Clara Cleymans: ‘Toen de Bart De Pauw-heisa losbarstte, kon ik niet zwijgen: ik ben ook een slachtoffer, maar níét van een slechte man’

Clara Cleymans (32) is nog altijd een fijn ros elfje. Alleen heeft ze zich vandaag uitgedost als Canadese houthakker: met een geruite pet-met-flappen en handschoenen van schapenvacht tracht ze haar lichaamstemperatuur op peil te houden tijdens ons openluchtinterview. Terwijl we rondjes draaien in het park dat ze tijdens de lockdown heeft geannexeerd als tuin, blijkt dat ze wel vaker van gedaante verandert. Er schuilt ook een Peter Pan in haar, een prinses, een toffe tante, en zelfs heel Zwitserland. ‘Ik wil mezelf niet meer censureren.’

Op televisie was het een tijdje wat stiller rond haar. Niet dat ze niks omhanden had: ze zette twee dochters op de wereld. Maar het voorbije coronajaar had ze het weer buitengewoon druk: ze was onlangs te zien in het vierdelige ‘We moeten eens praten’ op Eén, waarin ze samen met Rik Verheye een koppel speelt dat op knappen staat. Vanaf deze week zit ze ook in de nieuwe reeks ‘Mijn slechtste beste vriendin’ – nu al te zien op Streamz, later ook op Play4.

HUMO Een krant kopte al dat de Vlaamse ‘Sex and the City’ is gearriveerd.

CLARA CLEYMANS «Ik hou niet zo van vergelijkingen met internationale reeksen. Je voelt je op slag een pak minder origineel, en je schept verwachtingen die niet worden ingelost. In ‘Mijn slechtste beste vriendin’ draait het niet om seks maar om relaties.»

HUMO En over de vriendschap tussen zes vrouwen.

CLEYMANS (trekt een vies gezicht) «Dat klinkt als een pussy pitch. ‘Een reeks over vriendschap tussen vrouwen’, daar zou ik niet naar kijken. Maar Ilse Beyers, de schrijfster van het boek waarop de reeks is gebaseerd (en voormalig hoofdredactrice van Dag Allemaal, red.), is nogal een speciale. Ze laat vrouwen heerlijk cassant en ad rem zijn.»

HUMO Zeg maar gerust: bitsig. Dikke Sally, de meest bitsige van de vriendinnen, zegt het zo: ‘Echte vriendinnen zeggen elkaar de waarheid, ook als het wat pijn doet.’

CLEYMANS «Dat komt recht uit het brein van Ilse Beyers. Voor haar gaat het daarover: wil je eerlijk zijn, of wil je vrienden zijn? Het is een kwestie van de juiste balans vinden. Dat leidt tot boeiende situaties. Vertel je je vriendin dat haar man overspel pleegt?»

HUMO Wat kies jij: waarheid of vrienden?

CLEYMANS «Ik ben een hopeloze conflictvermijder. Ik maak nooit ruzie. In mijn vriendenkring zijn er in de loop der jaren wat verschuivingen opgetreden door ruzies. Ik deed daar nooit aan mee: ik was altijd de verzoener, degene die met fluwelen handschoenen wees op de gevoelens achter de harde feiten. Zwitserland, zo noemen mijn vrienden me.»

HUMO Tel jij meer vrienden of vriendinnen?

CLEYMANS «Meer vriendinnen. Ik zou niet weten hoe het eraan toegaat in mannelijke vriendenkringen. Waar praten die zoal over? Ik heb eens gelezen dat jongens de banden met elkaar aanhalen door samen dingen te doen, terwijl meisjes vriendschap smeden door een netwerk uit te bouwen. Ze weven een spinnenweb van vriendinnen, terwijl jongens gewoon samen voetballen. Jeanne, mijn oudste dochter, is nu vier. Door haar te zien opgroeien merk ik hoe snel het bij meisjes gaat over: ‘Jij bent mijn beste vriendin.’ Eerst vond ik dat schattig, maar er schuilt ook iets bezitterigs in. Je voelt dat het toch ook altijd een krachtmeting tussen vrouwen is.»

