Zondebok, duivelin, icoon: zal Vogue-patrones Anna Wintour in het harnas sterven?

Op haar 71ste verjaardag staat de legendarische Anna Wintour ruim dertig jaar aan het hoofd van de Amerikaanse Vogue. Ze wordt onder andere beschuldigd van racisme, maar ook op handen gedragen.

Het septembernummer van de Amerikaanse Vogue, ‘The Hope Issue’ getiteld, was dit jaar met 316 pagina’s geheel gewijd aan en gemaakt door zwart en gekleurd talent. Voor achttien gekleurde, voormalige medewerkers was het de druppel. Zij noemden vorige week in The New York Times het gebaar van Wintour, onder druk van de Black Lives Matter-beweging, schijnheilig en te laat. De meesten deden hun verhaal anoniem, uit angst voor represailles.

Wintour wordt beschuldigd van ongelijke behandeling. Vogue-personeel dient dun en wit te zijn, stelden de ex-medewerkers, afkomstig te zijn uit een rijke familie en op een eliteschool te hebben gezeten. Die ene, zeldzame zwarte collega zou bij vergaderingen mogen zitten om adverteerders het idee van diversiteit te geven, maar moet zich verder van commentaar onthouden.

The Pudding, uitgever van visuele essays, analyseerde vorig jaar negentien jaar aan Amerikaans Vogue-archief. Het wees onder meer uit dat er tussen 2000 en 2005 slechts driemaal een zwarte vrouw op de cover heeft gestaan. Uitgever Condé Nast stelt daartegenover dat tussen 2017 en 2020 op 32 procent van alle Vogue-covers wereldwijd een zwarte vrouw stond.

Dan is er nog het probleem van de culturele toe-eigening. Het gaat dan om inmiddels ­omstreden shoots, zoals die met model Karlie Kloss enkele jaren geleden in geishalook, wit geschminkt met zwarte haren. Een onverholen vorm van yellowface, vinden critici. Wintours ergste cover: model Gisele Bündchen met NBA-ster LeBron James die een arm om haar middel heeft en zijn tanden laat zien (2008). De vergelijking met de filmposter van King Kong was online snel gemaakt.

Wie is Anna Wintour?

Dat Wintour geen sympathieke reputatie heeft, wisten we al van ‘The Devil wears Prada’ (2006). De film die gebaseerd was op het venijnige boek van een ex-medewerker, de rol van Meryl Streep op de vrouw wier naam wereldwijd volstaat als ‘Anna’.

Andere ex-werknemers deden ook al eens hun verhaal. Zo lekte een stagiaire ooit dat ze op haar eerste werkdag te horen kreeg Anna nooit te mogen aankijken, ook niet als ze bij haar in de lift zou stappen. Mocht Anna struikelen, dan moest ze haar gewoon laten liggen en net doen of ze het niet zag.

Dame Anna Wintour – drie jaar geleden werd ze onderscheiden – is de dochter van de voormalig hoofdredacteur van de Londense krant Evening Standard, Charles Wintour, koosnaam: Chilly Charley. Die kille eigenschap zou zijn dochter geërfd hebben. Toen een dieren­activist ooit een dode wasbeer op haar bord legde, terwijl ze aan haar vaste tafel in het Four Seasons in Milaan een hamburger zónder broodje nuttigde, gaf ze geen krimp en wuifde naar de ober om het bord te laten verwijderen.

Sowieso is er aan personeel geen gebrek in het leven van de hoofdredacteur die al sinds 1988 op de troon zit. Hoe leuk is dat? Énig. Enkel eerste klas reizen, de koffers alvast met een assistent vooruit gestuurd, diners op het jacht van Valentino, lunches met Rihanna, en daarbij nog Tom Ford, Demna Gvasalia en Virgil Abloh op speed dial. Een salaris van 2 miljoen dollar (minus de 20 procent die ze in april tijdelijk inleverde vanwege de coronacrisis bij de uitgever) plus nog een geschatte jaarlijkse 200.000 aan kledingvergoeding. Bij aankomst in de grote modesteden áltijd een suite vol bloemen, champagne, parfums en de laatste nieuwe designertassen. Minder: elke ochtend om 06.30 uur staat de kapper voor de deur, daarvoor heeft ze al getennist.

Sinds 2013 is ze ook artistic director van álle titels van uitgever Condé Nast. Ze is geboren in Londen en is moeder van Bee en Charlie Shaffer. De laatste is arts en liep tijdens zijn werk op de intensive care in New York covid-19 op. Inmiddels is hij genezen. Bee is twee jaar geleden getrouwd met fotograaf en regisseur Francesco Carrozzini, zoon van Franca Sozzani, de voormalige hoofdredacteur van de Italiaanse Vogue. Ironisch, want ondergetekende zat ooit in Parijs bij een show als buffer op een stoel tussen de crew van de Italiaanse Vogue en die van de Amerikaanse, omdat het niet zo boterde tussen beide redacties.

Zijn de aantijgingen aan haar adres terecht?

Jazeker, maar Anna is momenteel de zondebok voor de hele modewereld. Een soort Jezus, maar dan met bob, zonnebril en in Chanel. Sla er even wat Elle’s, Harper’s Bazaars en andere modebladen van de afgelopen twintig jaar op na: same story. Onder het mom van storytelling zaten modellen geregeld in folkloristische kleding tussen de Inuit en Toearegs of liepen ze in djellaba, blootsvoets en behangen met kralen over een lokale Afrikaanse markt. De overwegend witte modewereld blundert al jaren met het gebruik van zwarte modellen. Áls ze überhaupt al geboekt worden.

