Al het slechte van ‘La Casa de Papel’ wordt in seizoen 5 nog eens extra in de verf gezet

‘Het is altijd beter om te vroeg dan te laat te stoppen’, zei ‘La Casa de Papel’-bedenker Alex Pina in een interview over het vijfde en laatste seizoen van zijn reeks die uitgroeide tot de best bekeken Spaanstalige serie ter wereld. Maar laten we wel wezen: het moment om te vroeg, of zelfs maar op tijd te stoppen ligt alweer enkele jaren achter ons, zo ongeveer tegen het einde van seizoen twee, toen de inspiratie al wat dunner begon te worden.

Wat daarna kwam, bracht vooral meer van hetzelfde en toonde ook een opmerkelijke drang om de nadruk te leggen op de meest irritante aspecten van ‘Casa’: de bombast, de vele discussies tussen de overvallers, de bizarre beslissingen van sommige personages of de overbodige flashbacks. Nu komt er alsnog een einde aan de reeks, al hebben ze bij Netflix evenveel moeite om hun publiekstrekker los te laten als Kanye West zijn nieuwste plaat: seizoen vijf is in twee delen van telkens vijf afleveringen opgesplitst, en het tweede deel en dus ook de finale krijgen we pas begin december te zien.

Op het einde van het vierde seizoen waren de overvallers erin geslaagd om de gevangen genomen Lissabon te bevrijden en terug in de bank te krijgen, maar net toen het feestgedruis losbarstte, keek El Profesor in de geweerloop van rechercheur Alicia Sierra. Zonder hun ervaren gids die vanop afstand raad geeft, verliezen de bendeleden de controle en wordt hun situatie steeds nijpender. De laatste reeks is er een van ‘de totale vernietiging’, aldus Pina, en dat is alvast niet gelogen: in en rond de bank van Madrid begint het op een slagveld te lijken - het enige wat ontbreekt is een geschikte veiligheidsperimeter voor het publiek dat toekijkt - en er zijn bloederige gevechten met zowel de gijzelaars als de politie en het leger. Voor de bendeleden wordt het ook duidelijk dat er na Nairobi in het vorige seizoen nog slachtoffers zullen vallen en dat velen niet ongeschonden weg zullen raken.

Actie en spektakel genoeg dus, maar toch kun je je niet van de indruk ontdoen dat de scenaristen te weinig verhaal hadden om vijf afleveringen te vullen. Ondanks de vele wendingen is de situatie op het einde niet fundamenteel anders dan bij het begin, of dan bij een groot deel van het vierde seizoen. En tussen de vele en erg lange gevechtsscènes door wordt er vooral tijd gerokken: overvallers beginnen op de vreemdste momenten, bijvoorbeeld wanneer het halve Spaanse leger hen onder vuur neemt, hun hart te luchten, Tokio haalt herinneringen op aan haar eerste liefje en zelfs Arturo, de directeur van de Nationale Munt uit seizoen 1 die nog steeds in de serie rond loopt, mag uitgebreid Denver en de kijker op de zenuwen werken. Dat die acteur nog altijd meegaat, laat me - ook gezien de selectie van Nacer Chadli voor het EK - vermoeden dat een verregaande loyauteit aan iemand die jou ooit een dienst heeft bewezen typisch Spaans is.

Aangezien je niet weet waar ‘La Casa de Papel’ zal landen, is het moeilijk om sommige aspecten goed te beoordelen: de flashbacks met Berlin lijken vooral een manier om een populair personage dat gestorven is nog een plek te geven, maar misschien zal het nut ervan in het tweede deel duidelijk worden. Er zitten ook nog altijd momenten in deze afleveringen waar de kwaliteit boven komt drijven, zoals in de opbouw richting de cliffhanger. Maar uiteindelijk is dit een soort ‘greatest hits’ die de goede maar vooral de slechte kanten van ‘La Casa de Papel’ in de verf zet. Eén waar je bij wijze van spreken voor elke ‘Strawberry Fields Forever’ drie keer ‘Ob-la-di, Ob-la-da’ moet verdragen: het valt wel uit te zitten, maar gaandeweg verlang je steeds meer naar het einde.