Wouter Deprez: 'Hier is wat ik denk'

Wouter Deprez vult drie keer op rij het majestueuze Concertgebouw op ’t Zand in Brugge. De samen bijna vierduizend toeschouwers voor ‘Hier is wat ik denk’ – zijn vijfde voorstelling – worden tot lachen, voelen en denken aangezet, nu eens geslagen en dan weer gezalfd, en aan het eind opgeroepen tot een verkwikkende orgie op zondagavond in het Minnewaterpark. ‘Laat dit een nieuw begin zijn.’

‘Wat ben ik blij om jullie terug te zien!’ Wouter Deprez, glimlach van oor tot oor, begroet zijn publiek met een gretigheid die gepast is na een sabbatjaar. Deprez volgde zijn vriendin Marjan naar Plettenberg aan de Zuid-Afrikaanse westkust, waar ze ging werken bij het door vzw Dreamcatcher opgerichte dagverblijf voor gehandicapte kinderen met de naar de hemel reikende naam Sterreweg.

Zoals elke vakantieganger weidt Deprez knipogend uit over lokale zeden en gewoonten, over voedsel en klimaat. Maar algauw blijkt zijn liefdevolle enthousiasme voor Zuid-Afrika een woedende keerzijde te verbergen: genadeloos hakt hij in op zijn thuisland, met zijn stress en somberte, zijn populisme en hokjesdenken.

De tirade wekt de geest van Louis Paul Boon tot leven: Deprez spuit een grillige stroom maatschappelijke bevlogenheid en brengt zichzelf zonder gêne in het geding. Hij roept op tot tabula rasa, een radicale herijking van onze omgang met werk en geld, gezin en liefde. De door Deprez geviseerde middenklasse, veilig weggezonken in het fluweel van hun cultuurtempel, zit erbij, kijkt ernaar en lacht ermee.

Tot de zaallichten aanfloepen, de spots bij een politieverhoor gelijk, en Deprez mensen uit het publiek ondervraagt over hypotheek en seksleven. Weg is de aldoor aaibare en behaagzieke grapjas van weleer; hier staat een verwarde geest in verwarrende tijden – open en bloot met zijn twijfels, zijn goede bedoelingen, zijn woeste dadendrang. ‘Hier is wat ik denk’ is minder een voorstelling dan een belevenis.

HUMO Al zou ik het net zo goed allemaal verkeerd begrepen kunnen hebben. Je speelde de voorstelling immers in het West-Vlaams.

Wouter Deprez (lacht) «Binnen de provinciegrenzen doe ik het altijd in het West-Vlaams. ‘t Is een uitvloeisel van mijn tijd op kot, denk ik: zodra er in een groep een tweede West-Vlaming aanwezig was, begon ik automatisch West-Vlaams te spreken. Het ging eigenlijk ook niet anders: wie géén West-Vlaams sprak, was een aansteller.»

HUMO Schuin achter me zat een verdwaalde Nederlander: ‘Nou, sinds die Wouter een jaartje bij de negers gewoond heeft, is hij wel érg raar gaan praten.’

Deprez «Die is na de voorstel- ling, zich genuanceerder uitdrukkend, een kaartje voor een andere voorstelling komen vragen.

»Ik heb ook al het omgekeerde meegemaakt: mensen die een tweede keer kwamen kijken omdat ze de West-Vlaamse versie niet helemaal begrepen hadden, bleken het uiteindelijk toffer te vinden in het West-Vlaams. Het geeft een aparte schwung, die zelfs verschilt naargelang de plaats: zo heeft Kortrijk bijvoorbeeld nog steeds iets burgerlijks waar het fijn tegenaan schoppen is, en etaleert Ieper de mentaliteit van een plattelandsdorp dat moeizaam het katholicisme afwerpt en zich bekwaamd heeft in het om de emoties heen praten. Die manier van doen ken ik zeer goed, dus op zo’n avond wil het weleens knallen.»

HUMO Je bent al een maand of twee aan het touren. Hoe reageert het publiek op de harde en ongezellige Wouter?

Deprez «Gelukkig wordt er elke avond ook gewoon hard gelachen. Maar sommigen hebben er helemaal niks mee, vaak mensen die zoals ik heel gestructureerd denken. Anderen vinden het met voorsprong mijn beste show.

»Ik moet zelf veel gêne overwinnen om zo ongezellig te staan doen. Lang bleef ik vinden dat ik dat allemaal toch niet zomaar kon zeggen, maar nu is mijn basishouding eindelijk: ‘Jullie mogen het zien, ook al ben ik er wat beschaamd over.’ Tja, schaamte is nu eenmaal het boeiendste: wie niet aan de slag wil met wat er allemaal in zijn dode hoek zit, moet maar niet op een podium gaan staan.»

HUMO Hoe heb je die behaagzucht weten af te schudden?

Deprez «Mijn leven is een oefening in het afbouwen van pretentie. Hoe meer ik met anderen praat en hoe meer ik me engageer, hoe liever ik de mensen zie en hoe kleiner de kans is dat ik alsnog een fundamentele misantroop word.»

HUMO Wat heeft de directe confrontatie met je publiek in die twee maanden al opgeleverd?

Deprez «Als ik vraag wie naar porno kijkt, reageert er natuurlijk niemand. Ja, soms het type dat tuk is op weddenschappen à la ‘wie durft er hier...’: die steekt dan prompt zijn hand de lucht in, waarna zijn vrouw even prompt die hand naar beneden trekt of wegkijkt alsof ze niet bij hem hoort (lacht).

»Maar af en toe doorbreekt iemand een taboe door heel open over zijn hypotheek te vertellen. Vaak iemand die in het buitenland heeft gewoond en weet dat geld hier een taboe is, maar daar niet meer aan mee wil doen.

»Zelfs onder vrienden kan je het hier eigenlijk niet over geld hebben. Als vrienden sa- men op vakantie gaan, wordt bij het huren van een huisje op voorhand rekening gehouden met ieders budget. Maar van een verdeelsleutel volgens inkomen kan geen sprake zijn, want dat zou betekenen dat ze iemand niet voor vol aanzien. Je moet je plan kunnen trekken, helemaal alleen met je gezinnetje.

»Dan gaat het er in Afrika wel makkelijker toe, hoor (lacht). In het begin was ik zelfs gechoqueerd, toen iemand me kwam vertellen dat zijn vader gestorven was en dus begraven moest worden en of wij eens onder vrienden konden praten. Ik voelde interne weerstand, zo van: ‘Ga ik nu echt die begrafenis betalen? En hoeveel gaan er hier het komende jaar nog doodvallen?’»