Zùsto: de zoete zwendel in nieuwe suiker

Vlaamse investeerders hebben de voorbije jaren miljoenen geïnvesteerd in Sweetwell, een ‘unieke en revolutionaire’ suikervervanger van lokale makelij. Geld dat ze waarschijnlijk nooit meer zullen terugzien: de oprichter van het bedrijf was meer geïnteresseerd in het verkopen van aandelen dan in het lanceren van de zoetstof. Nu probeert hij het opnieuw, met alwéér een revolutionaire suikervervanger: Zùsto. Opvallend: het is een vreemde fine fleur van ondernemers, politici en criminelen die op al die zoetstof afkomt.

Ook Zùsto heet een ‘unieke en revolutionaire’ suikervervanger ‘van bij ons’ te zijn. De zoetstof kreeg lof toegezwaaid van wetenschappers, restauranthouders en journalisten. Maar Herman De Bode, kabinetschef van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), juicht niet mee. De Bode is namelijk hoofdaandeelhouder van Sweetwell, het bedrijf achter die andere Vlaamse suikervervanger. Hij beweert dat Zùsto niet alleen een kopie van Sweetwell is, maar ook een nieuwe val om argeloze financiers erin te luizen. De Bode kan ervan meespreken: hij is zelf zeven jaar geleden in de val getrapt.

Herman De Bode «Toen ik Zùsto in de media zag opduiken, zelfs in kwaliteitskranten, geloofde ik mijn ogen niet. Ik begrijp niet waarom journalisten zich laten gebruiken om publiciteit te maken voor een product zonder ook maar één kritische vraag te stellen over de man die erachter zit. Je hoeft zijn naam maar te googelen om te ontdekken dat één en ander niet pluis is.»

Volgens het Amerikaanse marktstudiebedrijf MarketsandMarkets is de wereldwijde markt van zoetstoffen vandaag 11,4 miljard euro waard, en tegen 2019 zelfs méér dan 15 miljard euro. Ook Belgische ondernemers proberen een deel van de koek te krijgen. In 2010 werd met veel bombarie het Belgische Sweetwell gelanceerd. Niet zomaar een zoetstof zoals aspartaam of sucralose, die niet naar suiker smaken, maar een vervanger die de consument wél de suikerervaring geeft, zonder de nadelen van suiker. Op de patentenaanvragen die het bedrijf Sweetwell deponeerde, stond de naam van de uitvinder: Sophie De B. uit het Oost-Vlaamse Sint-Laureins. De eigenaar van de patenten was de nv Sweetwell uit Wilrijk. Die vennootschap was eigendom van de 60-jarige Antwerpse zakenman H.B. en zijn Aegis Holding. De B. is de vriendin van H.B., en ook bestuurder en aandeelhouder van Sweetwell.

Volgens de makers van Sweetwell betekende hun product een doorbraak in de zoetstoffenbranche: het product zou niet meer dan een kwart van de calorieën van druivensuiker bevatten en kan daardoor probleemloos door diabetici worden gebruikt. Bovendien heeft het dezelfde kenmerken als suiker en kan het op identiek dezelfde manier in gerechten worden verwerkt. Het karamelliseert zoals suiker en heeft een vergelijkbare zoetheid bij eenzelfde volume, waardoor je recepten niet hoeft aan te passen. Artsen onderbouwden de kwaliteiten en de gezondheidsvoordelen van Sweetwell met wetenschappelijke gegevens, en de chef-kok van tweesterrenrestaurant Le Château du Mylord in Ellezelles toonde voor de camera hoe hij Sweetwell in plaats van suiker gebruikte voor zijn desserts.

‘Ik herinner me nog hoe H.B. mij een doos pralines gaf,’ zegt een anonieme voormalige investeerder van Sweetwell. ‘De Antwerpse patissier Del Rey had die vervaardigd met Sweetwell, zei hij. H.B. propageerde zijn zoetstof als een wondermiddel: je wordt er niet dik van én het zit vol gezonde probiotische en andere vezels. De perfecte suikervervanger waar de wereld al zo lang naar op zoek is.’

Sweetwell leek inderdaad een onmiskenbaar commercieel succes in wording, en de investeerders kwamen er in drommen op af. Eind 2006 klopten de eerste kandidaat-financiers aan, onder wie Herman De Bode, een ex-topman van het Amerikaanse adviesbureau McKinsey in de Benelux. De Bode pompte eerst 500.000 euro in het bedrijf, en stak er uiteindelijk zelfs 4 miljoen euro in. Daarmee werd hij één van de belangrijkste aandeelhouders van de naamloze vennootschap van H.B.. Ook Marleen De Bode, de zus van Herman, en haar echtgenoot Marc Olivié, ex-topman van Agfa-Gevaert, nu CEO van de Amerikaanse holding Bradley en bestuurder bij MasterCard, staken geld in Sweetwell.

