‘Confessions to dEUS’ op Canvas: na twintig jaar kreeg ‘The Ideal Crash’ de perfecte recensie

Op reis in Zuid-Spanje vergat ik ‘s mijn zegeningen te tellen. Ik geloof dat ik toen de meest onmelodieuze versie van mezelf was, een koele minnaar, een futloze straathond. Maar wat me troostte, toen ik mezelf toch eens van het infuus van roomservice had gehaald: ik herkende het licht dat de straten en pleinen in een bruidsjurk van tule kleedde. Het was het licht van ‘The Ideal Crash’, van de Humo-cover uit 1999 met Tom Barman die zich, zittend op de nok van een dak in Ronda, door een grijnzende zon laat omhelzen. Staalblauw de hemel, roodverbrand het gemoed van de zanger. Gilles De Bilde stond ook op die cover, maar die had niet zo’n goeie plaat gemaakt.

Het tweedelige dEUS-interview ging in een knipselmap die me toen, als veertienjarige, essentiëler leek dan mijn verzameling schoolschriften - ik had gelijk. Even later was de plaat er. In de hifi-toren reserveerde ik voor onbepaalde duur een kamer voor ‘The Ideal Crash’. Een ets van liefdesverdriet was het - en van tumult, van paniek, van roerig verlangen, van verkruimelende vriendschap. Het was de eerste plaat die ik niet uitgelegd kreeg aan mezelf.

‘Confessions to dEUS’, een film van Fleur Boonman, gaat over die plaat, of preciezer: over de verjaardagstour in 2019, toen ‘The Ideal Crash’ twintig werd en Covid negentien, en dEUS in zalen in heel Europa aan monumentenzorg ging doen. Boonman woelt door de concertregistraties, ja, ze laat ook een prachtig kruimelspoor van achter-de-schermen-footage achter, zeker, maar wat ‘Confessions to dEUS’ écht bijzonder maakt, wat de film tot een verwoestend mooie reis verheft, zijn de getuigenissen van de dEUS-fans. Boonman vroeg en kreeg toegang tot de innerlijke meterkast van een kransje mensen, veelal dertigers en veertigers, en interviewde hen voor en na de concerten van vorig jaar. In die getuigenissen zit veel meer dan alleen de liefde voor een geluid: het zijn mini-documentaires over het volle leven, hoogstpersoonlijke verhalen over liefdespijn, depressie en dood waar ‘The Ideal Crash’ de levensreddende soundtrack bij was. Twee decennia na de verschijning wordt het pas echt duidelijk: die plaat is de pijnstillende zetpil in de reet van veel hufterige lelijkheid geweest.

Dankzij dat mozaïek van getuigenissen bonken er zóveel harten in de film - kleine harten, ruwe harten, stille harten, verslaafde harten, grote harten, trouwe harten. Bij het zien van al die mensen die de luikjes in hun hoofd even openzwaaien overviel me de weemoed die ook opwolkt wanneer ik met m’n ogen de gezichten op de klasfoto van m’n dochtertje aftast, wanneer ik langs de corpulente woontorens van Brussel wandel, wanneer de aftiteling van een Netflix-reeks honderd namen spuwt: wat worden er véél levens geleefd waar we nooit iets van zullen weten, hoe wandelen we elke dag weer langs honderden anonieme lichamen waarin misschien wel hetzelfde verdriet woont. Hoeveel spijt bestaat er toch, hoeveel gemis, hoeveel ongeneeslijke melancholie - maar ook: hoeveel troost.

Ook de groepsleden zelf stemden in met de openhartoperatie door Boonman. Tom Barman liet een brede, ronde lach rollen telkens hij iets intiems gezegd had, every sad story has a funny side in, alsof hij z’n eigen woorden wat wilde dempen - maar net daardoor kregen ze meer geluid. Het kwetsbaarst was Alan Gevaert, de bassist en het dEUS-kind waar ik het liefst naar kijk: nog altijd is hij gelittekend door het bewarend beslag dat depressie eens op hem legde.

‘Confessions to dEUS’ is ook visueel een plaatje: elk beeld heeft een kostuumjasje aan, en Boonman heeft het allemaal ook zo opwindend gemonteerd. En god, er is de muziek, natuurlijk, die hemelse samenscholing van songs die je nooit in de steek zullen laten. Drie nummers ver in de film moest ik de afstandsbediening al een standje geven: ze kreeg het volume niet meer hoger.

Ja, meer dan twintig jaar na het verschijnen van het album heeft ‘The Ideal Crash’ van Fleur Boonman de perfecte recensie cadeau gekregen. ‘Confessions to dEUS’ deed me verlangen naar Spaans licht, naar de daken van Ronda, naar perziken die openspatten in je mond. It’s a funny time to fall in love.