‘Cunk on Earth’ is een heerlijke ode aan het absurde en het typisch Britse gevoel voor ‘silliness’

Dat leraars geschiedenis in de lessen nu af en toe een stukje uit ‘Het verhaal van Vlaanderen’ laten zien, daar is niets mis mee. Maar het zou niet slecht zijn mochten ze na elke aflevering met Tom Waes er ook één uit het bijzonder grappige ‘Cunk on Earth’ tonen, zodat de leerlingen naast hun historische kennis meteen ook hun gevoel voor humor aanscherpen.

Philomena Cunk maakte tien jaar geleden haar debuut op de Britse tv in de satirische nieuwsshow ‘Weekly Wipe’ en was daarna nog te zien in enkele reeksen en kerstspecials op de BBC. Maar het is pas nu, dankzij ‘Cunk on Earth’ op Netflix, dat ze echt buiten de grenzen van het Verenigd Koninkrijk kan treden. De bedenker van het personage is echter al langer bekend over de hele wereld: tv-maker en scenarist Charlie Brooker, die met het succesvolle ‘Black Mirror’ op Netflix vijf seizoenen lang op efficiënte wijze onze angst voor technologie en de toekomst wist aan te wakkeren.

Wie ‘Cunk on Earth’ opzet in de hoop nog wat donkere en anti-utopische sciencefiction te vinden, kan beter elders in de Netflix-catalogus gaan zoeken, want deze reeks is een heel ander beestje dan ‘Black Mirror’. ‘Cunk on Earth’ is namelijk een parodie op de dure en epische documentaireseries waar de BBC zo graag mee uitpakt: ‘A History of Britain’ of ‘Civilisations’ bijvoorbeeld, waarin een gerenommeerd historicus als Simon Schama met veel aplomb uit de doeken doet hoe alles in elkaar zit. Philomena Cunk (gespeeld door Diane Morgan, bekend uit ‘After Life’) reist de wereld rond, bezoekt oude ruïnes en daalt af in prehistorische grotten ‘omdat de producers mij dat gevraagd hebben’ en probeert in nauwelijks vijf afleveringen uit te leggen hoe het leven op aarde is geëvolueerd van ‘een zootje rommelige natuur’ naar de moderne beschaving die we vandaag kennen.

De manier waarop ‘Cunk on Earth’ de typische trucjes uit dit soort reeksen - de presentator die al wandelend een uitleg geeft, de ernstige voiceover, de droneshots die voor wat dynamiek moeten zorgen - parodieert, is op zich al geweldig. Maar er valt pas echt wat te lachen wanneer Philomena plaatsneemt tegenover professoren uit statige universiteiten of experts uit beroemde wetenschappelijke instellingen. Die zitten daar in de veronderstelling dat ze deelnemen aan een een ernstige BBC-documentaire over hun vakgebied maar krijgen plotseling dingen voor de voeten geworpen als ‘Bestond de prehistorische mens uit hetzelfde vlees als wij?’, ‘Was Jezus Christus het eerste slachtoffer van de ‘cancel culture’?’ of ‘Was de uitvinding van het schrift echt belangrijk of ging het eerder om een rage van voorbijgaande aard zoals rap metal?’ Die laatste vraag stelt Philomena aan een bebaarde archivaris uit het British Museum, die heel zijn leven heeft gewijd aan de studie van oude Mesopatomische geschriften en net gewillig een pronkstuk uit de collectie boven heeft gehaald: de verwarring in ‘s mans ogen is onbetaalbaar.

Ik vermoed dat de meeste geleerden gaandeweg wel door hadden dat Philomena Cunk niet echt een collega van Simon Schama was waar ze nog nooit van hadden gehoord, maar ze zijn wel zo sportief om het spel mee te spelen en antwoorden te blijven verzinnen die zo veel mogelijk steek houden. Dat past ook bij de gemoedelijke sfeer van ‘Cunk on Earth’. De bedenkers zijn er duidelijk niet op uit om echt de spot te drijven met mensen, noch met de collega’s die ‘A History of Britain’ en aanverwanten hebben gemaakt, noch met de professoren die een dag uit hun leven hebben uitgetrokken om Philomena te ontvangen. De reeks is eerder een heerlijke ode aan het absurde, een monument voor het typisch Britse gevoel voor ‘silliness’ die in zoveel van de beste komische programma’s van over het Kanaal zit, en in dat opzicht compleet onnozel maar ook onweerstaanbaar.