De Bode «Ik heb Sweetwell leren kennen via een ex-collega van het Amsterdamse filiaal van McKinsey. Hij moest Sweetwell uit de startblokken krijgen in opdracht van Cor Boonstra.»

Cor Boonstra is een grote naam in de zakenwereld van de Lage Landen. Deze steenrijke, in Schilde wonende Nederlandse miljonair maakte in de jaren 90 van het elektronicaconcern Philips een modern en performant bedrijf. Als hij zijn naam aan iets verbindt, rinkelt de kassa.

‘Boonstra heeft H.B.1,5 miljoen euro geleend, tegen een mooie interest uiteraard, en hij kreeg daarvoor aandelen in pand,’ zegt de anonieme investeerder. ‘Boonstra wilde dat geld terug zodra H.B. grote investeerders had gevonden.’

En die kwamen er. In het voorjaar van 2007 verdween Boonstra uit de nv Sweetwell en verschenen bekende Vlaamse zakenlui zoals Carl Holsters, een ex-topman van De Post, Hans Sanders van de Turnhoutse drukkerij Proost, de vroegere VRT-topman Dirk Wauters en Open VLD-politicus Rik Daems ten tonele. Ook het Ierse investeringsfonds Stidel stapte in het kapitaal. Dat fonds was aangebracht door een Ier die net als De Bode een verleden bij McKinsey heeft. En plotseling zat Sweetwell vol met mensen die aan dat adviesbureau te linken vallen. Eén van hen, de in Knokke residerende Antwerpse zakenvrouw Catalina Daniëls, werd zelfs CEO van Sweetwell. Alles samen nam de McKinsey-clan voor 6 miljoen euro aan Sweetwell-aandelen over van H.B..

Anderen hadden geen vertrouwen in H.B. en zijn bedrijf.

Investeerder «Ik herinner me hoe H.B. ging praten met de Antwerpse zakenman Ariel Aviner, een belangrijke chemische trader. Aviner was absoluut niet onder de indruk. Hij wilde bijvoorbeeld weten waar H.B. al dat geld vandaan had. H.B. deed alsof het om zijn eigen geld ging en zweeg als vermoord over de financiële inbreng van Boonstra, maar Aviner doorprikte die leugen meteen. Hij zag dat H.B. totaal onbetrouwbaar was.»

Aandelendokter

Bleken wel geïnteresseerd in aandelen van Sweetwell: figuren uit de georganiseerde misdaad. H.B. zette ronselaars aan het werk om investeerders aan te trekken, in ruil voor een finder’s fee van 10 procent. Eén van die ronselaars was Danny Deschuttere, een Antwerpse huis- en sportdokter. Deschuttere nam contact op met mensen uit de entourage van de Poolse crimineel Marian Kozina alias Riccardo Fanchini, één van zijn patiënten en een kopstuk van de Russische maffia, dat jarenlang vanuit Antwerpen heeft geopereerd en door de Amerikaanse justitie en de FBI ooit als de grootste drugssmokkelaar aller tijden werd omschreven.

Eén van de beste vrienden van Fanchini was de Brits-Indiase zakenman Raj Kundra, die in Antwerpen in de diamanthandel actief is. Hij zou alles samen voor meer dan 1 miljoen euro Sweetwell-aandelen hebben gekocht. Kundra betaalde volgens insiders 5.900 euro per aandeel, terwijl die op dat moment hooguit 1.200 euro per stuk waard waren.

Raj Kundra is ook de echtgenoot van Bollywood-actrice Shilpa Shetty, die bekend werd toen ze in 2007 deelnam aan ‘Celebrity Big Brother’ in Groot-Brittannië en daarin al dan niet uit racistische motieven werd gepest door haar huisgenoten. Shetty en Deschuttere, die in India mee verantwoordelijk is voor Sweetwell, hebben ondertussen in het Indiase Mumbai samen de vennootschap YaP opgericht, om een therapie te promoten die oosterse yoga en westerse fysiotherapie combineert. Deschuttere is er Director of International Operations.

Geheime deal

Duiken ook op in het lijstje aandeelhouders: het voormalige echtpaar Véronique De Kock en Frank Slaets. Jarenlang was Slaets het manusje-van-alles van Fanchini. De Pool is zelfs peter van hun kind. Slaets is meermaals in verband gebracht met Turkse en Marokkaanse criminelen in Antwerpen en is ook een aantal keer veroordeeld. In het proces over het frauduleuze faillissement van de Kremlyovskaya Group, het wodkabedrijf van Fanchini, kreeg Slaets één jaar cel, waarvan de helft met uitstel. Ook Slaets kocht Sweetwell-aandelen via Danny Deschuttere. Die ontkent eerst staalhard alle transacties, maar bevestigt na veel aarzelen toch.

