Zadie Smith - De ambassade van Cambodja
Literatuur op z’n best vermag de zinledige dagdagelijksheid, landerig en banaal, enige betekenis te ontfutselen. De nimmer genoeg te prijzen Zadie Smith verkent al vijftien jaar het veelkleurige en veelstemmige leven in de wijk Willisden in het noordwesten van Londen.
Ze raapt patronen, denkbeelden, inzichten van straat en schenkt haar lezers tijdelijke illusies die de pijn van het zijn een tikje draaglijker maken. Zo ook weer in de novelle ‘De ambassade van Cambodja’ (Prometheus), oorspronkelijk verschenen in het nimmer genoeg te prijzen The New Yorker.
Dit keer snijdt Smith een tranche uit het leven van Fatou, de Ivoriaanse au pair van een rijke Pakistaanse familie. Met terechte trots en misplaatste welwillendheid glijdt ze gracieus door de dagen, plezier puttend uit zwempartijtjes in het wellnesscentrum en gesprekken met koffie met de student Andrew in een Tunesisch café. Ze weigert zich een speelbal te voelen, ook al heeft ze mismoedige herinneringen aan bazige Pakistani’s, misbruik in Ghana, diverse overheden, God en/of het lot: ‘Dankbaarheid was gewoon een andere gedaante van dienstbaarheid. Het was beter om zelf je dingen te regelen.’
De gebeurtenissen in de straat met de villa van de Pakistani’s, de ambassade van Cambodja en het wellnesscentrum worden ook becommentarieerd door een vertellende ‘wij’, als een soort Grieks koor. Dat blijkt te bestaan uit één oude matrone – de besparingen in Zuid-Europa, wellicht – die in peignoir vanop haar balkon de straat overschouwt. Door haar alziend oog, Google Street View gelijk, en de zelfbewuste blik van Fatou, weet Zadie Smith het volle leven in een flinterdun boekje te vatten. ‘De ambassade van Cambodja’ is een uitgepuurde minitiatuur, die amper 21 uitgepuurde hoofdstukjes nodig heeft om te etaleren wat literatuur op z’n best vermag.
