De deelnemers van ‘Taboe’: ‘Philippe kwam meteen naar me toe toen mijn verkrachting ter sprake kwam. Met tranen in de ogen heeft hij me getroost’

Geen televisieprogramma dat zoveel emoties losmaakt als Taboe. Bij de kijkers, maar vooral ook bij de gasten die elke aflevering opnieuw hun ziel op tafel leggen. Makers en deelnemers leggen uit hoe dat komt. ‘Eigenlijk zijn we nooit bezig met het maken van een televisieprogramma.’

Of het nu gaat over autismespectrumstoornissen, ongeneeslijke ziektes of de obstakels waar vrouwen anno 2022 nog steeds tegenaan botsen, Taboe (Lees hier onze ★★★★☆-recensie: ‘Philippe Geubels doet in ‘Taboe’ het omgekeerde van wat de meeste tv-programma’s zouden doen, en dat maakt het net zo goed’) slaagt er elke aflevering in om de pakweg 1,5 miljoen kijkers naar de keel te grijpen . Met dank aan de deelnemers die tijdens hun gezamenlijk uitje alle maskers laten vallen om gastheer Philippe Geubels een wel heel intieme inkijk in hun leven te geven.

Het verhaal van Steven De Blieck, die in de eerste aflevering van het tweede seizoen te zien was, is daar de perfecte illustratie van. “Ik had veel mensen uit mijn omgeving nog niets over mijn autismespectrumstoornis verteld”, zegt hij. “Maar aan Philippe heb ik, tijdens die week in de Ardennen, mijn volledige verhaal gedaan.” De Ardense boslucht zal er misschien ook voor iets tussen zitten, maar die plotse openhartigheid is toch vooral het resultaat van het harde werk van een hele ploeg televisiemakers, die er zowel voor, tijdens als na de opnames alles aan doen om hun gasten in de watten te leggen.

Een proces dat begint bij de casting. “De eerste vraag die we ons stellen, is: willen we met die mensen op congé?”, legt regisseur Kat Steppe uit. “Meteen daarna gevolgd door: en willen die mensen wel met elkaar op verlof?” Steppe vertelt dat ze nooit op zoek is naar conflict, drama en het bijbehorende vuurwerk. “Dan maak je een ander soort programma.” Voor Taboe proberen de makers net gelijkgestemden samen te brengen, zodat iedereen zijn verhaal kan doen. “Dat merk je meteen”, vertelt Lore Baeten, die een van de deelnemers was in de aflevering rond vrouwen. “We zijn bij het begin van de week met elkaar beginnen te babbelen en eigenlijk zijn die gesprekken nooit meer stilgevallen.” Ook Griet Vandermassen, die in dezelfde aflevering zat, heeft het over “een fenomenale klik”.

“Dat is ergens ook logisch”, zegt Tineke Van Cauwenberghe, een van de mensen die de casting voor haar rekening neemt. “Voor veel van de deelnemers zijn de opnames van Taboe de eerste keer dat ze zo uitgebreid met lotgenoten kunnen praten over het onderwerp van de aflevering.” Van Cauwenberghe wijst op nog een belangrijke voorwaarde om dat mogelijk te maken: de deelnemers in kwestie moeten niet alleen leuke reisgezellen zijn, het is ook belangrijk dat ze een zekere vorm van vrede met hun situatie hebben. “Voor de aflevering over verslavingen nemen we geen mensen mee die daar nog volop mee worstelen. En ook bij de andere thema’s, zoals bijvoorbeeld personen met een afwijkend uiterlijk, gaan we op zoek naar mensen die dat een plaats hebben kunnen geven.” Dat maakt niet alleen de gesprekken gemakkelijker, het creëert ook ruimte voor humor, en laat dat nu net een belangrijk deel van het programma zijn.

Eten en drinken

Eens je de juiste mensen richting de Ardennen hebt gekregen komt het erop aan die in de juiste stemming te krijgen. Een taak voor Tom Baetens, eindredacteur van het programma, die zichzelf als chef sfeerbeheer omschrijft. “Hun verblijf moet voor de deelnemers aanvoelen als een weekje vakantie”, zegt hij. Met alle luxe die daarbij hoort. “Alle deelnemers krijgen bijvoorbeeld een aparte kamer en er wordt heel veel aandacht aan drinken en eten besteed. Dat lijken misschien details, maar het in de watten leggen van onze gasten is een belangrijk aspect van het programma. Taboe wordt ondertussen ook internationaal verkocht en die aandacht voor het culinaire bijvoorbeeld staat heel uitdrukkelijk vermeld in de productievoorschriften die bij het programma horen.”

En net als bij een echte vakantie is er in de Ardense chalet van Taboe niets dat moet. “Ik was op voorhand wat bang om mee te gaan”, vertelt Griet Vandermassen, die deelnam aan de aflevering over vrouwen. “Ik ben op sociaal vlak eerder teruggetrokken en voel me meestal niet zo thuis in een groep.” De filosofe werd uiteindelijk over de streep getrokken met de belofte dat ze zich tijdens haar verblijf gerust een paar uur op haar kamer terug kon trekken mocht het groepsgebeuren haar te zwaar vallen. “Niemand wordt verplicht iets te doen dat hij of zij liever niet doet”, benadrukt Van Cauwenberghe. “We voorzien wel een aantal activiteiten, maar wie daar geen zin in heeft, gaat gewoon niet mee.”

