De kleine kantjes van Catharina de Grote: ‘De tsarina wilde macht: ze ging relaties aan met mannen, tot ze klaar was met hen’

Dame Helen Mirren (76) is het inmiddels gewend om een kroon te dragen. Nadat ze haar royale kwaliteiten heeft tentoongespreid in ‘Elizabeth I’ (2005) en ‘The Queen’ (2006), brengt ze Ruslands langst heersende tsarina Catharina II (1729-1796) tot leven in de HBO-minireeks ‘Catherine the Great’. Een aangebrande rol, gezien Catharina’s reputatie als seksverslaafde.

HELEN MIRREN «Ik dacht dat ik een open geest had overgehouden aan de sixties, maar zelfs die enorme seksuele revolutie heeft me niet kunnen voorbereiden op de rol van Catharina de Grote. Ze wilde macht en was niet bereid om die te delen: daarom weigerde ze te trouwen en ging ze de ene relatie na de andere aan. Een mannelijke heerser zou zich ook zo durven te gedragen, maar zou daar niet op worden afgerekend. Catharina was trouwens graag verliefd: ze hield van één man, tot ze klaar met hem was. Ik noem dat seriële monogamie.»

– De legende wil dat de tsarina stierf na een stevige vrijpartij met een paard.

MIRREN «Onzin, natuurlijk. Catharina geloofde niet dat haar zoon Paul de wil of het verstand had om Rusland te leiden, dus heeft ze hem consistent uitgesloten. Toen ze stierf, is hij uit wraak een smeercampagne begonnen. Zonde, want driehonderd jaar later schrijven journalisten nog steeds liever over haar seksleven dan over haar vele verdiensten.»

– Haal de loftrompet gerust boven.

MIRREN «Catharina was de Duitse vrouw van tsaar Peter III. Toen hij stierf, liet ze zich niet aan de kant schuiven: ze greep de macht en liet niet meer los. Ze slaagde er bovendien in om het Russische Rijk uit te breiden. Dankzij haar brieven leerde ik een erg intelligente vrouw kennen, die haar onderdanen al evenzeer wist te charmeren als manipuleren. Haar troef: iedereen onderschatte haar. Achteraf is men haar toch mooi Catharina de Grote gaan noemen.»

– Hoe is deze minireeks op je pad gekomen?

MIRREN «Ik heb er per ongeluk om gevraagd (lacht). Ik stond op de rode loper van één of andere première toen een journalist me vroeg naar mijn droomrol. Ik zei het eerste wat in me opkwam: ‘Catharina II, wat een vrouw!’ Philip Martin (regisseur van ‘The Crown’, red.) nam toen contact met me op, om te vragen of ik dat écht meende. Ik heb de kans met beide handen gegrepen.»

– Jij hebt Russische roots, hè?

MIRREN «Inderdaad, mijn geboortenaam luidt Helen Lydia Mironoff. Mijn opa was een kolonel in het Russische leger tijdens WO I. Tijdens een diplomatieke missie in Engeland brak de revolutie in zijn thuisland uit, waardoor hij is blijven hangen met zijn gezin. Mijn vader trouwde met een Britse, waardoor ik elementen uit beide culturen heb meegekregen. Russen verkiezen filosofische mijmeringen boven smalltalk. De Britten zijn niet zo ingesteld, leerde ik pas als volwassene. Nu vraag ik passanten braaf naar de staat van het weer. Hoe is het trouwens in België?»

– Het regent. En bij jullie?

MIRREN «Hier ook. Bedankt dat je het vraagt.»

Catherine the Great
Vanaf 1 december op Streamz