Zurich

Nederland wordt stilaan weer een filmland.

Het was het afgelopen decennium nogal povertjes gesteld met de staat van de Nederlandse filmerij. Terwijl de Vlaamse cinema hoge ogen gooide met ijzersterke drama’s als ‘De helaasheid der dingen’, ‘The Invader’ en ‘Rundskop’, leken onze buren niet verder te komen dan chaotische verfilmingen van kinderboeken, platte komedies en epische draken: ‘Het bombardement’, ‘Gooische vrouwen’, ‘De hel van ’63’, ‘Brammetje Baas’, ‘Koning van Katoren’, ‘De storm’. De tijd dat de Nederlandse cinema moeiteloos wereldniveau haalde (‘Soldaat van Oranje’! ‘Wildschut’! ‘Spoorloos’! ‘Karakter’!) leek voorgoed voorbij, maar de laatste tijd is er iets merkwaardigs aan de hand: terwijl de Vlaamse filmmakers het momentum kwijt lijken te zijn (wij zien in ieder geval té weinig memorabele drama’s en té veel onbeduidende crowdpleasertjes passeren – zie ‘Plan Bart’, ‘Bowling Balls’, ‘Flying Home’, ‘Halfweg’, enzovoort, enzovoort, enzofuckingvoort), beginnen er vanuit de Hollandse polders en grachten steeds meer interessante films binnen te druppelen: ‘Borgman’, ‘De surprise’, ‘Bloed, zweet en tranen’ en nu ‘Zurich’ – films met een eigen smoel, een eigen stijl en een eigen toon.

De betoverende kracht van de allereerste shot van ‘Zurich’ is alvast onmiskenbaar: een rode auto ligt half in een sloot, een doorweekte vrouw staat naast het opengeslagen portier verdwaasd voor zich uit te kijken, op het asfalt zit – als op een troon – een prachtig gevlekte jachtluipaard. Met alle respect, hoor, maar behalve Bas Devos en Fien Troch kennen wij geen enkele Vlaamse cineast die het zou aandurven om een film te laten beginnen met zo’n fraai, stoutmoedig, op het randje van het surrealisme bengelend, de aandacht schitterend naar zich toe zuigend tableau. De in de sloot gereden vrouw is Nina (Wende Snijders), een koorzangeres die na de dood van haar geliefde Boris, een truckchauffeur, aan een vreemde odyssee begint langs benzinestations, wegrestaurants, truckersbars en rustplaatsen voor vrachtwagenchauffeurs – alsof ze in het droeve truckersmilieu naar troostende restsporen van haar dode minnaar zoekt. De structuur van de plot vertoont een vreemde krul – we beginnen met het tweede hoofdstuk – maar gaandeweg komen er steeds meer grimmige details aan het licht: zo ontdekt Nina dat Boris er in ’t geniep nog een ander leven op na hield.

Een behoorlijk zware prent dus, waarin verlies, rouw, woede en bedrog samen een emotionele dieptebom vormen, maar regisseuse Sacha Polak (die enkele jaren geleden preventief haar beide borsten liet verwijderen en over die ervaring een pakkende documentaire maakte met de treffende titel ‘Nieuwe tieten’) en scenariste Helena van der Meulen (die ook Polaks debuut ‘Hemel’ neerpende) hebben de zwaarte en de grief gehuld in een zintuiglijke roadmovie vol mooi gekadreerde, door Frank van den Eeden geschoten, vaak droomachtige beelden en tinten: de jachtluipaard, het onwerkelijke bezoek aan de kunstgalerie, de vrachtwagens die ineens luid beginnen te toeteren en oplichten als flipperkasten. Een kniebuiging ook voor hoofdactrice Wende Snijders, een Nederlandse singer-songwriter die tot nu geen enkele acteerervaring bezat. Snijders heeft misschien niet de divalooks van Thekla Reuten of Carice van Houten, maar ze beschikt wel over een ietwat onaards aura, een intrigerende geslotenheid die perfect bij haar rol past.

Een geheel zuivere film is ‘Zurich’ niet geworden: zeker in het tweede deel grijpt de cineaste iets te makkelijk naar de twee meest afgezaagde stijlmiddelen aller tijden: koormuziek en slow motion. Maar ‘Zurich’ heeft tenminste sfeer, en lef, en diepgang, en ambitie – iets wat van ‘Weekend aan zee’ niet echt kon worden gezegd.

undefined