An elephant sitting still (★★★★☆)

Voor wie graag Chinees lust.

Dat wij vier sterren toekennen aan een sombere Chinese film die bijna vier uur duurt (u mag voor één keer uw boterhammendoos meebrengen), zal ons in de riolen van Twitter en Facebook wellicht méér hoongelach opleveren (‘Pseudo-intellectuele arthousebrol!’) dan onze lovende review over ‘Batman V Superman’. Diep geroerd als wij zijn door ‘An Elephant Sitting Still’, kúnnen we evenwel niet anders dan dit kwetsbare meesterwerkje uit de kaken van de minachting en de vergetelheid proberen te redden.

Nu is het onmogelijk om deze olifant bij de slurf te grijpen zonder daarbij te denken aan het lot van de regisseur. Vlak na de opnames maakte de 29-jarige Bo Hu een eind aan zijn leven, wat van ‘An Elephant Sitting Still’ tegelijk zijn debuut en zijn adieu maakt. Sommigen zeggen dat hij tot zijn wanhoopsdaad werd gedreven door een geschil met de producenten, die van plan waren om zijn film te mismeesteren, maar wie ‘An Elephant’ heeft gezien, kán bijna niet anders dan tot het besluit komen dat dit de zelfmoordbrief is van een man die de zwaarmoedigheid van nature in het bloed had zitten.

Hu toont ons een dag uit het leven van vier figuren: een scholier die per ongeluk een jongen zwaar heeft verwond, zijn op wraak zinnende broer, een schoolmeisje dat er een relatie op na houdt met de schooldirecteur, en een grijsaard die naar zijn hond zoekt. China een opkomende wereldmacht? Dan toch niet in de grauwe industriestad waar we die vier zielen zien ronddolen. Waar schoolgebouwen worden gesloopt, bejaarden worden weggemoffeld in hokken waar u uw hond niet eens zou laten slapen, en jongeren te horen krijgen dat er voor hen in het beste geval een toekomst als straatverkoper is weggelegd. Op de wijs van Randy Newmans ‘Baltimore’: ‘Oh, China / Man, it’s hard just to live’.

Veel toeschouwers zullen de droefgeestige toon niet te harden vinden, maar voor sommigen onder u zal de donkere dromerigheid van ‘An Elephant’ net een hulplijn zijn, net zoals velen onder ons een reddingsboei vinden in de muziek van Joy Division of The Smiths. Onder de smart gloeit trouwens veel in vervoering brengende poëzie. Die zit in de titel, in de dialogen, in de elektrische gitaarakkoorden die af en toe weerklinken, en in de prachtig zwevende camerabewegingen, met als hoogtepunt de in één take opgenomen dakscène waarin Bo Hu het magische ogenblik weet te vatten waarop het licht overgaat in de avondgloed. Het mooiste is nog dat Bo Hu in de allerlaatste scène, in het schijnsel van de koplampen van een stilstaande bus, dan toch een boodschap van hoop laat opflakkeren, ook al zag de man voor zichzelf klaarblijkelijk geen uitweg meer.

Ed Lachman, de cameraman van ‘Carol’ en ‘Far from Heaven’, noemde ‘An Elephant Sitting Still’ het soort film dat maar één keer om de tien jaar langskomt. Hij komt binnenkort bij u langs: knap erop af, of zie de film van uw – en wat zijn we blij dat we kunnen afronden met één van de mooiste woorden die we kennen – leven.