HUMO Maaike Cafmeyer speelt ook mee in de reeks. Toen de hele Bart De Pauw-heisa losbarstte, heb jij ook over jouw persoonlijke #MeToo-ervaring geschreven.

CLEYMANS «Ik voelde meteen: ik heb hier iets over te zeggen. Had ik gezwegen, dan had ik mezelf verloochend. Er waren allerlei stemmen te horen in het debat, de ene al luider dan de andere, maar ik had het gevoel dat mijn verhaal ontbrak: ik ben ergens slachtoffer van geweest, maar ik voel me niet het slachtoffer van een slechte man. Ik ben ook niet boos.»

HUMO Ook niet op de regisseur die je destijds tegen je zin meenam naar een hotelkamer?

CLEYMANS «Nee. Het is niet mijn stijl op mensen te schieten. Boosheid is altijd gericht tégen iemand, terwijl een mens maar ten dele verantwoordelijk is voor zijn daden. We zijn allemaal de speelbal van ons verleden, onze opvoeding, de tijdgeest, de kansen die we kregen… Ik heb die regisseur nooit willen outen. Voor alle duidelijkheid: het is die vrouwen er nooit om te doen geweest Bart De Pauw te doen vallen. Dat wordt in de publieke opinie weleens misbegrepen. Ze wilden een bepaald gedrag aan de kaak stellen en dat heeft enorme proporties aangenomen. Ik wilde het eigenlijk nooit hebben over ‘de schuldige’, maar wél over de mechanismen die ertoe geleid hebben dat ik in die hotelkamer ben beland: het mechanisme van macht, het mechanisme van de vrouw die geen nee durft te zeggen.»

HUMO Je durfde geen nee te zeggen omdat je te welopgevoed bent.

CLEYMANS «Ik weet zeker dat veel vrouwen het al hebben meegemaakt: tegen je buikgevoel in ga je toch mee in een situatie die je niet wilt, omdat je niet de ambetante of de zeur wilt zijn.»

HUMO Is die gebeurtenis nog altijd een trauma?

CLEYMANS «Ik heb filosofie gestudeerd en schreef mijn thesis over Maurice Merleau-Ponty, een tegenhanger van Sartre. Volgens hem is een trauma een verleden dat weigert een verleden te worden. Je slaagt er niet in het achter je te laten. In die optiek zie ik die gebeurtenis wél als traumatisch: als ik erover praat, dan kan me nog altijd een tristesse overvallen. Het heeft een diepe indruk op me gemaakt. Ik was ook nog jong, amper 20. Het heeft lang geduurd voor ik erover kon praten. Ik vond het makkelijker om het aan vriendinnen te vertellen dan aan partners. Een vrouw begrijpt die neiging tot pleasen beter, terwijl een man toch vaak reageert met: ‘Maar als je niet wilde meegaan, dan had je toch gewoon nee moeten zeggen?’ Tja, dat is me niet gelukt, terwijl ik die stem wel heel luid in mijn hoofd hoorde roepen.»

HUMO Jij gaat je dochters niet opvoeden tot beleefde jaknikkers.

CLEYMANS «Nee. Toen ik zwanger bleek van een meisje, ben ik bewust aan mijn assertiviteit gaan werken. Het heeft geen zin je dochters op het hart te drukken dat ze nee mogen zeggen als iets niet goed aanvoelt, terwijl je zelf alleen maar zit te pleasen. Kinderen leren door te kopiëren. Als kind was ik heel verlegen en zag ik in mijn omgeving weinig voorbeelden van hoe je voor jezelf opkomt. Bij mijn dochters wilde ik het anders aanpakken, dus ging ik een assertiviteitscursus volgen. Gelukkig heeft mijn therapeute dat plan uit mijn hoofd gepraat: in zo’n cursus had ik misschien wel geleerd hard op tafel te slaan, maar daar zat mijn probleem niet. Volgens haar had het meer te maken met het feit dat ik me lange tijd niet genoeg vrouw heb gevoeld.»

