Alle Batman-films gerangschikt: van de luizigste tot de allerbeste

In Gotham City loeien de sirenes: op 2 maart knalde ‘The Batman’ de bioscopen binnen, met niemand minder dan Robert Pattinson als de eenzame wreker! En op zaterdagavond kan u op Play5 kijken naar ‘The Dark Knight Rises’ Wij wierpen voor de gelegenheid een donkere cape rond onze schouders (in realiteit een oud strandlaken) en stelden een ranking op van alle tot nu toe verschenen ‘Batman’-langspeelfilms, van de luizigste tot de allerbeste.

13. BATMAN & ROBIN (1997)

Een met rouwgevoelens worstelende superheld die in het daglicht grote sier maakt als de filantropische miljonair Bruce Wayne en die bij nacht en ontij een angstaanjagend vleermuispak aantrekt en in de straten van Gotham City het geboefte laat sidderen en beven: zoals comictekenaar Bob Kane het had bedoeld toen hij de Gevlederde in 1939 voor het eerst op papier zette, zo had regisseur Joel Schumacher het duidelijk niet begrepen toen hij in 1997 met het verschrikkelijke ‘Batman & Robin’ een onuitwisbare schandvlek in de ‘Batman’-franchise brandde. Een Batmobiel die oogt als een rijdende lichtshow, het ridicule ijshockeygevecht, Batman & Robin die hun lullige bat-skates activeren door simultaan met de hielen te klakken: begrijpelijk dat George Clooney, de toenmalige Batman van dienst, zelfs vandaag nog in elkaar krimpt van schaamte.

12. BATMAN FOREVER (1995)

Ofschoon de twee ‘Batman’-films van Tim Burton gigantische kassuccessen waren, werd zijn werk door de studio afgeserveerd als té deprimerend. Joel Schumacher kreeg in 1995 het bevel om het over een lichtere boeg te gooien, wat er op neerkwam dat hij de beklemmende duisternis (nochtans een essentieel onderdeel van de ‘Batman’-mythologie) inruilde voor een aaneenrijging van compleet over de top gaande, in spuuglelijke neonkleuren gefilmde actiescènes. Val Kilmer van zijn kant geeft in zijn beruchte tepelpak voortdurend de indruk dat hij liever zou willen deelnemen aan een sessie in een SM-kelder dan aan de misdaadbestrijding.

11. JUSTICE LEAGUE (2017)

Deze ensemblefilm, waarin Batman (Ben Affleck), Superman, Aquaman en Wonder Woman gezamenlijk in de clinch gaan met Steppenwolf, moest het antwoord van DC Comics worden op de ‘Avengers’-kaskrakers van Marvel. Viel dát even tegen! Nadat Zack Snyder vanwege een persoonlijke tragedie de set had moeten verlaten, trok regisseur Joss Whedon op vraag van Warner Brothers het project naar zich toe: hij mikte negentig procent van het door Snyder reeds ingeblikte materiaal in de prullenmand, herschreef het script, en leverde tenslotte een chaotische, op wazige CGI drijvende miskleun af.

10. ZACK SNYDER’S JUSTICE LEAGUE (2021)

Na jarenlange fanprotesten kreeg Zack Snyder in 2021 van Warner alsnog het groene licht om zijn eigen versie van ‘Justice League’ bij elkaar te monteren. De ‘Snyder-Cut’ is een bij vlagen imposante maar loodzware en nét iets te lange (speelduur: 242 minuten) superheldenopera die zelfs de drama’s van Ingmar Bergman op lichtvoetige spielereitjes doet lijken.

9. THE DARK KNIGHT RISES (2012)

Over het sluitstuk van Christopher Nolans ‘Batman’-trilogie valt veel goeds te vertellen: de anarchistische ‘Weg met de elite!’-atmosfeer in Gotham City zegt iets diep verontrustends over de huidge tijdsgeest, en hoewel hij lang niet zo dreigend is als Heath Ledgers Joker zet Tom Hardy als Bane een heerlijk sinistere booswicht neer. Het nogal gemakzuchtige scenario (alwéér een tikkende tijdbom die moet worden ontmanteld) laat evenwel vermoeden dat Nolan na drie films de buik vol had van de Vleermuis, en daarnaast heeft ‘The Dark Knight Rises’ de bedenkelijke eer om één van de slechtst vertolkte sterfscènes aller tijden te bevatten: hallo, Marion Cotillard!

8. THE LEGO BATMAN MOVIE (2017)

Drie jaar na het hilarische ‘The Lego Movie’, waarin hij de show stal door al zingend zijn eigen origin story samen te vatten (‘Duisternis/Geen ouders/stinkend rijk/dat verzacht de pijn!’), kreeg de LEGO Batman zijn eigen LEGO standalone-film, en opnieuw was het gieren en brullen geblazen met dat geblokte ventje dat tijdens de actiescènes zijn eigen ‘Batman’-theme loopt te neuriën.

7. BATMAN: THE MOVIE (1966)

PAAW! ZIP! THWACK! Na het succesvolle eerste seizoen van de legendarische ‘Batman’-televisieserie met Adam West bracht Twentieth Century Fox in de bioscopen een heuse langspeelfilm uit, en net als de serie groeide ook ‘Batman: The Movie’ uit tot een hoogmis van dolkomische camp. Een mens lacht zich een beroerte met Batman en Robin die zich langs een glijpaal omlaag laten glijden naar de bordkartonnen Batcave, maar het absolute hoogtepunt blijft toch de scène waarin de aan een touwladder bungelende Batman merkt dat er een rubberen haai aan z’n been hangt, waarop hij met een van pijn trillende stem aan Robin vraagt of hij de haai-afstotende-Batspray even mag bezigen. EE-YOW! KAPOWIE! WOEHAHA!

