Zelfs de cactussen overleven de hitterecords in Arizona niet

Het zuidwesten van de VS droogt al jaren uit. Dit jaar is het extremer dan ooit: zelfs de cactussen dreigen te bezwijken onder een hittegolf.

Robert Anthony Villa bukt om een rode cactusvrucht van de grond te pakken. Hij toont de opengebarsten vrucht, binnenin zijn de zwarte zaadjes verweven in het draderig vruchtvlees. We proeven ervan, het smaakt naar licht zurige honing, een beetje wrang.

‘Dat deze nog niet is opgegeten, is al een teken van extreme hitte’, zegt de 35-jarige onderzoeker. Hij wijst naar een saguaro, de iconische cactus, met zijarmen, van de Amerikaanse woestijn, zoals we die kennen van Lucky Luke-strips. Boven op de cactusarmen steken, zoals het hoort, plukken rode en oranje vruchten uit, maar ook langs de zijkant van de arm. Volgens Villa is dat laatste een teken dat de cactus lijdt onder de hitte: als noodmechanisme maken zij extra veel vruchten aan, om te zorgen dat het genetisch materiaal in elk geval wordt doorgegeven als de cactus sterft.

In een normale zomer zou een gevallen cactusvrucht op de grond al zijn weggegeten door vogels en beesten. Nu een nieuw seizoen van hitterecords door het Amerikaanse zuidwesten raast, ligt de grond bezaaid met de saguaros, simpelweg omdat er zo veel vruchten zijn dat de vogels het niet allemaal op krijgen.

Moessonregens uit tropisch Mexico

We zijn bij het Desert Laboratorium, een onderzoekscentrum voor woestijnflora in de stad Tucson, op anderhalf uur rijden ten noorden van de grens met Mexico. In dit fragiele ecosysteem, de Sonorawoestijn, raken de droge Amerikaanse woestijn en de moessonregens uit de tropische gebieden van Mexico elkaar. De jaarlijkse, hevige regenval in juli en augustus geeft woestijnplanten als saguaros reserves voor de rest van het jaar.

‘Uit mijn jeugd herinner ik me nog dat in die periode vrijwel dagelijks veel regen viel’, vertelt Villa, terwijl hij naar het zuiden kijkt, waar de wolken straks vandaan moeten komen. Beneden in de vallei is de pluk flatgebouwen van het centrum van Tucson zichtbaar. ‘De afgelopen tien jaar regent het steeds minder. Vorig jaar waren het zelfs maar enkele dagen, terwijl de zon hevig brandt. We zien planten alles inzetten om vocht vast te houden en te overleven.’

50,5 graden

Vorige week trok een extreme hittegolf over de Verenigde Staten. Opnieuw werden lokale hitterecords gebroken: resortstad Palm Springs in Californië zag het kwik oplopen tot 50,5 graden Celsius, Phoenix zag met dagen van ruim 47 graden een record voor juni. De hittegolf en de sms-alerts om binnen te blijven waren begin deze week even weg, maar opnieuw stijgt het kwik dit weekend in bijvoorbeeld Phoenix tot 45 graden. De zomer begint dus heet, nadat de vorige zomer al een reeks hitterecords heeft gebracht.

Dat heeft ernstige gevolgen. Stuwmeer Lake Mead voedt miljoenensteden als Las Vegas, Phoenix en Los Angeles, maar het waterniveau staat op het laagste punt ooit, ruim 40 meter lager dan in het jaar 2000. Pakweg tien jaar geleden zagen alleen de Democraten de impact van klimaatverandering nog als politiek thema, terwijl Republikeinen ofwel ontkenden dat er iets aan de hand was, ofwel ontkenden dat menselijk gedrag daar een rol in speelde.

Daarin komt gestaag verandering: 43 procent van de Republikeinen in de leeftijd van 18 tot 39 jaar zegt te geloven dat klimaatverandering in hun gemeenschap gevolgen heeft, terwijl dat voor 33 procent van oudere Republikeinen geldt. Dat mensen simpelweg de gevolgen overal zien, zoals hier in Tucson, zal daar zeker aan bijdragen.

Niet de hitte, maar de droogte is het probleem

Op een uur rijden naar het zuiden heeft aardwetenschapper en hydroloog Bob Webb een kwekerij voor cactussen en vetplanten aan de zanderige rand van de stad. Webb – T-shirt vol vegen, baseballpet – is net een vetplant aan het ompotten. Gevraagd naar de hitte en het effect op cactussen schiet hij in de lach. ‘De hitte is niet zo erg, die saguaro’s kunnen wel wat hebben, hoor. Die staan in gebieden waar het gemiddeld 5 graden warmer is. De droogte, dat is het echte probleem.’ Webb houdt stil bij een Opuntia, een schijfcactus. ‘Overal zie je deze cactussen door droogte verschrompelen en omvallen.’

Lopend tussen zijn planten vertelt Webb over het complexe weersysteem van de Sonorawoestijn: de invloed van El Niño, drukgebieden die langer op dezelfde plek blijven, een opmerkelijk koude Grote Oceaan. Volgens Webb kijken mensen te veel naar temperatuurrecords, die sensationeel klinken, en te weinig naar het geheel. ‘Iedereen wil een gericht verhaal bij klimaatverandering, maar zo simpel is het niet. Klimaatsystemen zijn zo complex dat we amper het weer kunnen voorspellen, laat staan jaren later het klimaat.’

Zonnepanelen in plaats van sla

We moeten echter niet denken dat Webb ‘een of andere Republikein’ is. Hij rijdt een Prius en schreef decennialang wetenschappelijk werk over de Amerikaanse woestijngebieden. Daarom weet hij precies wat er speelt: aanhoudende droogte in de winter en tijdens de regenperiode, maar ook soms juist hevige kou in de winternachten, waaraan planten kapotgaan.

Hij vindt het daarom belangrijker te kijken naar de gehele verandering op de lange termijn – en daar hebben we simpelweg nog weinig zicht op.

Eén ding is zeker: de omgeving verandert hier. Maar, stelt Webb, dat kan ook positief zijn: ‘Doordat er minder waterrechten aan Arizona worden toebedeeld vanwege het watertekort, zie je dat boeren stoppen. Hun land wordt nu gebruikt voor zonnepanelen, wat natuurlijk ook veel logischer is dan sla te telen in dit woestijnlandschap.’

(AD)