De echte kracht van ‘Bernie Madoff – The Monster of Wall Street’ op Netflix zit in de persoonlijke tragiek

De publieke schandpaal is een wreed podium. ‘Bernie Madoff – The Monster of Wall Street’ lijkt op sommige momenten op een lynchpartij. Gelukkig is er ook ruimte voor nuance en verdieping.

In de eerste aflevering van ‘Bernie Madoff – The Monster of Wall Street’ wordt het je algauw droef te moede. Al tijdens de openingsminuten wordt de toon gezet: Bernie Madoff, de onfortuinlijke hoofdpersoon, was een onmens, en deze documentaireserie zal ons vertellen hoe dat zo gekomen is. In zevenmijlslaarzen draven we door de jeugdjaren van de toekomstige beursboef en krijgen we een spoedcursus psychologie van de koude grond: immigrantenzoon, vadercomplex, onhandig met meisjes – u kent het wel. De talking head worden vergezeld door reconstructies met C-acteurs, die de geschiedenis indikken tot deze in een koffiekopje past.

Wanneer we tot de kern van de zaak komen, wordt het een pak interessanter. Bernie Madoff veranderde in 2008 in één klap van een visionair zakenman en geliefd filantroop in één van de meest gehate mensen ter wereld, toen hij het gezicht werd van de catastrofale beurscrisis. Madoffs miljardenbedrijf bleek in feite niet meer dan een ponzi scheme van de buitencategorie, een piramidespel waarbij het ene gat met het andere gat werd gedicht – een goudmijn, tot er van al die miljarden opeens nog maar een paar miljoen over was. De documentaire legt behoorlijk uitvoerig uit hoe het allemaal in zijn werk ging, en schetst onderwijl de context waarbinnen Madoff zo ongestoord zijn gang kon gaan. De psychologische clichés blijven, maar worden gecompenseerd met een inhoudelijke inkijk in de verdorven wereld van Wall Street.

De echte kracht van ‘Bernie Madoff – The Monster of Wall Street’ komt pas in de staart, wanneer de gevolgen van Bernies daden onverbloemd worden tentoongespreid. Wanneer Madoff geen kant meer op kan, biecht hij zijn decennialange oplichterij op aan zijn gezin. Het is een hallucinante scène. De persoonlijke tragiek in deze documentaire is onmiskenbaar: Bernies oudste zoon, Mark, beroofde zichzelf op het tweejarig jubileum van zijn vaders arrestatie van het leven; Bernies jongste zoon Andrew stierf vier jaar later aan kanker, zonder dat het tot een verzoening was gekomen; Bernies echtgenote Ruth bleef alleen achter, terwijl haar man een gevangenisstraf van honderdvijftig jaar uitzat. Toen Madoff in 2021 stierf, kon Ruth haar tranen echter drogen met bankbiljetten. De tienduizenden slachtoffers van Madoffs miljardenfraude, die hun beleggingen in rook zagen opgaan, konden dat niet.