Zeven oligarchen dood in vijf maanden: hoe de overlijdens opvallend veel gelijkenissen vertonen

Messen, pistolen en paddenvergif. In Rusland groeiden de oligarchen aan de bomen, nu vallen ze bij bosjes neer. Sinds begin dit jaar, toen Poetin de invasie van Oekraïne voorbereidde, overleden al zeven van de meest invloedrijke Russische ondernemers, bijna allemaal door zelfmoord. Of toch niet? Het vermoeden klinkt steeds luider dat ze in opdracht van hogerhand zijn omgebracht.

Al zeven miljonairs uit de voormalige Sovjet-Unie hebben in de laatste vijf maanden het leven gelaten. Hoewel de individuele verhalen geen wereldnieuws zijn, is het aantal en de achtergrond van de slachtoffers opvallend: bijna allemaal zijn het bestuursleden van de grootste oliemaatschappijen van Rusland. Louche? Zeker. Heel wat theorieën zoeken de verklaring voor hun dood in de richting van Poetin.

Leonid Sjoelman (60)

Op 29 januari werd Leonid Sjoelman, afdelingshoofd bij een dochtermaatschappij van Ruslands grootste oliemaatschappij Gazprom, in zijn badkamer gevonden met overgesneden polsen. Naast het lichaam vond de politie een briefje waarin van zelfmoord werd gesproken en werd verwezen naar een ondraaglijke pijn aan zijn been. Sjoelman had inderdaad een jaar eerder zijn been gebroken en was daarvoor nog steeds in behandeling. Verdenkingen van vuil spel kwamen er bij dit overlijden pas nadat nog twee bestuursleden van Gazprom uit het leven waren gestapt.

Alexander Tjuljakov (61)

Op 25 februari, slechts een maand na het overlijden van zijn collega Sjoelman en nota bene in hetzelfde dorp, werd nog een directielid van Gazprom dood aangetroffen. Alexander Tjuljakov had zich opgehangen in zijn garage. Ook hij liet een brief achter, maar de inhoud daarvan is niet vrijgegeven.

Michael Watford (66)

Toen hij in Oekraïne werd geboren, droeg Michael Watford nog de naam Mikhail Tolstosjeja. Bij zijn verhuis naar het Verenigd Koninkrijk in 2000 verengelste hij dat. Mikhail verdiende zijn miljoenen in de petroleumsector met de privatisering van de economie nadat de Sovjet-Unie in duigen was gevallen. Hij werd op 28 februari door de tuinman gevonden, net als Tjuljakov opgehangen in zijn garage.

Vasili Melnikov (43)

Het zijn niet alleen machtige figuren in de energiesector van wie de dood vragen oproept, ook die van Vasili Melnikov doet stof opwaaien. Eind maart werden hij, zijn vrouw (41) en zijn kinderen van vier en tien jaar oud dood gevonden in hun huis. Hij zou eerst zijn gezinsleden hebben neergestoken en vervolgens de hand aan zichzelf hebben geslagen. Melnikov was eigenaar van Medstom, een bedrijf dat medische benodigdheden invoert in Rusland. Vanwege de invasie van Oekraïne en de sancties die daarop volgden, zou zijn bedrijf op sterven na dood geweest zijn. De dag voordien had een werknemer nog een berichtje van Melnikov ontvangen met de vraag hem bij zijn moeder te begraven.

Vladislav Avajev (51)

Er deden zich dit jaar nog gezinsdrama’s voor bij Russische oligarchen. Op 18 april trof men de vicepresident van Gazprom, een voormalig Kremlinfunctionaris, dood aan in Moskou. Vladislav Avajev zou ontdekt hebben dat zijn vrouw overspel had gepleegd en in zijn woede zowel haar als haar dochter van dertien hebben neergeschoten, om vervolgens zichzelf van het leven te beroven. Mensen uit de omgeving van het koppel zouden bevestigd hebben dat het al lang niet meer goed ging in hun relatie. Er is dus een motief, maar niet iedereen gelooft erin. Igor Volobuev, voormalig vicepresident van de Gazprombank, wijst erop dat Avajev in zijn werk veel omging met hooggeplaatste klanten. ‘Heeft hij zelfmoord gepleegd? Ik denk het niet. Ik denk dat hij iets wist en dat hij op één of andere manier een risico vormde,’ zegt Volobuev, die intussen zelf Rusland is ontvlucht.

Sergej Protosenja (55)

Slechts een dag na het gezinsdrama in Moskou deed er zich nog één voor. Ditmaal niet in Rusland, maar in het Spaanse Lloret De Mar, waar de vrouw en de achttienjarige dochter van oligarch Sergej Protosenja dood werden aangetroffen in hun buitenverblijf. Hijzelf lag in de tuin. De zaak wordt door politie behandeld als een dubbele moord gevolgd door zelfdoding, maar de zoon van Protosenja gelooft niet in die verklaring. ‘Hij hield van mijn moeder en vooral van Maria, mijn zus. Zij was zijn prinses. Hij zou hun nooit kwaad kunnen doen. Ik weet niet wat er die nacht is gebeurd, maar ik weet dat mijn vader hun niets heeft aangedaan,’ vertelde zoon Fedor aan de pers. Protosenja kwam ook uit de energiesector. Hij stond aan het hoofd van Novatek, de grootste onafhankelijke producent van aardgas in Rusland.

Alexander Subbotin (43)

Qua doodsoorzaak springt Alexander Subbotin eruit. De voormalige manager van Lukoil, de op één na grootste oliemaatschappij van Rusland, overleed niet aan zelfmoord maar aan een overdosis paddenvergif. Subbotin stapte begin mei voor een remedie tegen een zware kater naar twee sjamanen, Magua Flores en diens partner Tina Cordoba, die een insnede maakten in zijn huid en daarin vervolgens het gif druppelden. Toen de katerkuur hevige borstpijnen veroorzaakte, besloten Flores en Cordoba om geen ambulance te bellen, maar hun klant gewoon te slapen te leggen in de kelder. Die beslissing werd hem fataal.