‘Als Poetin met zijn leger naar België trekt, hoeven we maar háár aan de grens te posteren’

‘What a diff’rence a day makes,’ croonde Ben E. King ergens halverwege op de klankband van deze door strakgespannen zenuwen gekenmerkte aflevering van ‘De mol’. En óf een dag een verschil maakt. Na de kleine aardverschuiving van vorige week stond die ochtend in Las Palmas een nieuwe verrader op, een schavuit die luttele uren voordien nog gewoon kandidaat was geweest, een mol die wel even met likkebaardend genoegen de door hem- of haarzelf gespijsde groepspot zou legen.

Het blijft een vreemde situatie - een beetje alsof Kevin De Bruyne na de rust opeens tégen België zou spelen - maar wel één die garant stond voor een bewogen, rumoerige aflevering. Waar het familiebezoek in vorige jaargangen telkens een zeldzaam rustmoment was, waarin het gezellige samenzijn voor één keer voorrang kreeg op de opdrachten, hingen er nu meteen vonken en soms - in de blik die Anke op een bepaald moment richting Manu wierp - licht bloedvergieten in de lucht: een familiefeest als je naam toevallig de’Medici, Tudor of Corleone is.

In Aqualand vlogen de onderlinge verwijten als opspattende waterdruppels door de lucht: zeker Yens zette zijn stekels op - dat minzame ronde brilletje van ‘m was in geen velden of wegen te bespeuren. Nochtans was hij wel degene die zijn vriendin Marie-Sophie het gretigst rond het park liet lopen, waar zij kokers verzamelde als een ekster op zoek naar zilverwerk: kokers die op het einde, nota bene, amper iets opleverden. Aha! De communicatie aan de glijbaan verliep intussen zo ongeveer even vlot als een discussie over moraalfilosofie in het supportersvak van Beerschot. Te midden van de chaos heb ik onthouden dat een ‘tuba’ voor sommige mensen blijkbaar in de eerste plaats een eileider is. Zoals wanneer je tijdens een gesprek het woord ‘pad’ opvangt en peinzend opmerkt: ‘Juist: de route in de directorystructuur van een computer, breek me de bek niet open!’

Eenmaal afscheid genomen van het thuisfront ging het overgebleven kandidatenbestand naar een écht front, om onder wild snipervuur enkele koffertjes met ofwel geld ofwel pasvragen op te pikken. Even leek Anke zich tot ultieme held te ontpoppen door de scherpschutters Hawkeye-gewijs, tot hun eigen zichtbare frustratie, te fusilleren: de John Woo-slowmotion moest je er nog net zelf bij denken. Maar het was ontegensprekelijk Manu die de show stal, Manu die zich wijdbeens op de finishlijn parkeerde, om daar haar medekandidaten aan een ijskoud vragenvuur te onderwerpen en hen, indien de antwoorden haar in het geheel niet bevielen, al even ijskoud af te knallen. Lieven Scheire zei het zo: ‘Als Poetin binnenkort met zijn leger naar België trekt, doen hoeven we maar háár aan de grens te posteren.’ Als grensbewaker was ze even efficiënt als een ‘Welkom in Aalst’-bordje. Ze speelde feilloos, en na afloop blónk ze.

Wat nu uit deze nagelnieuwe situatie - eigenlijk zijn dit twee seizoenen van ‘De mol’ in één - af te leiden? Moeilijk te zeggen wanneer de opdrachten zo complex zijn dat er op vijfentachtig niveaus gesaboteerd kan worden - probeer de rekenfout maar eens te vinden wanneer de formule het hele schoolbord inneemt - en wanneer meer dan één kandidaat duidelijk het plan heeft opgevat om zich heden een nieuwe rol aan te meten: deed Manu in het waterpark bijvoorbeeld niet héél hard haar best om, samen met haar partner Clemens, verdacht te doen? Ik kijk nu vooral naar Yens en Anke. De enige twee kandidaten die voor het geld kozen in de tweede opdracht, en dus ook de enige twee die geld úít de pot konden nemen. In de blik van Manu toen ze Yens overliet, zag ik radertjes draaien: ‘Als hij de mol is, heeft hij geld genomen dus ik moet hem net wél over laten!’ Het kon ook zijn: ‘Als ik straks mag kiezen wat we eten, dan ga ik voor de paëlla,’ maar dat weet je natuurlijk nooit.

Zoals Bert het zei: ‘Het schaakbord is schoongeveegd, en alle stukken worden opnieuw opgesteld.’ Dat zijn pion niet veel later met kordate hand werd weggeveegd, is na de brute exit van Philippe alweer een tegenvaller voor het programma. Bert was toch het kleurrijkste personage, goed voor de sappigste dialogen. Hij mag nu terug naar zijn ‘kiekens en bomen’, en met een beetje goede wil loopt zijn vrouwtje daar ook ergens rond. Als zelfs een boomverzorger met een ringbaardje en een digeridooverleden betrouwbaar en sympathiek kan blijken te zijn, dan word je er nog maar eens brutaal aan herinnerd: in ‘De mol’ zijn er, net als in het leven, geen zekerheden meer.