‘De notaris ziet de samenleving veranderen’, besloot Phara de Aguirre, maar bij plattelandsnotaris Champagne twijfelden we daaraan

Volgens Phara de Aguirre zouden we aan ‘De notaris’ een positief beeld overhouden van de daarin geportretteerde beroepsgroep. Zonder er erg in te hebben legde ze daarmee de lat hoog, want het notariaat staat te boek als een in alle opzichten exclusief ambt, en wij, een meervoudsvorm die wel vaker omfloerst neerkomt op ‘ik’, zullen wel altijd een sprankje wantrouwen voelen bij programma’s die seriële grootverdieners ook nog van een menselijke aanbouw willen voorzien.

Frank Depuydt, ‘erenotaris’, kon zich de tijd nog levendig voor de geest halen dat het notariaat zélf een erfkwestie was: zonder notaris als vader kon je maar beter hopen op een politieke gunst. Als je, zoals Depuydt, op geen van beide kon bogen, was je op ouderwets geluk aangewezen. Toen een vakbroeder in Molenbeek het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde, viel daar plots een vacant kantoor te bestieren. Depuydt was de enige kandidaat.

Depuydt wees De Aguirre in het straatbeeld op de pracht van enkele statige panden die dankzij aktes van zijn hand van eigenaar veranderd waren - veelal autochtone Molenbekenaars die het veld geruimd hadden voor de groeiende schare inwijkelingen. ‘Eigenlijk ziet de notaris de samenleving veranderen,’ besloot de Aguirre.

Dat klonk goed, zelfs exact als het soort zin waar je doorgaans op uit bent als reporter, maar toen we in het Vlaams-Brabantse Linter kennismaakten met plattelandsnotaris Katrien Champagne, kon je dat alweer in twijfel trekken. In haar zog maakten we kennis met een reeks exotische plaatsnamen die toch dicht bij huis lagen: Overhespen, Orsmaal-Gussenhoven, Budingen-Zoutleeuw. Luchtbeelden toonden een uitgestrekt agrarisch paradijs waar je makkelijk je hele leven kon slijten - vooral als je, nadat je er geboren was, je niet snel genoeg uit de voeten had gemaakt.

In Budingen-Zoutleeuw ging Champagne, zelf dochter van fruittelers, op huisbezoek bij een alleenstaande boer. Binnen wees een camerazwenk ons op de ingelijste foto van een koe, alsof we eraan herinnerd moesten worden dat één beeld bij machte is duizend woorden te vervangen. Nazaten had de man niet, wat betekende dat de familieboerderij bij zijn verscheiden verdeeld zou worden onder zijn zussen, die hij niet allemaal even hoog had zitten.

Champagne stelde voor om bij leven een schenking te doen aan de geprefereerde zus, met als bijkomend voordeel dat de aanzienlijke successierechten zo omzeild werden. Nadat ze de gangbare tarieven daaromtrent had toegelicht, hief de boer een hartgrondige jammerklacht aan waarin hij over de grijpgrage Belgische staat lamenteerde: als ik me niet vergis, hadden we te maken met een Vlaamse evergreen. Het klonk in ieder geval tijdloos.

Op een bankje midden in haar agrarisch paradijs vertelde Champagne hoe ze, volgend op de vroegtijdige geboorte van haar dochter, na een schamel weekendje thuis ’s maandags alweer ten kantore was verschenen. Dat ze ook nog een chemokuur tegen borstkanker doorliep, was ondergeschikt aan het belang van de wachtende aktes. Ze keek er niet bij alsof ze het vandaag anders zou doen. Zulk verregaande plichtsbewustzijn zal ik wel altijd opmerkelijk vinden, en hier kreeg ik het maar niet gerijmd met de goeddeels formele beroepsgroep die we in deze aflevering geportretteerd kregen. Ook qua toon was ‘De notaris’ immers te allen tijde formeel gebleven. Als je niet oppast, verglijdt ‘formeel’ sneller dan je denkt in ‘formaliteit’.