Danny Deschuttere «H.B. heeft mij inderdaad benaderd om kandidaten voor zijn aandelen te zoeken. En ja, samen met een aantal vrienden heb ik zelf ook aandelen van Sweetwell gekocht. Het leek een gouden zaak.»

HUMO Waren die vrienden Raj Kundra en Frank Slaets?

Deschuttere «Ik heb een groep investeerders rond de diamantair Sahil Mehta aangebracht. Zij wilden de meerderheid in Sweetwell verwerven. Dat is uiteindelijk niet gelukt. Ze moesten de duimen leggen voor de McKinsey-groep rond Herman De Bode. En ja, Raj Kundra en Frank Slaets hebben ook aandelen van Sweetwell gekocht.»

Volgens Jan Goddaert, de voorzitter van de raad van bestuur van Sweetwell, staan Kundra en Slaets in elk geval niet op de lijst van officiële aandeelhouders. ‘Aandelen kopen verloopt volgens een geijkte procedure, waarbij de kopers zichzelf kenbaar moeten maken. Maar het gebeurt dat er onderhandse deals worden gesloten die geheim worden gehouden. Bij Kundra en Slaets is dat duidelijk het geval, want wij weten officieel van niets.’

Deschuttere «Kundra en Slaets zijn nu geen aandeelhouders meer, geloof ik. Ik denk dat ze hun aandelen opnieuw hebben verkocht.»

HUMO Aan wie? Aan u?

Deschuttere «Dat weet ik niet meer. Dat moet ik nakijken. Het is al zo lang geleden.»

Een zakenman die anoniem wil blijven, kent meer details. ‘Frank Slaets was een snelle en substantiële winst beloofd toen hij de Sweetwell-aandelen kocht. Maar toen het zaakje niet opleverde wat H.B. en co. hadden beloofd, was hij ontevreden en wilde hij weer van die aandelen af. Die hadden ondertussen heel wat van hun waarde verloren. Slaets heeft zijn aandelen weer aan H.B. en Deschuttere kunnen verkopen, zonder er zelf slechter van te worden.»

Snel geld pakken

Met een trendy en commercieel interessant product, en met het geld en de expertise van grote namen, leek Sweetwell een goudmijn te zullen worden. Toch liep het helemaal fout. De nv Sweetwell had problemen om het product op een winstgevende manier op de markt te krijgen, zeggen betrokkenen. ‘Hoelang blijft een pak suiker in de keukenkast staan?’ vraagt de anonieme investeerder. ‘Maanden, vaak zelfs langer. Hetzelfde geldt voor een pak Sweetwell. Hoeveel pakken moet je als kleine speler op de zoetstoffenmarkt verkopen voor je je eerste euro winst maakt? De mensen van de McKinsey-groep hadden snel door dat het grote geld voor hen niet in de kleinhandel zat. Ze moesten in bulk kunnen verkopen, en dus spraken ze voedingsgiganten als Unilever en Nestlé aan.’

Catalina Daniëls (CEO Sweetwell) «We hadden bijna een deal met McNeil Nutritionals, een bedrijf van het Amerikaanse concern Johnson & Johnson, maar die is afgesprongen toen daar een nieuwe CEO werd aangesteld.»

Grote voedingsbedrijven zoals Merisant, Callebaut, Nestlé en Puratos bleken evenmin geïnteresseerd te zijn. Een anonieme investeerder: ‘Sweetwell is wel een goed product, maar het is absoluut niet zo uniek en revolutionair als H.B. het heeft voorgesteld. Daarom hapten de grote bedrijven niet toe. Er zijn de voorbije decennia wel vaker patenten gedeponeerd voor producten die claimden dat ze de perfecte suikervervanger waren en die zijn ook geen commercieel succes geworden.’

Een anonieme zakenman die H.B. goed kent, ziet wel een patroon in de werkwijze van de ondernemer. ‘Hij start een vennootschap op, introduceert een nieuw product, probeert een hype te creëren en spreekt dan grote namen in de zakenwereld aan. Hij probeert zo veel mogelijk investeerders lekker te maken en verkoopt hen dan zijn aandelen in die vennootschap, meestal met een substantiële meerwaarde voor hemzelf. Dat is uiteraard niet verboden. Maar het is H.B. alléén om het geld te doen. Zodra de investeerders aan boord zijn en hij het geld op zak heeft, gaat het fout en blijven de investeerders achter met het project.’

Een anonieme investeerder: ‘De aanpak van H.B. lijkt wel héél erg op geruchtmakende affaires uit het verleden, zoals Super Club van Maurice De Prins in de jaren 80 en Lernout & Hauspie in de jaren 90. Telkens ging het er niet zozeer om een succesvol bedrijf op te starten, maar wel om snel geld binnen te halen met de verkoop van aandelen waarvan de waarde artificieel werd opgepompt.’

