tejo (organisatie waar jongeren in 20 Vlaamse steden gratis en anoniem kunnen binnenlopen voor een gesprek met een erkende therapeut, red.), zei me: ‘Dit krijg je met geld alleen niet opgelost’. Uiteraard investeren we in extra bedden, maar we halen nu te veel jongeren thuis weg, terwijl dat vaak geen oplossing is. We moeten de hulp anders organiseren. Meer thuis of in de buurt. En we moeten er vroeger bij zijn om te vermijden dat sneeuwballen lawines worden.

»Ik sprak laatst met een jongen met een zware gedragsstoornis. Hij ging al jaren van de ene voorziening naar de andere: drie maanden hier, vier maanden daar, tussendoor eens thuis, tot de stoppen weer doorsloegen. Ik vond dat geen leven en vroeg hem wat hij daar zelf van dacht. ‘Ik wil een thuis,’ zei hij. Dan moet je bekijken hoe je die thuis kunt creëren met de nodige begeleiding, ook al bestaat het risico op nieuwe kortsluitingen. Dat is een moeilijke boodschap, die vraagt dat zorgverleners hun nek durven uitsteken. Maar meer van hetzelfde blijven doen, is geen oplossing. Wij zijn nu al het land met het hoogste aantal psychiatrische bedden en toch zijn er zulke lange wachtlijsten. We hebben veel verpleegkundigen, en toch moeten verpleegkundigen te veel bedden voor hun rekening nemen. Dan moet je de werking van je gezondheidssysteem toch eens in vraag stellen?»

HUMO Leven wij in een ziekmakend land?

BEKE «Ik denk vooral dat ons gezondheidssysteem te veel gericht is op genezen en te weinig op voorkomen. Als we dat omdraaien kunnen we met de bestaande middelen veel meer doen.»

HUMO Investeert u dan ook meer geld in preventie?

BEKE «En in ambulante zorg in de buurt: de centra voor geestelijke gezondheidszorg, de Tejo-huizen, de Overkop-huizen waar jongeren terechtkunnen voor activiteiten en gesprekken met psychologen. Vroeger waren er daar vijf van, nu al dertig. Zulke laagdrempelige initiatieven kunnen vermijden dat jongeren ontsporen. Mijn project ‘Zorgzame buurten’ is ook zo’n voorbeeld: als het buurtnetwerk sterk is, heb je meer kans dat mensen elkaar kunnen helpen. Zeven op de tien mensen met dementie wonen nog thuis. Voor hun mantelzorgers is dat heel zwaar. Als je de druk op hen kunt verlichten, vermijd je dat mensen te snel een beroep doen op een woonzorgcentrum.»

HUMO Zou u het opmerken als uw zoon of dochter een eetstoornis of depressie ontwikkelt?

BEKE «Ik heb me dat tijdens die uitzending van ‘Pano’ ook afgevraagd. Eigenlijk zou elke ouder zich dat moeten afvragen. Vlamingen zijn een volk van binnenvetters. Dat zie je aan de hoge zelfmoordstatistieken. Tussen 2000 en 2020 moest het aantal suïcides in Vlaanderen dalen met 20 procent. We zitten nu aan min 26 procent. Tegen 2030 willen we dat cijfer opnieuw met 10 procent doen dalen. Maar dan is het cruciaal dat we mentale problemen bespreekbaar maken op het werk, onder vrienden en binnen het gezin.

»Vroeger was ik een papa die zei: ‘Kom, stop met huilen, flink zijn.’ Nu niet meer. Mijn kinderen moeten het gevoel hebben dat ze hun kwetsbaarheid mogen tonen. Dat doen ze alleen als je daar zelf ook over spreekt. Ik probeer dat te doen. Een paar jaar geleden heeft mijn nichtje zelfmoord gepleegd. Totaal onverwacht voor mij. Dan vraag je je af waarom je het niet had gezien. En wat je had kunnen doen om het te vermijden. Ik heb later het boek van Brené Brown gelezen, een Amerikaanse hoogleraar maatschappelijk werk: ‘De kracht van kwetsbaarheid: heb de moed om niet perfect te willen zijn’. Die titel vat het perfect samen. Onze bedrijven en organisaties werken niet optimaal, omdat ze te weinig oog hebben voor welzijn. Te veel mensen vallen langdurig uit. Wie van uw collega’s durft te zeggen: ‘Het gaat even niet met mij’? Wordt dat dan ernstig genomen? Of wordt die collega weggezet als een zwakkeling? Van dat laatste moeten we af.»