HUMO Waarom zou jij je minder vrouw voelen?

CLEYMANS «Ik voel me niet zo vaak een euh… bloem van een vrouw. Niet dat ik me als kind een jongen voelde, maar ik ben wel lang een klein meisje gebleven. Dat gaat intussen beter, omdat ik ouder word, maar ook omdat ik nu moeder ben. Tijdens mijn zwangerschap was ik niet alleen bang voor de pijn van de bevalling, maar ook voor het vuile ervan: ik dacht dat ik me zou generen. Maar achteraf vond ik het net geweldig dat een bevalling brutaal en smerig is. Het gaat gepaard met kak, pis en bloed. Het bevrijdde me van de prinses die ik veel te lang ben geweest. Prinsessen zijn saai: ze zitten in een keurslijf. Dat wil je toch niet als vrouw? Ik krijg het alleen nog niet verkocht aan mijn dochter Jeanne. Als ze me vraagt een prinses na te doen, dan doe ik soms een prinses na die scheten laat. ‘Maar nee, mama! Een prinses laat geen scheten!’ Ik heb nog een weg te gaan (lacht).»

RATIO EN SALSA

HUMO We moeten eens praten over die andere reeks, ‘We moeten eens praten’.

CLEYMANS «Die is geboren uit corona: zonder het virus was ze er nooit geweest. Joost Vandecasteele bedacht en schreef het scenario tijdens de eerste lockdown. Corona zorgde voor een begrenzing van budget en bezetting: het is allemaal heel kleinschalig gefilmd. Dat was zalig. Om goede fictie te maken hoef je niet altijd toeters en bellen uit de kast te halen.

»Je kunt nooit voorspellen hoe het publiek zal reageren, maar er is gebeurd wat ik had gehoopt: de kijkers hebben niet gezapt. Vier afleveringen waarin twee mensen met elkaar praten, en toch zappen ze niet weg: hoe cool is dat! Ik loop al zo lang rond met het idee dat de televisiekijker wordt onderschat. Ik heb het zelfs een keer uitgesproken, toen ik als frisse deerne werd uitgenodigd in een talkshow om een jarige Jo De Meyere te eren – ik speelde met hem in een musical. Maar ik kreeg de ruimte en de tijd niet om hem écht te eren. ‘Ja maar,’ wierp de eindredacteur tegen, ‘het is televisie, dus het moet snel gaan: we willen niet dat mensen zappen.’ Waarom zouden ze wegzappen van een goed gesprek? Deze reeks heeft dat bewezen. In normale tijden was ze op Canvas geprogrammeerd en had ze al meteen de stempel ‘niche’ gekregen. Nu keken, met de streamingcijfers erbij opgeteld, meer dan een miljoen mensen naar elke aflevering.»

HUMO Rik Verheye kreeg zelfs huwelijksaanzoeken. Kennelijk loont het om een man te spelen die dreigt aan de deur te worden gezet door zijn vriendin, net op het moment dat er een gifwolk over het land waait.

CLEYMANS «Arm schaap! Alex en Els, onze personages, zijn een beetje een cliché: hij wil nog spelletjes spelen, zij wil vooruit in het leven. Maar ik was blij dat Joost wat nuance aanbracht: ook in Els schuilt een speelvogel. Alleen is ze die kwijtgeraakt. Dat is niet zo raar: in een koppel kun je niet allebei de speelvogel zijn. Op een gegeven moment moet één van de twee zeggen: ‘En nu even serieus.’»

HUMO Jij bent getrouwd met muzikant Jo Mahieu. Hoe zit het met die verdeling in jullie relatie?

CLEYMANS «Ik ben de Peter Pan van ons tweeën. Ik herken de angst van Alex om niet in een wandelend cliché te veranderen. Toen ik zwanger was, was ik als de dood dat ik zou muteren in een moedertje met een bloemenkleed, botjes en een bakfiets. Een vrouw die zichzelf wegcijfert en alleen nog foto’s van haar koters op haar Facebookprofiel plaatst.»

