Adil El Arbi en Bilall Fallah hebben aan één scene voldoende om van ‘Ms. Marvel’ een cultuurclash te maken die swingt als een tiet

Laten we de start van de nieuwe Marvelserie ‘Ms. Marvel’ op Disney + eerst en vooral eens aangrijpen om een existentiële levenskwestie aan te snijden: waar gaat het Marvel Cinematic Universe naartoe?

In de eerste 20 films, die samen de Infinity Saga vormen, werd langzaam maar zeker toegewerkt naar de ultieme confrontatie tussen de Avengers en Thanos, die al die tijd in de achtergrond bezig was om de Oneindigheidsstenen te verzamelen en aldus zijn apocalyptische Vingerknip voor te bereiden. Sinds de definitieve overwinning op Thanos in ‘Avengers: Endgame’ is het evenwel de vraag: wat nu?

Op zich neemt de output van de Marvel Studios steeds indrukwekkender proporties aan: sinds de voltooiing van de Infiny Saga zijn er binnen het MCU alweer vijf verse speelfilms (van ‘Black Widow’ tot ‘Doctor Strange in the Multiverse of Madness’) en zes gloednieuwe televisieseries (‘WandaVision’, ‘The Falcon and the Winter Soldier’, ‘Loki’, ‘What If...?’, ‘Hawkeye’, ‘Moon Knight’ en nu ‘Ms. Marvel’) verschenen. Maar wat we in die tot nu toe erg versnipperd aanvoelende output missen, of wat althans nog niet zichtbaar is, is een Nieuw Overkoepelend Verhaal; een Groot Plan; een rode draad; het prikkelende gevoel dat er een nieuwe grote dreiging à la Thanos zal ontstaan (good luck trouwens om een booswicht te vinden die de onvergetelijke Thanos kan evenaren, laat staan overtreffen!). Zullen de verhaallijnen van Scarlet Witch, Doctor Strange, de Eternals en Hawkeye zich in de toekomst verstrengelen tot een nieuwe saga? Wordt Kang The Conqueror, die in de gedaante van He Who Remains zijn opwachting maakte in de laatste aflevering van ‘Loki’, vroeg of laat de nieuwe überbooswicht?

Er is één man die de antwoorden kent, namelijk Marvel-opperhoofd Kevin Feige, maar die houdt de lippen stijf op mekaar: zelfs Adil en Bilall, die hem op de set van ‘Ms. Marvel’ het hemd van het lijf vroegen, kregen geen énkel brokje informatie uit de man. In afwachting van meer duidelijkheid omtrent de richting die het MCU zal inslaan, maken we deze week op Disney + dus kennis met alweer een nieuw personage: het Pakistaans-Amerikaanse schoolmeisje Kamala Khan alias Ms. Marvel. En het minste wat we kunnen zeggen is dat er in de eerste twee afleveringen een sprankel zit die we in het MCU nog niet vaak hebben gezien. Zeker in de eerste episode volgt ‘Ms. Marvel’ het geijkte patroon van het coming-of-age-genre waarin we ook films als ‘The Edge of Seventeen’, ‘Eight Grade’ en ‘Lady Bird’ terugvinden: in de schoolgangen slaan de scholieren met een klap hun metalen kluisjes vol weltschermz dicht, een leerling verzucht dat ‘everything sucks!’, een naar vrijheid snakkende tiener botst met haar ouders.

De 16-jarige Kamala wil verkleed als Captain Marvel naar een Avengers Convention, maar haar overbeschermende ouders stribbelen tegen (‘Er zullen daar veel haram-toestanden zijn’) en verwijten hun dochter dat ze met haar hoofd tussen de wolken loopt. De gekende coming of age-thema’s dus, maar dan gebracht met een verfrissende, bruisende, levendige, in het MCU niet vaak geziene visuele schwung. En dat laatste lijkt ons de verdienste van Adil en Bilall: zij zijn er, ondanks de beperkingen die hen werden opgelegd (er kan op de set van een Marvelserie geen stoel worden verschoven zonder de toestemming van de executives), toch maar mooi in geslaagd om hun typische, onder meer van ‘Patser’ gekende urban jungle-gevoel door de kieren naar binnen te laten glippen.

Wanneer Kamala door Jersey City struint, rúik je de falafel in de dampende foodtrucks. De graffiti die in de stad tot leven komt, Kamala’s tekenschetsen die loskomen van het papier en door de lucht klieven: vrijwel alle vondsten die de eerste twee afleveringen doen swingen en spetteren, komen wel degelijk uit hún koker. Ook de nooit zwaar maar altijd speels aanvoelende clash tussen de Amerikaanse en de Islamitische cultuur - die overigens al aanwezig was in de in 2013 verschenen ‘Ms. Marvel’-comicbooks - zorgt onder de vleugels van Adil en Bilall voor gensters: de scène waarin een vriendin van Kamala opmerkt dat ze op school zes weken lang les krijgen over het oude Rome en Griekenland, en slechts zes minuten over het Perzische en het Byzantijnse Rijk, heeft ons - auw, onze hersens! - zowaar aan het denken gezet.

Zoals altijd bij Marvel valt het nog te bezien of de serie dit momentum in de volgende afleveringen zal kunnen aanhouden, maar tot nu toe swingt ‘Ms. Marvel’ als een tiet. Tot slot toch één kanttekening: u heeft vast wel gemerkt dat ‘Ms. Marvel’ door de Marvel Studios (en in navolging ook door de media, die maar wat graag de promo van Marvel nakauwen) in de markt wordt gezet als de eerste superheldenserie met een Islamitische superheldin. Dat er in een superheldenserie een (mooie!) scène zit waarin een tienermeisje uitlegt waarom ze een hoofddoek draagt, is inderdaad prachtig, belangrijk én uniek. Maar vooraleer we de Marvel Studios de Nobelprijs van de Inclusiviteit geven, dienen we er wel eventjes op te wijzen dat de eerste Islamitische superheldin van het MCU er wellicht nooit zou zijn gekomen indien de marketeers van Marvel niet hadden gezien dat er anno 2022 uit zo’n personage een commercieel slaatje viel te slaan.

Laten we ons geen illusies maken: in Hollywood, waar de studio’s in de houdgreep zitten van hun marketingafdelingen, krijgen de meeste films en series het groene licht uit commerciële overwegingen, níet uit idealisme. Grofgezegd zou je over ‘Ms. Marvel’ kunnen stellen dat het fenomeen van de inclusiviteit door Marvel kundig wordt ingekapseld in hun productielijn, maar anderzijds: so what? And who cares? Uiteindelijk doet het er niet toe wat de beweegredenen zijn van de Marvel Studios. Wat er wél toe doet, is dat dat groene licht er in het geval van ‘Ms. Marvel’ is gekomen, dat die eerste Islamitische superheldin er ís, en dat er aldus een stap vooruit is gezet naar een betere wereld.