Superheld

HUMO Past wellicht ook in het rijtje ‘bedreigingen voor het mentaal welzijn’: de ontmaskering van Conner Rousseau als Konijn in ‘The Masked Singer’. Had u hem meteen herkend?

BEKE «Ik heb dat niet gezien.»

HUMO U bent toch al zanglessen aan het volgen voor het volgende seizoen?

BEKE «Wie zegt dat ik die nodig heb? Ik heb ooit met Gwendolyn Rutten een nummer gezongen voor Rode Neuzen Dag: ‘Stel nu dat jij niet bestond’ van Monza. In mijn herinnering blijft dat één van de muzikale hoogtepunten van de Vlaamse showbusiness (lacht).»

HUMO Ik heb de beelden bekeken op YouTube. Er schuilt een verdienstelijke kleinkunstzanger in u.

BEKE «Serieus, ik heb dat alleen maar gedaan omdat het voor het goede doel was.»

HUMO U danste als partijvoorzitter ook eens de ‘Skibidi’, tijdens de verkiezingscampagne van 2019.

BEKE «Ik was daar met de andere partijvoorzitters om jongeren warm te maken voor de politiek. We wisten op voorhand niet dat we in zo’n show zouden terechtkomen. Ketnet heeft ons er een beetje in geluisd.»

HUMO Rousseau kreeg na zijn ontmaskering verwijten over de ‘instagramisering van de politiek’.

BEKE «Die hou je toch niet meer tegen. Maar ik zie mezelf nog niet in zo’n pak kruipen.»

HUMO Ook niet als Jeroom voor u een superheldenkostuum ontwerpt?

BEKE «Euh, nu doet u me twijfelen.»

HUMO De ‘superheld van de christendemocratie’, zoals Jeroom u ooit heeft vereeuwigd in een stripverhaal, heeft intussen wel een paar deuken opgelopen. Een beetje zoals de nieuwe Batman.

BEKE «Die film wil ik dringend zien. Maar zoals wijlen Heath Ledger in een vorige Batman-film zei: ‘What doesn’t kill you, makes you stronger.’»

HUMO Stranger, meneer Beke. Hij zei stranger.

BEKE «Dat misschien ook, ja (lacht).»

HUMO Is schilderen goed voor uw mentaal welzijn?

BEKE «Ja. Als ik schilder, stopt de wereld even met draaien. Ik probeer ook wat te joggen, te fietsen of met de hond te wandelen, maar dan krijg ik de molen in mijn hoofd niet stil. Met schilderen wel. Dat vraagt een enorme concentratie.»

HUMO Wanneer bent u ermee begonnen?

BEKE «Tijdens de tweede coronagolf. Na het overlijden van mijn schoonvader vonden we in zijn woning een schildersezel en verf. Ik heb die meegenomen en in mijn bureau gezet. Wat later verhuisden mijn ouders naar een flat. Ook zij hadden nog een schildersezel staan. Op een herfstavond vroeg mijn dochter om samen wat te kliederen. Mijn eerste probeersel was een portret van de Amerikaanse president Kennedy.»

HUMO En uw dochter schilderde Trump?

BEKE «Ja, dat was iets makkelijker: zo’n grote oranje bol met een grote mond (lacht). We bekijken samen YouTube-filmpjes om technieken te leren.»

HUMO Heeft Angela Merkel uw portret van haar al op kerstkaarten laten drukken?

BEKE (fijntjes) «Dat heeft toch maar mooi 2.000 euro opgebracht voor de Warmste Week. Ik heb het haar nog niet kunnen tonen. Zo ver heeft de instagramisering van de politiek zich nog niet doorgezet.»