Wintour heeft zich inmiddels openlijk verontschuldigd en trekt het boetekleed aan. Naomi Campbell, ’s werelds bekendste zwarte model, steunt haar door dik en dun en zegt dat Wintour voor haar eerste Vogue-cover (in 1989) gevochten heeft.

Inmiddels heeft Anna wel de inclusieve smaak te pakken en is ze op een missie. Het ‘Diversity Issue’ in maart 2017, met op de cover zeven modellen van verschillende etnische komaf, was een stap in de goede richting, al kon die diversiteit flink beter. De modellenzusjes Bella en Gigi Hadid kunnen nauwelijks gekleurd genoemd worden.

Inmiddels is ze ook groot fan van Imaan Hammam en Jill Kortleve, in de industrie een ‘kleine curve’ genoemd, die ze veel kansen geeft. Een aantal gekleurde dames haalde de laatste jaren haar cover, maar dan hebben we het wel over Beyoncé, Rihanna, Serena Williams, Michelle Obama, Lupita Nyong’o en Kim Kardashian.

42 procent van de werknemers bij de uitgever zou inmiddels gekleurd zijn dankzij Wintours inzet. Daarnaast is ze voorzitter van de diversity & inclusion council van de uitgever. Dat klinkt goed, maar tijdens een belangrijke vergadering in juni was ze, tot afgrijzen van de rest, nowhere to be found.

Heeft ze haar macht ook ten goede gekapitaliseerd?

Yes! Ze heeft veel goeds gedaan voor de indus­trie. Ze is een headhunter, klankbord en adviseur voor vele merken. Zo hielp ze Marc Jacobs aan zijn baan bij Louis Vuitton en is ze de drijvende kracht achter een generatie ontwerpers die opkwam na 9/11, waaronder het duo achter Proenza Schouler; Joseph Altuzarra en Jason Wu. Allen groot geworden met steun van het door Anna ingestelde Vogue/CFDA Fashion Fund.

Toen haar lieveling, mede-Brit John Galliano, ooit failliet was, regelde ze in Parijs het schitterende, verlaten huis van de steenrijke socialite Sao Schlumberger en zeventien modellen voor hem. The New York Times-journalist David Carr verwoordde Anna’s macht ooit als volgt: ‘She does not put a finger in the wind to judge trends: she ís the wind.’ Onder haar bewind bleef de oplage van Vogue USA onder vijf presidentiële wissels groeien tot zo’n 1,3 miljoen exemplaren per maand en overleefde het tijdschrift door constante aanpassingen de komst van internet.

De laatste jaren toonde ze zich steeds politieker. Zo steunde ze Barack Obama en Hillary Clinton fanatiek met fundraisingdiners. Tevens organiseert ze als voorzitter van het Anna Wintour Costume Center van het Metropolitan Museum of Modern Art jaarlijks het indrukwekkende Met Gala. Ze wist er al 186 miljoen dollar mee op te halen voor de kostuumafdeling. Ook geeft ze in Vogue ruim baan aan feministische en politiek beladen onderwerpen als de Women’s Marches. Anna is één van de laatsten der Mohikanen, een generatie die heel lang aan haar troon vastgelijmd zat, waardoor een jongere generatie weinig tot geen kansen kreeg. Van een aantal iconische Vogue-fotografen, onder wie Bruce Weber, Mario Testino en Patrick Demarchelier, heeft ze inmiddels, dankzij #MeToo en een reeks beschuldigingen, toch afscheid moeten nemen.

Moet Anna op haar 71ste plaatsmaken voor een jongere editor?

Het gros van de medewerkers die hun gal hebben gespuwd vindt van wel. Net als iedereen die op haar functie aast overigens, en dat zijn er velen. Maar waarom zou iemand die zich heeft bewezen niet in het harnas mogen sterven? (Neem de Britse koningin Elizabeth II)

Kanttekening: als je al zó veel machtige modepetten op hebt, kun je er best één afstoten. Mogelijke opvolger die wordt genoemd: Edward Enninful, de succesvolle Brits-Ghanese hoofdredacteur van de Britse Vogue die het fantastisch doet en wiens inclusieve aanpak alom wordt geprezen.

Van Frans Ankoné (73), freelance fashion director en in de jaren 90 werkzaam voor het magazine van The New York Times, hoeft Anna niet weg. ‘Tot vier jaar geleden werd ze een geweldige powervrouw genoemd, nu moet ze ineens omvallen, terwijl ze in Amerika straks mogelijk een 78-jarige president hebben.’

Geruchten over haar vertrek gaan overigens al jaren. Zo wist de New York Post in 2018 zeker dat het einde van Anna’s heerschappij nabij zou zijn. Ook zou ze een ambassadeurschap ambiëren, voor Frankrijk of Engeland. Bij winst van Hillary Clinton had dat in 2016 appeltje-eitje moeten zijn. Maar het kan alsnog. De cover met Kamala Harris, running mate van de Democratische presidentskandidaat Joe Biden, ligt ongetwijfeld al klaar.

(VK)