Behalve een rekruteringspoging kunnen we geen ander nut achter ‘Onder de radar’ bespeuren

Een peloton dienstwapens bekogelt de hemel in een oorverdovend vreugdesalvo, terwijl een colonne waterkanonnen een erehaag opwerpt: de afdeling speciale eenheden van de federale politie bestaat vijftig jaar. Dat jubileum scheen de openbare omroep toe als een fraaie gelegenheid om eindelijk het stilzwijgen te doorbreken van die notoir schuwe politieafdeling, die het ruime publiek vooral bekend voorkomt als de zwaarbewapende stoottroepen die in onze plaats levensbedreigend gajes zoals praktiserende jihadi inrekenen dan wel uitschakelen op eenzijdig verzoek.

Die plotse, door feestgedruis geïnspireerde hang naar openheid, ons meegedeeld per vers gesteven politiewoordvoerder, klinkt sponsorende belastingbetalers zoals ik natuurlijk als muziek in de oren. Maar toch kreeg ik tijdens het daaropvolgende Eén-programma het gevoel dat de ware betrachting elders lag, en dat de bewuste speciale eenheden de voorbije halve eeuw wellicht zodanig succesvol waren gebleken met hun werkzaamheden in alle luwte te volbrengen, dat ze nu zoetjesaan te lijden hadden onder een gebrek aan belangstelling, en dus een problematisch gebrek aan personeel. Een ander nut achter ‘Onder de radar’, als het niet om een rekruteringspoging ging, kon ik namelijk niet bespeuren. Ik vreesde het toen al, maar nu blijkt ‘Kamp Waes’ ook echt een precedent geweest voor gewapende overheidsinstanties met bloedarmoede.

De dienst speciale eenheden bleek in alle opzichten een elitekorps. Slechts een paar vacatures kwamen vrij elk jaar, en bovendien moest je al agent zijn om te ‘postuleren’, zoals het meermaals werd genoemd. Sinds ik elke zondag tot de ellebogen in ‘1985’ zit, lijkt het me geen kwaad idee om te allen tijde een gezonde argwaan te bewaren jegens speciale eskaders binnen de ordediensten, een houding die ik plan vol te houden tot de eerstvolgende terroristische aanslag, maar onder de geportretteerde rekruten bleek dat elitaire karakter net de voornaamste reden om zich te onderwerpen aan de weeklange selectieprocedure. Voor wie zich ‘Kamp Waes’ nog herinnerde, en tijdens het daaropvolgende ‘Start to Kamp Waes’ dus geen al te ingrijpende hersenletsels had opgelopen terwijl ze met een tractorband rond de nek van een hoogteparcours kukelden, oogde die sollicitatieronde behoorlijk vertrouwd: een resem fysieke proeven, doelbewust afmattend, die kaf van koren moesten scheiden, en in één moeite ook ontradend moesten werken voor de meeste sollicitanten. Die hoorden na hun opgave prompt in te zien dat een goede wijkagent òòk een held kan zijn op zijn tijd, waarna een sadistisch tellertje in beeld hen uitgeleide deed door ons het aantal overblijvers mee te delen. Als dat inzicht zich niet snel genoeg openbaarde, kwam er geschreeuw van. ‘Doe jezelf een plezier en ga naar huis!’ ‘Moet ik een stoel gaan halen?!’ ‘Ik moet onthouden waarom ik dit doe’, zei een gezichtsloze kandidaat die nog de puf had om in de microfoon te blazen. Zulke zin voor abstractie komt vast van pas als je tijdens je verplichte buikspieroefeningen voluit in het gezicht gehoosd wordt door iemand met een tuinslang.

Net zoals de kandidaten blijven de instructeurs in dit programma geheel anoniem, wat betekent dat je tijdens de ‘interviews’ voortdurend tegen iemands rug zit aan te kijken, en voortdurend vetvlekken over je scherm ziet hossen waar normaliter rood aangelopen gezichten te zien zouden zijn. Een mooi programma was ‘Onder de radar’, een onpersoonlijke en eentonig afstompende bedoening, dus ook al niet. Naar verluidt zou vanaf aflevering drie de geschiedenis achter deze speciale eenheden uit de doeken gedaan worden. Die is ongetwijfeld interessant, een documentaire waard zelfs. Wat alleen maar meer de vraag opwerpt waarom ik eerst in de rol van ramptoerist gedwongen werd voor ik ze mocht meemaken. Ik dacht dat de politie er net was om kijkfiles tegen te gaan.