Zo kwam Sarkozy ten val: ‘De waarheid zal aan het licht komen’

Ex-president Nicolas Sarkozy van Frankrijk is veroordeeld tot een celstraf wegens corruptie. Dat kwam zelfs als een verrassing voor de Fransen, die toch wel wat gewend zijn.

Frankrijk heeft een reputatie als schandaal-land. Dat gaat van belastingontduiking via buitenechtelijke relaties tot regelrechte fraude. Op de mondiale ranglijst van corrupte landen van Transparency International staat Frankrijk op een schamele 23ste plaats, achter Uruguay maar nog net voor de Verenigde Staten.

Ook de politiek ontsnapt er niet aan. De huidige president Macron moest al kort na zijn aantreden drie van zijn kersverse ministers naar huis sturen, omdat de Franse justitie ze officieel verdacht van oplichting. De vorige president, François Hollande, had een minister van Financiën in huis die werd veroordeeld tot vier jaar cel wegens fiscale fraude en witwassen. Ex-president Jacques Chirac werd veroordeeld tot twee jaar voorwaardelijk wegens ontvreemding van overheidsgeld.

En nu is dan Nicolas Sarkozy (66) aan de beurt. Eerder vandaag keek hij stoïcijns voor zich uit, zittend op een uitklapstoeltje in de rechtbank, toen het vonnis werd uitgesproken. Drie jaar cel waarvan twee voorwaardelijk. De ex-president (2007-2012) heeft zich volgens de rechter schuldig gemaakt aan corruptie en machtsmisbruik.

In 2014 luisterden politie en justitie de telefoongesprekken af die Sarkozy voerde met zijn advocaat Thierry Herzog. Daarbij werd gesproken over een lopend justitieel onderzoek naar de ex-president. De twee zouden hebben afgesproken dat ze een bevriende advocaat-generaal informatie zouden vragen over dat vertrouwelijke onderzoek. In ruil zou de advocaat-generaal een nieuwe baan in Monaco kunnen krijgen.

Bewezen

Volgens de rechter ‘waren de drie mannen zich bewust van het frauduleuze gehalte van hun handelen’. ‘Er is een hele serie aanwijzingen dat ze onderling afspraken hebben gemaakt.’ Daarmee was volgens de rechter de corruptie bewezen. ‘Ze hebben het vertrouwen van het publiek beschaamd.’ En dat geldt helemaal voor Sarkozy, ‘als voormalig staatshoofd’.

De uitspraak was nog maar net gedaan of Sarkozy’s derde vrouw, ex-model Carla Bruni, beklaagde zich al op Instagram: ‘De waarheid zal nog wel aan het licht komen.’

Ze hoeft hem overigens niet te missen. Haar man heeft beroep aangetekend, wat een schorsende werking voor het vonnis heeft. Bovendien staat in het vonnis dat Sarkozy zijn straf thuis uit zou mogen zitten, uitgerust met een elektronische enkelband.

_{Tekst gaat verder onder Instagrambericht.}

Schokgolf

De veroordeling zorgde maandag voor een schokgolf in Frankrijk, ondanks die reputatie als ‘schandaal-land’. Dat heeft er onder meer mee te maken dat Sarkozy het eerste staatshoofd ooit is in Frankrijk dat een onvoorwaardelijke celstraf krijgt. In theorie hoort hij dus ook echt achter de tralies.

Voor hemzelf is het een persoonlijke tragedie. Hij kwam van ver en viel diep. Nicolas Sarkozy is een selfmade-man in de Franse politiek. Hij is de zoon van een Hongaarse immigrant, deed niet de elite-opleidingen, zoals andere presidenten en werkte zich vooral omhoog met talent, ambitie en bluf – en niet met een old boys-netwerk.

En juist hij is nu de eerste president die snoeihard door de rechter tot een celstraf wordt veroordeeld. De pijn was bijna voelbaar in de ferme pas waarmee hij de rechtbank uitliep, zonder ook maar één woord met de massaal aanwezige pers te wisselen.

‘Buitensporige straf’

De pijn was ook te zien bij zijn eigen rechtse partij, Les Républicains. ‘De straf is buitensporig”, liet een partijlid weten. ‘Zolang de beroepszaak nog niet heeft gediend is Sarkozy voor mij onschuldig’’, zei een ander.

Les Républicains verkeert in grote problemen. Na Sarkozy’s afscheid in 2012 leverde de partij geen president meer. En er is nog niemand opgestaan met groot charisma en brede politieke steun, die een kans maakt bij de presidentsverkiezingen volgend jaar.

Daarom werd her en der al de naam van Sarkozy opnieuw gefluisterd. Als een deus ex machina zou hij de partij wellicht uit het slop kunnen trekken. Maar als een veroordeelde ex machina zal hem dat niet lukken. ‘Dit vonnis is een schandvlek voor de Franse democratie’, zei een lid van regeringspartij LREM vandaag in een reactie. ‘Of je nou van Sarkozy houdt of niet, het imago van Frankrijk is wereldwijd bezoedeld.’

Dat zal wel meevallen – zie die mondiale corruptieranglijst. De politieke schade is er vooral in eigen land. De Fransen hebben al heel weinig vertrouwen in hun politici. Als hen wordt gevraagd de Franse politiek te karakteriseren in één woord zegt 39 procent ‘wantrouwen’, 23 procent ‘walging’ en nog eens 12 procent ‘verveling’. De veroordeling van een president zal dat sentiment allesbehalve veranderen.

(AD)