HUMO Hoe heb je dat weten te omzeilen?

CLEYMANS (triomfantelijk) «Ik heb geen bakfiets. Opgelost!

»Het moederschap heeft me wel veranderd, maar niet ten gronde. Ik ben niet de meest verantwoordelijke moeder. Dat klinkt negatief, maar ik zie ook voordelen.»

HUMO ‘Ik voel me soms meer een toffe tante dan een moeder,’ heb je weleens gezegd.

CLEYMANS «Ik ben geen bange moeder. Ik trek graag met mijn kinderen de stad in, zonder buggy, en laat ze dan rondlopen en op verkenning gaan. Dat komt me dan op bange blikken van omstanders te staan, maar ik wil niet de moeder zijn die voortdurend loopt te roepen: ‘Pas op!’

»Ik ben ook nooit bezig met tijd. Daar hebben we thuis weleens discussies over. Mijn man is nogal strikt – wellicht geen toeval dat ik op strikte mannen val: ze zijn héél exotisch voor mij (lacht). Ik kan perfect de deur uitgaan zonder eten voor de baby of een pamper. Dan zijn we aan het rondlopen en heeft Romy opeens honger, of heeft ze in haar broek gedaan. ‘Shit,’ denk ik dan, ‘ik had dit beter moeten aanpakken.’ Mijn eeuwige chaos had best wat minder gemogen in deze fase van mijn leven – ik had stilletjes gehoopt dat het moederschap zou helpen – maar eigenlijk koester ik hem ook. Als ik moet improviseren, voel ik dat ik leef. Zo erg is het niet om aan andere mensen met kinderen een pamper te vragen.»

HUMO Je bouwt je eigen uitdagingen in?

CLEYMANS «Onbewust. Ik heb het moeilijk met de dagelijkse sleur. Als je kinderen hebt, lijken de zorgtaken nooit op te houden: om vijf uur beginnen te koken, om dan om zes uur te kunnen eten. Een kind vindt zo’n vast stramien leuk, maar ik gruwel ervan. Mijn speelvogel is er dus nog steeds.»

HUMO Maar hij wordt door je man aan banden gelegd.

CLEYMANS «Goh, Jo staat er weleens met een meewarige blik naar te kijken: ‘Dit is niet oké.’ (lacht) Ik heb al eens een nachtmerrie gehad waarin hij heel serieus zei: ‘Ik kan deze chaos niet meer aan.’»

HUMO ‘We moeten eens praten.’

CLEYMANS (lacht) «Precies. Intussen heeft hij wel aanvaard dat ik er niks aan kan doen. In het begin van onze relatie vroeg hij soms vol ongeloof: ‘Maar als je de deur uitgaat, dan denk je toch even of je je sleutels bij je hebt?’ Nee, dus. Het is geen kwestie van gewoon wat harder mijn best doen. Het is een fout in mijn systeem.

»‘We moeten eens praten’ zijn woorden die je nooit uit mijn mond zult horen. Ik ben een opkropper. Ik zet nooit de eerste stap. Ik laat het conflict altijd eerst vóélen, waardoor de vraag van de ander komt: ‘Is er iets?’ In relaties was ik ook nooit degene die er de stekker uittrok.»

HUMO Ook niet als het niet meer werkte?

CLEYMANS «Nee. Dan ging ik vreemd (lacht).»

HUMO Als Els het probeert uit te maken met Alex, onderneemt hij een halfbakken zelfmoordpoging: hij kiepert wat detergent in een kookpot en gaat boven de dampen hangen. Herken je dat, alle ratio verliezen in de liefde?