Het enige verschil met een échte vakantie: in de chalet van Geubels staat een cameraploeg klaar. “Dat is in het begin wel even schrikken”, getuigt Lore Baeten. “Vooral tijdens het eten was ik me heel erg bewust van die camera. Je wil niet overkomen als iemand zonder tafelmanieren.” Een gevoel dat ook Steven De Blieck herkent. “Ik krijg van mijn vriendin af en toe opmerkingen over mijn smakken aan tafel. Daar heb ik tijdens elke maaltijd extra op gelet.”

Maar die camera went, zegt Baeten. “Na verloop van tijd vergeet je dat die er is.” Met dank aan de zachte aanpak van Kat Steppe. “Ik grijp zo weinig mogelijk in”, vertelt ze. “Ik onderbreek niemand en mensen worden nooit gevraagd om iets opnieuw te doen. Ik probeer als regisseur zo weinig mogelijk te regisseren.” Tijdens het tweede seizoen, dat momenteel op televisie komt, wordt ook telkens met slechts één camera gewerkt. “Ook dat helpt om onze gasten op hun gemak te stellen”, denkt Tom Baetens. “We zouden natuurlijk ook Temptation Island-gewijs met drie ploegen kunnen werken in een poging om echt alles op beeld vast te leggen, maar dat zou de sfeer niet ten goede komen.”

Die aanpak werkt, vertelt Vandermassen. Die week in de Ardennen voelde voor haar echt als een vakantie. Met alle neveneffecten die daarbij horen. “Toen ik terug in Gent arriveerde, was het alsof ik high was. Ik hield van alle aspecten van het leven. Ik ben trouwens niet de enige die dat ervaarde. Sarah (Vandeursen, die ook in de vrouwen-aflevering zat, PD) is met exact hetzelfde gevoel terug thuis gekomen.”

Gastheer

Wanneer het over sfeer en gezelligheid gaat, komt uiteraard ook de gastheer in beeld. “Philippe was - zeker in mijn geval - de juiste man op de juiste plaats”, zegt Steven De Blieck. “Net als ikzelf is hij een beetje awkward. Dat schiep meteen een band.” Ook de andere deelnemers hebben het over de empathische kwaliteiten van de komiek. “Toen tijdens het ontbijt - geheel onverwacht - de verkrachting ter sprake kwam waar ik slachtoffer van was, kwam Philippe meteen naar me toe”, vertelt Lore Baeten. “Met tranen in de ogen heeft hij me toen getroost.” Ook zijn kwaliteiten als interviewer worden geroemd. De Blieck: “Ik kreeg uitgebreid de tijd om mijn verhaal te doen. Op geen enkel moment voelde ik me gepusht om dingen te vertellen die ik liever voor mezelf wou houden.” Baeten vult aan: “Het was echt alsof ik met een vriend aan het praten was.”

Wat bij die gesprekken ook helpt, zijn de duidelijke afspraken die op voorhand gemaakt zijn. “Ik vond het heel belangrijk te weten dat ik alle beelden op voorhand te zien zou krijgen”, vertelt De Blieck. “En dat ik dan nog de tijd en ruimte zou krijgen om aan te geven wat ik wel en wat ik niet op tv wou zien.”

Een privilege dat alle deelnemers krijgen, al gebeurt het slechts heel uitzonderlijk dat fragmenten ook effectief geknipt worden. “Ik maak soms ongepaste grappen en was bang dat die op tv verkeerd over zouden komen”, vertelt De Blieck. “Maar toen ik de uitzending te zien kreeg, bleek Kat ze er al allemaal uitgefilterd te hebben.” Ook Vandermassen is heel erg te spreken over de beeldselectie van de regisseur. “Ze is erin geslaagd om van iedereen de mooiste versie te laten zien.”

“Wanneer er in het programma dingen opduiken die de deelnemers als pijnlijk ervaren, dan heb ik mijn job niet goed gedaan”, vindt Steppe zelf. “Dit is ook niet zomaar een programma. Je bent een week met die mensen op stap, je leert ze kennen, je merkt waar hun gevoeligheden liggen. En natuurlijk hou je daar als programmamaker rekening mee. Ik weet dat het heel erg Davidsfonds-achtig klinkt, maar je moet die deelnemers met zorg behandelen. Dat is onze plicht.”

Engagement

Die plicht is behoorlijk arbeidsintensief, zo blijkt. Niet alleen voor en tijdens maar ook na de opnames wordt uitgebreid met de deelnemers gecommuniceerd. Steven bijvoorbeeld stuurde een reeks mails naar Steppe met de gevoeligheden die hij wou aanstippen, en Lore hing na het verblijf in de Ardennen een paar uur met de makers aan de lijn om het over haar bezorgdheden en twijfels te hebben. “Ik was vooral bang dat ik louter en alleen als slachtoffer van seksueel misbruik geportretteerd zou worden. Dat zorgde voor twijfels, die achteraf trouwens totaal ongegrond bleken.”

Tom Baetens, die Taboe ook internationaal in de markt zet, benadrukt in die buitenlanden ook telkens het engagement dat bij het programma hoort. “Taboe is geen quizje waarbij je na de opnames nog iets drinkt met de kandidaten, hen alle goeds in hun leven wenst en hen daarna nooit meer ziet. Het maken van een programma als Taboe is een proces waarbij je niet alleen als deelnemer, maar ook als maker all-in moet gaan.”

(DM)