6. BATMAN V SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE (2016)

Ergens snappen we wel waarom ‘Batman v Superman’ door pers en publiek werd verguisd: Snyders overdreven bombastische aanpak vormde wellicht een té grote stijlbreuk met het nog vers in het geheugen zittende realisme van de trilogie van Christopher Nolan. Zelf blijven wij Snyders zwaar omstreden superheldenfilm vooral op visueel vlak een indrukwekkende ervaring vinden: denk bijvoorbeeld aan het beeld van de kleine Bruce die door een zwerm vleermuizen naar het licht wordt geduwd, of aan het magnifieke tableau van Superman die na de redding van een kind wordt omstuwd door knielende mensen. En zeg wat je wil over Ben Affleck, maar wanneer hij het ‘Batman’-pak met de oplichtende ogen aantrekt, ademt de acteur een imposante dreiging uit.

5. BATMAN: MASK OF THE PHANTASM (1993)

De aanhangers van Chrisopher Nolan en die van Tim Burton zullen onderling wel eeuwig blijven redetwisten over de vraag wie nu eigenlijk de beste ‘Batman’-film heeft gemaakt, maar daarnaast zijn er ook een heleboel fans die - niet helemaal onterecht - wel altijd zullen claimen dat de tragiek van de Gemaskerde het best werd vastgelegd door de inderdaad prachtige animatiefilm ‘Batman: Mask of the Phantasm’, waarin we Bruce Wayne leren kennen als een sombere eenzaat die beseft dat hij nooit in staat zal zijn om een normaal leven te leiden. Interessant weetje: ook het gloednieuwe ‘The Batman’ is net als deze verrassend sterke animatiefilm voor een groot stuk gebaseerd op Frank Millers roemruchte graphic novel ‘Batman: Year One’.

4. BATMAN (1989)

We horen uw verontwaardigde gebrul tot hier: ‘Huh?! Tim Burtons ‘Batman’, de monsterhit die van Batman definitief een cultureel icoon maakte, niet eens in de top 3?!’ Ja, maar dat wil níet zeggen dat we ‘Batman’ geen topper vinden: Gotham City krijgt in Burtons duistere verbeelding de allure van een beklemmende schaduwstad, Michael Keaton zet - in wat in 1989 werd beschouwd als een gedurfde casting coup - een broeierige Batman neer, en het blijft geweldig om te zien hoe de Joker (Jack Nicholson) op muziek van Prince de kunstwerken in het Flugelheim Museum vernielt. Tijdens een recente rewatch schrokken we er evenwel ook een beetje van hoe gedateerd de film op sommige vlakken oogt: de production design ziet er soms wat cheap uit, het verhaal is wat mager en Nicholsons Joker straalt - zeker vergeleken met de superieure prestaties van Heath Ledger en Joaquin Phoenix - meer guitigheid uit dan dreiging.

3. BATMAN BEGINS (2005)

Toegegeven: het veel te lange eindduel tussen Batman en Ra’s al Ghul (Liam Neeson) op die op hol geslagen trein vormt een schoolvoorbeeld van afstompende actie-overkill. Maar voor het overige mag ‘Batman Begins’ een mijlpaal worden genoemd: Nolan brak resoluut met de gotische visie van Tim Burton, pootte Batman neer in een realistische metropool, en ging als eerste uitgebreid in op de innerlijke drijfveren van de Gecapete. Aldus herdefinieerde de cineast niet alleen de ‘Batman’-mythologie, maar in één moeite ook het héle superheldengenre.

2. THE DARK KNIGHT (2008)

Zelfs na tientallen rewatches blijven wij een beetje worstelen met het tweede deel van Nolans ontzaglijke ‘Batman’-trilogie: het duivelse spel dat de Joker speelt telt minstens één krachtmeting te veel, het verhaal vertoont gaten zo diep als de Batcave en Vleertje zelf heeft eigenlijk niet zoveel te doen. Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat het hier gaat om een monumentale comicbookverfilming die een nieuwe standaard zette voor het superheldengenre en onze kijk op de Batman-mythe voorgoed veranderde. En dat de Dark Knight in zijn eigen film de tweede viool speelt, komt natuurlijk doordat Christian Bale finaal van het scherm werd gespeeld door de even angstaanjagende als hypnotiserende Heath Ledger.

‘The Dark Knight’, zaterdag 26 februari om 19.45 uur op Play 5

1. BATMAN RETURNS (1992)

Nadat ‘Batman’ een immense kaskraker was geworden, kreeg Burton de creatieve vrijheid om zijn poëtische film noir-visie in de sequel volledig door te drukken. Het resultaat is wat ons betreft de beste ‘Batman’-film aller tijden: een stikdonker, welhaast spookachtig meesterwerk waar de studio zó onbehaaglijk van werd dat Burton en Keaton hierna de laan werden uitgestuurd. Ondanks de teneerdrukkende duisternis waarin de Gevlederde rondwaart, blijft ‘Batman Returns’ - in tegenstelling tot de films van Nolan! - de fun van de comicbooks uitademen: zo mag Michelle Pfeiffer als Catwoman wellustig ‘Miauw!’ zeggen en heeft Christopher Walken als booswicht Max Shreck het grappigste lijntje uit de hele franchise (‘Bruce Wayne? Why are you dressed up like Batman?’). Tot slot bestaat er in het hele superheldengenre geen hartverscheurender scène dan het heengaan van The Penguin (de magistrale Danny DeVito). Daar zou zelfs Iron Man het mee eens zijn.