CLEYMANS «O jawel! Na mijn eerste liefde is me dat overkomen. Ik was dolverliefd op hem. Toen bleek dat hij niet geïnteresseerd was in een relatie met mij, besliste ik heel rationeel: ik ga dit verdriet niet voelen. Ik zette mijn koptelefoon op en luisterde de hele dag naar salsamuziek. Alsof ik mezelf kon brainwashen met vrolijke deuntjes. Tot ik op een avond naar ‘Porgy and Bess’ ging, een prachtige opera met nogal wat gesmacht en liefdesverdriet. Toen de zaal opveerde voor een staande ovatie, voelde het alsof ik als een vod werd uitgewrongen: ik kon niet meer stoppen met huilen. Mijn gezicht schoot in een pijnlijke grimas, die ik op geen enkele manier kreeg gladgestreken. Ik kon niet meer veinzen. Toen wist ik: met alleen ratio en salsamuziek red je het niet. Als je iets voelt, dan moet je erdoor. Je moet potjes niet toedekken.»

HUMO ‘Een relatie kan soms een fase zijn om een betere partner te worden voor een ander,’ zegt Alex.

CLEYMANS «Dat klopt wel. Ik heb al vaker gedacht: ‘Die fout ga ik niet meer maken.’ Bepaalde dingen vind ik ook niet meer romantisch naarmate ik ouder word. In mijn vorige relatie kreeg ik een duur armbandje van Tiffany & Co. Het was zo’n bedelarmbandje, waaraan je figuurtjes kunt hangen. Hij had voor een hangslot gekozen. De boodschap was duidelijk: jij bent van mij. Ik vond dat toen geweldig romantisch: hij heeft mij veroverd en ik ben van hem. Het was hoe híj romantiek zag. Hij noemde me ook vaak princess. Daar hoorde een beeld bij waaraan ik moest voldoen. Gingen we naar een receptie, dan kon hij heel streng zijn over hoe ik me moest kleden. Ik kwam niks tekort, maar ik was niet vrij. Nu heb ik niets meer met het idee ván iemand te zijn, ook al ben ik intussen getrouwd. Ik wil geen trofee meer zijn. In een relatie moet je keer op keer weer ja tegen elkaar zeggen. Niet: we hebben het één keer beklonken met een trouwring en nu blijven we voor altijd samen.»

ROZE VELLETJE

HUMO Jij en je man werken allebei in de cultuur, die nu al bijna een jaar op z’n gat ligt. Ben je bang voor gaten in je agenda?

CLEYMANS «Nee. Ik leef vanuit het vertrouwen dat er altijd wel iets zal komen. Ik was tot vorige week aan het repeteren voor het theaterstuk ‘De reuzendoder’, waarvan ik niet weet of ik het ooit op een podium zal spelen – normaal was ik nu op tournee. Dat is een vreemd gevoel, maar verder ben ik blij met waar mijn carrière nu staat. Ik ben dankbaar dat theater en tv elkaar altijd hebben afgewisseld sinds ik ben beginnen te acteren.»

HUMO Je was heel jong toen je begon.

CLEYMANS «Op mijn 19de had ik mijn eerste vaste rol in ‘Dag & nacht: Hotel Eburon’. Ik kom nu wel uit een periode waarin ik minder gevraagd werd voor audities. Dat vond ik raar – andere actrices van mijn leeftijd werden wel gevraagd – maar ik had het ergens ook verwacht. Ik had altijd gedacht dat het na ‘De Ridder’ even niet aan mij zou zijn. Mijn gezicht was verbonden met die serie en daar moest ik eerst van loskomen. Dat is prima. Ik wil liever een lange carrière dan dat ik te vroeg piek.»

HUMO Na de geboorte van Jeanne zei je: ‘Laat de moederrollen nu maar komen.’ Ik heb je nog geen moeder zien spelen. Ook niet in ‘Mijn slechtste beste vriendin’: daar ben je de coole barvrouw.

