‘Clark’ op Netflix herleidt het verhaal achter het stockholmsyndroom tot een videoclip van The Prodigy

De finalistes van ‘De Bachelor’, die nog steeds vinden dat Fabrizio niets verkeerds heeft gedaan door met hen allen het bed in te duiken, toonden het nog eens aan: het stockholmsyndroom bestaat vandaag in veel verschillende vormen. Maar de man die aan de basis ligt van het begrip, de Zweedse bankovervaller Clark Oloffson, is een uniek en kleurrijk figuur, zo laat de nieuwe komische misdaadserie die zijn naam draagt althans zien.

Bij de start van ‘Clark’ breekt een jonge Clark Oloffson - levensmotto: ‘Als ik niet de allerbeste kon zijn, dan maar de beste van de slechtste’ - samen met enkele vrienden in in het zomerhuis van Tage Erlander, op dat moment - we schrijven 1964 - de premier van Zweden. Als de politicus opduikt met een jachtgeweer onder de arm en Oloffson onder schot houdt, vraagt die of Erlander wel weet wie hij voor zich heeft. ‘Clark Oloffson? Die naam zegt me niets’, zegt de premier. ‘Ooit wel’, antwoordt de 17-jarige knaap.

In de zes afleveringen die daarna komen, volgen we hoe Oloffson (een erg charismatische Bill Skarsgård die duidelijk veel plezier beleeft met de rol) naam en faam verzamelt door op erg flamboyante wijze de grens tussen goed en slecht te bewandelen: hij steelt, overvalt banken, wordt opgesloten en ontsnapt weer, en hij doet dat allemaal met evenveel flair als een jonge rockgod en met evenveel aantrekkingskracht op de vrouwen, jong en oud. ‘De nachtmerrie van elke vader en natte droom van elke dochter’, wordt hij genoemd, iets wat ze vast ook wel over Elvis Presley hebben gezegd. Zijn bekendste hit komt er in de zomer van 1973, als ene Janne Olsson een bank in Stockholm overvalt en het personeel gijzelt. Tijdens de onderhandeling met de massaal uitgerukte politie eist Olsson dat Oloffson - met wie hij een cel heeft gedeeld - komt bemiddelen: Oloffson slaagt er daarna niet alleen in om bloedvergieten te voorkomen maar wint ook de sympathie van de gijzelaars en begint na de bevrijding met een van hen zelfs een verhouding - een voorbeeld van wat wetenschappers het stockholmsyndroom zijn gaan noemen.

‘Clark’ is geregisseerd door Jonas Åkerlund, een Zweed die zijn sporen vooral heeft verdiend in de muziekwereld met videoclips voor onder meer The Prodigy (de erg controversiële video voor ‘Smack my bitch up’), Madonna en Lady Gaga. En Åkerlund trekt zijn trukendoos hier helemaal open: er zitten, telkens als het verhaal terugkeert naar Oloffsons jeugd, flarden zwart-wit in de serie, er passeert een pratende eland, een paar scènes zijn geanimeerd en één keer spreekt het hoofdpersonage de kijker toe van op een poster in de kamer van een tienermeisje. Hij slaagt er zelfs in om Blankenberge, waar Oloffson halverwege de jaren 70 passeerde nadat hij verliefd was geworden op de Belgische Marijke Demuynck iets glamoureus mee te geven, voorwaar het beste special effect dat wij in tijden hebben gezien.

De mix van stijlen en kleuren past natuurlijk bij het uitzinnige verhaal (dat hier en daar wel is aangedikt) en de persoonlijkheid van Oloffson, en het minste wat je kunt zeggen, is dat ‘Clark’ nooit verveelt. Tegelijk voelt het allemaal wat te flashy en te oppervlakkig aan, zeker voor een serie over een bankovervaller die ook genoeg bloedvergieten en trauma’s heeft veroorzaakt. Oloffson mag er dan prat op gaan dat hij altijd een gentleman is gebleven, argeloze mensen die aanschoven voor een bankloket en plotseling te horen kregen dat er iemand met een geweer tussen hen stond, zullen daar wellicht anders over denken. Maar de impact op de slachtoffers en de donkere kant van Oloffsons beroepskeuze komen nauwelijks aan bod: misschien hadden de makers dus ook hier net iets te veel sympathie voor hun onderwerp.