De laatste aflevering van ‘Assisen’ ontvouwde zich als een nogal hardhandig aangezet spelletje Cluedo

Eveline van Laecke was onschuldig, zover waren we al na de volksraadpleging van ‘Assisen’. De vorm- en gezichtsloze massa die de voorbije woensdagavonden het verdict had uitgemaakt van die baanbrekend democratische reeks, had de aangedragen bewijslast tegenover de ballerina gewogen en te licht bevonden om het personage van Violet Braeckman de moord op Samuel aan te wrijven, haar geheel en al uit Geert van Rampelberg opgetrokken mentor en amant. Wie wel verantwoordelijk was, als het niet Eveline was, en of de stemmen des volks het zodoende bij het juiste eind had gehad, dat zouden we in de laatste aflevering te weten komen.

Na de eerste kennismaking met ‘Assisen’ had ik het mezelf moeilijker gemaakt dan nodig door er de mij nog resterende herinneringen aan ‘De twaalf’ bij te sleuren. Die drang verdween na enkele afleveringen gelukkig weer vanzelf, want gaandeweg week de bijwijlen uit zijn oevers tredende dramatiek in deze serie alleen maar sterker af van de doorleefde fictie waar ik met graagte aan terugdenk. Dat onderscheid was nooit duidelijker dan ná het moment suprême dat de bewuste vrijspraak alles welbeschouwd had moeten zijn, maar dat daarentegen net opvallend geruisloos passeerde, waardoor je onvermijdelijk ging stilstaan bij het eigenlijke gewicht van de eerder nog zo bejubelde publieksparticipatie waarrond deze reeks was opgebouwd.

Na haar vrijspraak sprong Eveline in de wagen van haar advocaat om vervolgens het beeld en de reikwijdte van ieders belangstelling uit te stuiven, ons voor het overige overleverend aan de schare nevenpersonages die ‘Assisen’ mede bevolkt en bemoeilijkt hadden met hun eigen smartelijke verhaallijnen. Niet altijd met aantoonbaar nut bovendien, als ik even aan de tortelende advocaten van An Miller en Filip Peeters denk. Behalve moord ging het ook nog om chantage, zelfmoord, seksueel misbruik, en één goedschiks geval van incest, waarna wat mij betreft de rek er wel uit was. Ik zou daaromtrent nog een keer kunnen vermelden dat een zekere terughoudendheid een scenarioschrijver siert, maar ik wil er u niet nòg eens mee lastigvallen. Dat ik me na het lang aangekondigde hoogtepunt van deze reeks vooral afvroeg hoe het alternatieve einde er had uitgezien, wil vast wat zeggen. Al een geluk dat de muziek op punt stond.

Omdat je door het betrekkelijk lange wachten op de ware toedracht riskeerde te vergeten waarvoor je gekomen was, ontvouwde de laatste aflevering zich ten dele als een nogal hardhandig aangezet spelletje Cluedo. Uiteindelijk bleek het weer de aloude loden pijp geweest te zijn: niet gehanteerd door Eveline, maar door Tony (Jan Hammenecker), de vader van Maya, de danseres wier seksueel misbruik binnen de compagnie tot haar zelfdoding geleid had. Een dader als een andere, dacht ik dan hoogstens nog, want verstoken zijn van enige aanleg voor doodslag is mijns inziens nog niet hetzelfde als bereid zijn om als moordverdachte dan maar een heel assisenproces zwijgzaam uit te zitten, terwijl je in het licht van je hangende levenslange celstraf wel gewoon aldoor bij machte bent de werkelijke dader aan te wijzen. Ook barmhartigheid kent haar grenzen, vrees ik, net als voorstellingsvermogen. En dan vooral als het om een recidivist gaat: in ‘Beau Séjour’ had hij het ‘m ook al eens geflikt.

Afrondend: de kijker had het bij het juiste eind. Als dat eens voorvalt, moet het ook maar gezegd.