CLEYMANS «Yeah! En in ‘Déjà-vu’, de reeks met Natali Broods die binnenkort op Streamz komt, speel ik een tuttige, meisjesachtige radio-presentatrice. Het is fijn dat ik niet vasthang aan één type. Elke rol leert me ook iets over mezelf. Soms heb ik zelfs het gevoel dat elke rol zich op het juiste moment aandient in mijn leven: ik lijk ze nodig te hebben om te groeien. Ik zie mezelf als kneedbare klei en die rollen helpen bij het kneden.»

HUMO Wat heeft Els uit ‘We moeten eens praten’ in jou losgemaakt?

CLEYMANS «Dat ik af en toe best stellig mag zijn, dat boosheid mag bestaan. Ik zit nu in een rare periode. Alsof ik midden in zo’n sprongetje zit, zoals in de boekjes van Kind & Gezin. Ik voel de laatste tijd een zekere prikkelbaarheid. Dat is best raar voor iemand die zo graag conflicten vermijdt. Het lijkt wel alsof er ergens een potje aan het opengaan is, alsof er barsten in de vulkaan komen. Misschien moet ik dat voorzichtig toelaten. Ik wil mezelf niet meer censureren.»

HUMO Keira Knightley kondigde net aan dat ze geen naaktscènes meer wil spelen in het bijzijn van een mannelijke regisseur: ‘Ik ben ijdel en dit lichaam heeft twee kinderen gebaard.’

CLEYMANS «In ‘We moeten eens praten’ zat ook een vrijscène. Tijdens het filmen voelde het alsof we heel heftige dingen aan het doen waren, maar op tv zag het er nog braaf uit. Het viel niet op hoe naakt ik eigenlijk was – heel galant van de cameraman (lacht). Ik had er niet zo’n probleem mee. Dat heb ik trouwens ook niet met mannelijke regisseurs die naaktscènes filmen. Je hebt heel zachte mannelijke regisseurs, net zoals je vrouwelijke regisseurs hebt met een machokant. Ik vertrouw een vrouw niet noodzakelijk méér dan een man.

»Tegenwoordig hoor je je als vrouw bijna standaard verongelijkt te voelen, maar ik heb dat niet zo. Maakt dat van mij dan een minder goede feministe? Is een vrouw die haar borsten laat ophijsen na een bevalling geen goede feministe? Als mooie borsten voor die vrouw zo belangrijk zijn, dan is die chirurgie evengoed een daad van zelfliefde en is er niks mis mee.»

HUMO Heb jij plannen in die richting?

CLEYMANS «Ik ga niet ontkennen dat ik bezig ben met mijn lijf. Ik ben ijdel en mijn lijf hoort bij mijn job. Maar ik ben blij met hoe ik eruitzie. Ik heb ook niks met perfectie. Ik krijg de kriebels van al die perfecte plaatjes op Instagram. Als je nu een seksboekje uit de jaren 70 openslaat, dan schrik je je te pletter.»

HUMO Door de dichte bossen schaamhaar?

CLEYMANS «Ja. En omdat de modellen toen nog een roze velletje hadden, niet zo onnatuurlijk gebruind. Nu ziet alles er proper, afgelikt en hetzelfde uit. Mijn lichaam vertoont tekenen van verval, maar dat is oké. Ik heb veel geluk met hoe ik uit mijn zwangerschappen ben gekomen: ik ben slanker dan vroeger en mijn buik ziet er nog goed uit. Ik merk alleen dat de huid op mijn buik dunner is geworden. Dat is deel van mijn verhaal: ik bén moeder. Misschien zegt de norm dat ik me minder mooi zou moeten voelen, maar het tegendeel is waar: ik voel me mooier dan toen ik 19 was. Als puber had ik veel complexen. Ik voelde me te wit, had flaporen en was ros. Intussen begrijp ik wat ze bedoelen met: je moet je eigen schoonheid kunnen zien, maar op die leeftijd kon ik dat niet. Ik kon niet geloven dat iemand me ooit mooi zou vinden. Nu doet een compliment over mijn uiterlijk me nog weinig. Ik vind dat soort opmerkingen eigenlijk gewoon niet interessant. Ik ben gestopt met ernaar te hunkeren.»