De Bode «De hele zaak is een schoolvoorbeeld van take the money and run. H.B. en Sophie De B. probeerden het management het leven zo moeilijk mogelijk te maken met de bedoeling, veronderstel ik, dat de andere investeerders H.B. zo beu zouden worden dat ze hem zouden uitkopen. Dat is ook gebeurd. En toen het geld op hun rekeningen stond, heeft het koppel de vennootschap in de steek gelaten. Het was de bedoeling dat Sophie De B., als uitvinder van het product, CEO Catalina Daniëls zou bijstaan met de ontwikkeling en verfijning ervan. Maar ze meldde zich ziek en liet zich niet meer zien. Pure sabotage. Ik had het gevoel dat H.B. zat te wachten tot de vennootschap vleugellam was, zodat hij ze voor geen geld weer kon opkopen.»

HUMO Mensen van Sweetwell vertellen mij dat hij en De B. zeker 6 miljoen euro hebben verdiend aan die aandelenverkoop. Belastingvrij. Daarvan moest hij wel 1,5 miljoen teruggeven aan Boonstra.

De Bode «Hij heeft aan Sweetwell minstens 3 miljoen euro overgehouden. Vandaag bezit H.B. nog altijd aandelen van het bedrijf, maar minder dan 5 procent, schat ik.»

Patent verlopen

De bonafide aandeelhouders hebben miljoenen aan Sweetwell verloren, maar het bedrijf bestaat nog altijd.

De Bode «We hebben besloten om Sweetwell niet failliet te laten gaan. Dan waren we immers alles kwijt. In Europa zijn we niet meer actief, maar we hebben nog licenties in India, Mexico en Costa Rica. Veel geld verdienen we er nog niet aan, maar we hopen op termijn op een doorbraak.»

H.B. heeft inderdaad geprobeerd om het kapseizende Sweetwell terug te kopen, maar dat is niet gelukt. En dus introduceert hij nu, vier jaar na Sweetwell, Zùsto. Het bedrijf achter Zùsto is het begin dit jaar opgerichte Sweet D’light Creations (SDC). SDC werd opgericht door Sophie De B. en haar neef Stéphane De Koninck. Maar in maart van dit jaar nam De Koninck ontslag uit de vennootschap en kwam er een nieuwe gedelegeerd bestuurder: H.B..

In de pers wordt Sophie De B., de uitvindster van Sweetwell, nu opgevoerd als de uitvindster van Zùsto. Die zoetstof is een ‘nieuw, uniek samenspel’ van een aantal ingrediënten die geproduceerd worden op basis van natuurlijke grondstoffen, waaronder ‘polydextrose, plantaardige vezels van mais en oplosbare vezels uit cichorei, aangevuld met zoetstoffen zoals isomalt, erythritol, sucralose of stevioglycosiden’. Ook Sweetwell is een samenstelling van ‘zoetstoffen als sucralose en isomalt, dat om het product volume en de beet van suiker te geven, ook bulking agents gebruikt als polydextrose en vezels van maïs, bieten en cichorei’.

‘De formule van Zùsto lijkt gewoon een imitatie van Sweetwell te zijn,’ zegt Jan Goddaert, een man die heeft gewerkt voor drank- en voedselbedrijven als Douwe Egberts en Ter Beke en die nu voorzitter is van de raad van bestuur van Sweetwell.

Wil H.B., nadat hij een paar miljoen heeft verdiend met Sweetwell, dat nog eens overdoen met Zùsto, nagenoeg een kopie?

Goddaert «Zo ziet het ernaar uit. H.B. is met Zùsto onder de duiven van Sweetwell aan het schieten. Maar wat kunnen we doen? In Europa is het patent op Sweetwell verlopen. En u weet hoe dat gaat met patenten in de voedingsindustrie. Je verandert een detail aan de formule en je hebt een ander product.»

H.B. heeft het druk, en dus is er geen tijd voor een gesprek. Maar hij is het er absoluut niet mee eens dat Zùsto en Sweetwell één en hetzelfde product zijn.

H.B. «Zùsto en Sweetwell zijn inderdaad door dezelfde persoon uitgevonden. En dan? Zùsto is béter dan Sweetwell, en we hebben patenten om dat te bewijzen.»

HUMO Hebt u ondertussen al investeerders voor Zùsto gevonden?

H.B. «Dat ga ik u niet vertellen. Ach, meneer, het is maar beter dat we hier niet dieper op ingaan. Ik ga geen vragen beantwoorden. Als u informatie nodig hebt, spreekt u mijn advocaat maar aan.»